Epidermolitik Hiperkeratoz

İçindekiler

Tanım

Epidermolitik hiperkeratoz (1*) doğuştan gelen bir cilt hastalığıdır. Etkilenen bebeklerin koyu kırmızı derileri vardır ve bu durum “eritroderma” olarak adlandırılır. Ve kırmızı deriye ek olarak vücutlarında büyük su kabarcıkları bulunur.

Çünkü bu hastalığa sahip olan yeni doğan bebekler, normal bir derinin sağladığı korumaya sahip değildirler. Dolayısıyla bu hastalığa sahip olan bebekler, deride ya da bütün vücutlarında susuz kalma ve enfeksiyonlar geliştirme riskindedirler (sepsis).

Etkilenen bireyler büyüdükçe; su kabarcıkları oluşumu azalmaya ve eritroderma daha az görünür hale gelmeye başlar. Ve bunlara ek olarak özellikle eklemler üzerinde, birbirleri ile temas eden cilt bölgelerinde, kafa derisi veya boyunda deri kalınlaşmaya başlar (hiperkeratotik). Kalınlaşan deri normalden daha koyu renkli görünür. Bakteriler kalın deride büyüyebilirler. Ve genellikle belirli bir kokuya neden olurlar.

(1*) Epidermolitik Hiperkeratoz.

Epidermolitik hiperkeratoz iki tipe ayrıştırılır: PS-tip ve NPS-tip. PS-tip epidermolitik hiperkeratoza sahip olan kişiler vücutlarındaki diğer bölgelere ek olarak avuç içleri ve ayak tabanlarında da kalınlaşmış deriye sahiptirler (palmoplanter ya da avuç/taban hiperkeratoz). NPS-tipe sahip olan bireyler ise yaygın bir palmoplanter hiperkeratoza sahip değillerdir. Bu bireylerde vücudun diğer bölümlerinde hiperkeratoz görülür.

Epidermolitik hiperkeratoz iktiyozis olarak adlandırılan bir hastalık grubu içindedir. İktiyozis balık pulu hastalığıdır, pul pul olmuş deri görünümüne sahiptir. Yine de epidermolitik hiperkeratoz hastalığında bu gruba ait olan diğer hastalıklarda olduğu gibi pullu deri görünümü yoktur. Bu hastalığa sahip olan bireylerde kalınlaşmış deri görülür.

Sıklık

Görülme sıklığı ise dünya çapında yaklaşık 200,000-300,000 kişide 1’dir.

Nedenleri

KRT1 ve KRT10 genlerinde açığa çıkan mutasyonların sebep olduğu bir hastalıktır. Bu genler keratin 1 ve keratin 10 proteinlerinin yapımı için talimat veren genlerdir. Bu proteinler epidermiste keratinosit hücrelerinde bulunurlar. Sert, lifli keratin proteinleri birbirlerine bağlanarak ara filamentleri oluştururlar. Oluşan ara filamentler ağ oluşturur ve epidermise sertlik ve dayanıklılık (2*) kazandırır.

(2*) Ara filamentler.

KRT1 ve KRT10 genlerindeki mutasyonlar oluşan proteinlerin yapısının bozulmasına neden olur. Ve bu değişime uğrayan proteinler hücrelerin içerisinde güçlü, stabil olan ara filament ağının oluşumunu engeller.

Güçlü bir ağ olmadan keratinositler hassaslaşırlar ve kolayca zarar görebilirler. Ve böylece sürtünme ve hafif travmaların sebep olduğu kabarcıklara neden olabilirler. Bu mutasyonların, hiperkeratotik deri ile sonuçlanan epidermal hücrelerin aşırı çoğalmasına nasıl sebep olduğu tam olarak bilinememektedir.

KRT1 gen mutasyonları PS-tip epidermal hiperkeratoz ile ilişkilidir. KRT10 gen mutasyonları ise genellikle NPS-tip ile ilişkilidir. Keratin 1 proteini vücudun diğer bölümlerinde olduğu gibi avuç içlerindeki ve ayak tabanındaki deride bulunur. Bu yüzden KRT1 genindeki mutasyonlar bu bölgeleri etkilerler. Keratin 100 proteini avuç içi ve ayak tabanı derisinde bulunmaz. Bu yüzden KRT10 gen mutasyonları bu bölgeleri etkilemez.

Kalıtım Modeli

Epidermolitik hiperkeratoz farklı kalıtım şekillerine sahiptir. Vakaların yaklaşık olarak yarısı KRT1 ve KRT10 genlerinde açığa çıkan yeni mutasyonlardan kaynaklanmaktadır. Ve bu hastalarda hastalık için ailevi geçmiş bulunmamaktadır.

Epidermolitik hiperkeratoz kalıtsal olarak aktarıldığı durumlarda ise otozomal baskın (3*) olarak aktarılır. Otozomal baskın kalıtım şekli ise bireyin her bir hücresinde değişme uğramış olan genin tek bir kopyasının hastalığın açığa çıkması için yeterli olma durumudur.

(3*) Otozomal baskın kalıtım modeli.

Çok nadir bir şekilde KRT10 genindeki mutasyondan kaynaklanan epidermolitik hiperkeratoz otozomal çekinik olarak aktarılabilir. Otozomal çekinik olma durumunda ise her bir hücrede mutasyona uğrayan genin iki kopyası da bulunur. Otozomal çekinik (4*) olan hastalıklara sahip bireylerin ebeveynleri mutasyona uğrayan genin tek kopyasına sahiptirler ama herhangi bir semptom ya da belirti göstermezler.