Doppler Ultrasonu Nedir?

Tanım

Doppler ultrasonu, ses dalgalarını kullanarak kan damarları içerisindeki kanın hareketini gösteren bir görüntüleme tekniğidir. Normal bir ultrason da ses dalgalarını kullanarak vücudun içerisindeki yapıların görüntülerini oluşturur ama kan akışını gösteremez.

Doppler ultrasonu, kırmızı kan hücreleri gibi hareket eden objelerden yansıyan ses dalgalarını ölçerek çalışır. Bu, genellikle “Doppler Etkisi” olarak bilinir.

Doppler ultrason testinin farklı çeşitleri vardır:

• Renkli Doppler: Bu tip doppler, bilgisayar kullanarak ses dalgalarını farklı renklere çevirir. Bu renkler, kan akışının gerçek zamanlı hızını ve yönünü gösterir.
• Güçlü Doppler: Renkli doppler’in yeni bir tipidir. Standart renkli doppler’den kan akışıyla ilgili daha çok detay sağlar. Ama bazı vakalarda önemli olabilecek kan akışının yönünü gösteremez.
• Spektral Doppler: Bu test, kan akışıyla alakalı bilgileri resimle göstermek yerine grafikle gösterir. Ne kadar kan damarının tıkandığını göstermeye yardımcı olur.
• Dubleks Doppler: Bu test, standart ultrasonu kan damarlarının ve organların görüntüsünü almak için kullanır. Sonra, bir bilgisayar bu görüntüleri spektral doppler de olduğu gibi grafiğe döker.
• Devamlı Dalga Doppler’i: Bu testte, ses dalgaları devamlı gönderilir ve alınır. Hızlı akan kanın hızını ölçmekte daha kesin sonuçlar elde etmeye uygundur.

Ne İçin Kullanılır?

Doppler testi, sağlık çalışanlarının, sizin kan akışınızda herhangi bir azalma ya da engellenme var mı diye fark edilmesi için kullanılır. Ayrıca, kalp hastalıklarını teşhis edilmesi için kullanılır. Bu test genellikle şunlar için kullanılır:

• Kalp fonksiyonlarını kontrol edilmesi için. Genellikle elektro-kardiogram boyunca yapılır, kalpteki elektrik sinyallerini ölçen bir testtir.
• Kan akışındaki engellenmeleri gözlemlemek için. Bacaklardaki bloke olmuş kan akışı derin damar trombosisi denilen bir duruma yol açabilir.
• Kan damarlarındaki zararı ve kalp yapısındaki kusurları kontrol etmek için.
• Kan damarlarındaki daralmayı gözlemlemek için. Kollardaki ve bacaklardaki daralmış arterler, periferik arter hastalık denilen bir duruma sahip olabileceğiniz anlamına gelebilir. Boyundaki arterlerin daralması ise karotis arter stenozu durumuna sahip olduğunuz anlamına gelir.
• Hamile kadınlarda ve onların doğmamış bebeklerindeki normal kan akışını kontrol etmek için.

Neden Doppler Ultrasonuna İhtiyacım Var?

Eğer azalmış kan akışı ve bir kalp hastalığının semptomlarını taşıyorsanız, doppler ultrasonuna ihtiyaç duyabilirsiniz. Semptomlar, problemin neye sebep olduğuna göre değişiklik gösterebilir. Bazı ortak kan akışı durumları ve semptomları aşağıda verilmiştir.

Periferik arter hastalığının semptomları: 

• Bacaklarda hissilik ya da güçsüzlük
• Kalçada ya da bacak kaslarında, yürürken ya da merdiven çıkarken acı verici kramplar
• Alt bacakta ya da ayaklarda soğukluk hissi
• Bacaklarda renk değişikliği veya parlak cilt

Kalp problemlerinin semptomları: 

• Nefes kısalığı
• Bacaklarda, ayaklarda veya karında kabarcıklar
• Tükenmişlik

Eğer bunlara sahipseniz de doppler ultrasonuna ihtiyaç duyabilirsiniz:

• Felç geçirmişseniz. Felçten sonra, hekiminiz beyne giden kan akışını incelemek için size transkriyanal doppler denilen özel bir doppler testi uygulayabilir.
• Kan damarlarında bir yaralanmanız varsa
• Kan akışı bozukluğu riskiniz varsa
• Hamileyseniz ve hekiminiz sizin ya da doğmamış bebeğinizin kan akışı problemi olabileceğini düşünüyorsa. Hekiminiz, eğer bebeğiniz, şu an olduğunuz hamilelik evresinde normal bir bebekten daha küçük olduğunu görürse ya da sizin belirli kalp problemleriniz varsa bir problemden şüphelenebilir. Bu orak hücreli anemi ya da preeklampsi- hamileleri etkileyen yüksek kan basıncı tipi- olabilir.

Doppler Ultrasonu Sırasında Ne Oluyor?

Bir Doppler ultrasonu testi genelde şu adımları izler:

• Bir masaya uzanırsınız, Test edilmek üzere olan vücut alanınız açığa çıkarılır.
• Bir sağlık çalışanı, o alandaki derinin üzerine özel bir jel sürer.
• Sonra adına dönüştürücü denilen değnek benzeri bir cihazı o alanda hareket ettirir.
• Cihaz, vücudunuza ses dalgaları yollar.
• Kan hücrelerinin hareketi ses dalgalarının akorunda bir değişime sebep olur. Prosedür boyunca hışırtı ya da nabız gibi bir ses duyabilirsiniz.
• Dalgalar kaydedilir ve monitörde görüntülere veya grafiklere dönüştürülür.
• Test bittikten sonra, üzerinizdeki jel silinir.
• Bu testin tamamlanması 30-60 dakika sürer.

Teste Hazırlanmak İçin Herhangi Bir Şey Yapmam Gerekiyor Mu?

Doppler ultrasonuna hazırlanmak için şunları yapmanıza gerek olabilir.

• Test edilecek vücut bölgesindeki kıyafetleri ve aksesuarları çıkarınız.
• Teste iki saat kala sigaradan veya nikotin içeren diğer ürünlerden uzak durun. Nikotin kan damarlarını daraltır, bu da test sonucunuzu etkileyebilir.
• Belirli doppler testleri için, teste birkaç saat kala oruç tutmanız istenilebilir.

Hekiminiz testten önce herhangi bir hazırlık yapıp yapmayacağınızı söyleyip sizi bilgilendirecektir.

Testin Bir Riski Var Mı?

Doppler ultrasonunun bilinen herhangi bir riski yoktur. Ayrıca hamileler için de güvenli olduğu düşünülmektedir.

Sonuçlar Ne Anlama Geliyor?

Eğer sonuçlar normal değilse, sizde şunlar olabilir:

• Arterde bir engel ya da pıhtı
• Daralmış kan damarı
• Normal olmayan kan akışı
• Bir anevrizma, arterde balona benzer bir şişkinlik. Bu arterlerin esnemesine ve incelmesine sebebiyet verir. Eğer duvar çok incelirse, arter parçalanabilir ve hayati tehlikeye sebep olacak bir kanama başlayabilir.

Sonuçlar ayrıca doğmamış bebekteki eğer varsa anormal kan akışını da gösterebilir. Sonuçlarınızın anlamı, hangi bölgenin test edildiğine göre değişiklik gösterebilir. Eğer sonuçlarınız hakkında sorularınız varsa hekiminize başvurun.

Kaynak: https://medlineplus.gov/lab-tests/doppler-ultrasound/

Görsel Kaynak: http://gondalhospital.com/

Editör: Ecem Bolat