Birincil Lokalize Kutanöz Amiloidoz

İçindekiler

Tanım

Birincil lokalize kutanöz amiloidoz (PLCA) amiloid olarak adlandırılan anormal protein kümelerinin deride, özellikle cildin (Görsel 1) en üst iki katmanı (epidermis ve dermis) arasında dalga benzeri çıkıntılarda (dermal papilla) biriktiği bir durumdur. PLCA’nın birincil özelliği anormal doku ve renkte cilt yamalarıdır. Bu yamaların görünümü hastalığın üç tipini tanımlar: liken amiloidoz, maküler amiloidoz ve nodüler amiloidoz.

Liken amiloidoz birkaç tane küçük yumru ile kalınlaşmış cilt yamalarının şiddetli bir şekilde kaşınması ile karakterizedir. Yamalar pullu ve kırmızımsı kahverengidir. Bu yamalar genellikle bacaklarda meydana gelir ancak ön kollarda, bacakların diğer bölümlerinde ve vücudun herhangi bir yerinde de meydana gelebilir.

Maküler amiloidoz de yamalar düz ve koyu kahverengidir. Renklendirme dantelli (ağsı) ya da dalgalı bir görünüme sahip olmasına rağmen genellikle aynıdır. Maküler amiloidoz yamaları en yaygın olarak üst sırtta bulunur ancak gövdenin diğer kısımlarında ve uzuvlarında da meydana gelebilir. Bu yamalar hafif kaşıntılıdır.

Nodüler amiloidoz pembe, kırmızı ya da kahverengi sert, kabarık yumrular (nodüller) ile karakterizedir. Bu nodüller sık sık yüz, gövde, uzuvlar ya da cinsel organlarda meydana gelir ve genellikle kaşıntılı değildir.

Etkilenen bazı bireylerde yamalar hem liken hem de maküler amiloidoz özelliklerine sahiptir. Bu vakalar çift fazlı amiloidoz olarak adlandırılır.

PLCA’ nın tüm tiplerinde anormal cilt yamaları genellikle orta yaşlarda oluşur. Aylarca yıllarca kalabilirler kaybolduktan sonra aynı bölgede ya da başka yerde tekrarlayabilirler. Çok nadir olarak nodüler amiloidoz, amiloid birikintilerinin vücut boyunca doku ve organlarda biriktiği sistemik amiloidoz olarak adlandırılan ölümcül bir duruma ilerler.

Sıklık

PLCA dünya çapında en yaygın Güneydoğu Asya ve Güney Amerika’ da meydana gelir. Hastalığın yaygınlığı bilinmemektedir.

Nedenler

PLCA, OSMR ya da IL31RA genlerindeki mutasyonlardan kaynaklanabilir. OSMR gen mutasyonundan kaynaklandığında hastalık tip1 olarak, IL31RA gen mutasyonundan kaynaklandığında ise tip 2 olarak sınıflandırılır. İki gen mutasyonunda da büyük olasılıkla benzer hastalık mekanizmalarıyla ilişkili durumlar olduğu düşünülen liken ve maküler amiloidozda rol oynar. Nodüler amiloidozun genetik temeli bilinmemektedir.

OSMR ve IL31RA genleri interlökin-31 (IL-31) reseptörünün parçalarını (alt birimleri) yapmak için talimatlar sağlar. OSMR tarafından üretilen alt birim OSMR reseptörü tip 2’yi oluşturmak için başka bir protein ile birleşebilir. İki reseptörde vücut boyunca bulunan hücrelerin zarında (Görsel 2) gömülüdür. Her biri bir kilit ve anahtarı gibi birbirine uyumlu belirli bir proteine bağlıdır. Bu bağlanma hücrenin içerisinde belirli hücre fonksiyonlarını yöneten biz dizi kimyasal sinyali tetikler.

OSM reseptör tip 2, onkostatin M (OSM) adı verilen bir protein ile etkileşir. OSM tarafından tetiklenen sinyalin kan hücrelerinin gelişimi, hücrelerin belirli hücre tipleri haline gelmesi için olgunlaşma, iltihap olarak adlandırılan bağışıklık sisteminin bir cevabı ve hücrelerin kendi kendini yok etmesini (apoptoz) kapsayan birçok vücut işlevinde rol oynadığı görülmektedir. IL-31 reseptörü iltihaplanmayı ve kaşınmayı teşvik eden sinyali tetikleyerek IL-31 ile etkileşir. OSMR gen mutasyonları OSM ve IL-31 tarafından uyarılmış sinyali azaltır iken IL31RA gen mutasyonları sadece IL-31 sinyalini zayıflatır.

PLCA’nın nasıl geliştiği tamamen anlaşılmamıştır. Liken ve maküler amiloidozda, kaşınan deriyi kaşımak deri hücrelerinin apoptoz geçirmesine, anormal şekilde beraber kümelenen ve amiloid oluşturan proteinlerin serbest bırakılmasına neden olduğu düşünülmektedir. Amiloidlerden oluşan proteinler keratin adı verilen proteinlerin anormal versiyonudur. Bu süreçteki gen mutasyonlarının rolü hala bilinmemektedir. Çünkü IL-31 tarafından tetiklenen sinyal normalde kaşınmayı uyarır, bu sinyalin azalmasının cilt kaşınmasını nasıl etkilediği bilinmemektedir. Ayrıca azalmış IL-31 sinyalinin apoptoz ve amiloid oluşumuyla nasıl bağlantılı olduğu da belirsizdir. Araştırmacılar OSM tarafından uyarılan bir sinyalin azalmasının hücrelerin apoptoz geçirme olasılığını arttırabileceğini ve bu da amiloid oluşumunu destekleyebileceğini tahmin ediyor.

Nodüler amiloidozda amiloidler, plazma hücreleri olarak adlandırılan belirli kan hücreleri tarafından salınan immünoglobulin hafif zincirleri adı verilen proteinlerin anormal versiyonlarından oluşur. Yine de PLCA’nın bu türünün nasıl geliştiği bilinmemektedir.

PLCA’lı birçok insan OSMR veya IL31RA geninde bir mutasyona sahip değildir. Bu durumlarda hastalığın nedeni bilinmemektedir.

Kalıtım Modeli

Birçok vakada PLCA kalıtsal değildir ve ailelerinde hastalık geçmişi olmayan insanlarda meydana gelir.

Hastalık ailede olduğu zaman genellikle her bir hücrede OSMR ya da IL31RA geninin değişmiş bir koyasının hastalığa sebep olmak için yeterli olduğu otozomal baskın model (Görsel 3) ile kalıtılır. Bu vakalarda etkilenen kişi hasta bir ebeveyne sahiptir.

Nadiren mutasyon OSMR geninden kaynaklandığında PLCA her hücredeki genin iki kopyasının mutasyona sahip olduğu otozomal çekinik bir model (Görsel 4) ile aktarılır. Otozomal çekinik durumdaki bir bireyin ebeveynleri mutant genin bir kopyasını taşır ancak genellikle hastalığın belirti ve semptomlarını göstermezler.