HDAC8 Geni Nedir?

İçindekiler

HDAC8 Geni: Histon Deasetilaz 8

Normal Fonksiyon

HDAC8 geni, histon deasetilaz 8 isimli enzimin üretilmesinden sorumlu olan gendir. Histon deasetilaz 8 enzimi, hücre bölünürken kromozomların yapısını ve organizasyonunu regüle eder.

Hücre bölünmesinden önce hücreler DNA’larını kopyalamak zorundadırlar. Kopyalanan DNA’lar bir iki özdeş yapı halinde düzenlenir ve bu yapılara kardeş kromatitler denir. Kardeş kromatitler ise hücre bölünmesinin ilk fazlarında birbirine bağlanır, bu bağlanmayı kohezin kompleksi olarak adlandırılan bir grup protein sağlar. Ardından, kohezin kompleksi çıkarılır ve böylece kardeş kromatitlerin birbirinden ayrılması ve yeni oluşan hücrelere geçmesi sağlanır. Histon deasetilaz 8 enzimi ise kohezin kompleksinin çıkarılmasında rol oynar ve bu kompleksin bir kimyasal reaksiyon ile çıkarılıp sonraki hücre bölünmelerine hazır hale gelmesini sağlar.

Histon deasetilaz 8 enziminin, kohezin kompleksinin düzenleyicisi olması yönüyle ilişkilendirilebilecek bir dizi özellikte önemli rol oynayabileceği düşünülmektedir. Bu özellikler hücrelerde genetik bilginin stabil tutulması, hasarlı DNA’nin tamiri ve gelişimde görevli genlerin aktivasyonunu kontrol etme gibi önemli özelliklerdir.

Genetik Değişikliklerle İlişkili Sağlık Koşulları

Cornelia de Lange Sendromu

Cornelia de Lange sendromu bir gelişim bozukluğudur ve vücudun birçok bölümünü birden etkileyebilir. Bu hastalığa sahip bireylerin yaklaşık %5’inde hastalığın, HDAC8 geninde meydana gelen mutasyonlar sonucu ortaya çıktığı tahmin edilmektedir. HDAC8 geninde, bu hastalık ile ilişkilendirilen en az 28 tane mutasyon tanımlanmıştır.

Bu gendeki mutasyonların çoğu, histon asetilaz 8 enzimine az sayıda amino asit ekleyerek ya da silerek enzimin amino asit dizilimini değiştirir. Bilinen tüm mutasyonların, kohezin kompleksinin aktivitesini azaltarak ya da tamamen ortadan kaldırarak normal bir gelişim için gerekli olan genlerin düzenlenmesini engellediği düşünülmektedir. Kohezin kompleksindeki aktivite değişiminin Cornelia de Lange sendromuna nasıl sebep olduğu tam olarak bilinmese de hastalıkla ortaya çıkan gelişim bozukluklarının, gelişimdeki kritik genlerin yeterli olmayan düzenlenmesinden kaynaklandığı tahmin edilmektedir.

Cornelia de Lange sendromuna neden olan en sık görülen mutasyonlar aslında NIPBL geninde meydana gelen mutasyonlardır. Yapılan çalışmalar, HDAC8 genindeki mutasyonların NIPBL gen mutasyonlarına kıyasla daha farklı hastalık semptomlarına yol açtığını göstermiştir. HDAC8 gen mutasyonuna sahip bireylerde görülen büyüme sorunları biraz daha hafiftir, kol ve el anormallikleri daha azdır ve daha farklı yüz özelliklerine sahiptirler. HDAC8 gen mutasyonuna sahip hastalarda geniş aralıklı gözler, diş anormallikleri ve bebeklik dönemlerinde kafadaki yumuşak noktanın (ön bıngıldak) daha geç kapanması gibi durumlar ve NIPBL gen mutasyonuna sahip bireylerde de olduğu gibi önemli zihinsel engellilikler görülebilir.

Diğer Hastalıklar

Büyük bir Hollandalı ailede, HDAC8 genindeki bir mutasyonun bir cinsiyet kromozomu olan X kromozomuna bağlı bir zihinsel engellilik durumu tanımlanmıştır ve bu HDAC8 geninin X kromozomu üzerinde bulunduğunu göstermektedir. HDAC8 gen mutasyonuna sahip erkek bireylerde ciddi derecede zihinsel engellilik, kısa boyluluk, obezite, meme büyümesi, alışılmamış ölçüde küçük kafa, küçük eller ve farklı yüz özellikleri ile seks hormonlarında az miktarda üretim gibi semptomlar gözlenmektedir. Dişi hastalarda ise semptomlar daha hafiftir ve öğrenme güçlüğü, alışılmadık yüz özellikleri gibi belirtiler gözlenir.

Histon asetilaz 8 enziminin bir segmenti eksik formuna yol açtığı belirtilmiş bir mutasyonda anormal derecede kısalmış bir protein oluşturulur ve bu kısa protein gelişimle ilişkili genlerin düzenlenmesini değiştirerek bu aile bireylerinde çeşitli sağlık problemlerinin görünmesine neden olur.

Aslında bu ailede görülen X’e bağlı zihinsel engellilik Wilson-Turner sendromu olarak belirtilmiştir, ancak bu durumun Cornelia de Lange sendromu ile ilişkili semptomların bir parçası olabileceği de düşünülmektedir.