Bakteriyofaj Nedir?

Arkadaş Canlısı Virüs 

Tanım

Bakteriyofajlar, kendi bağırsaklarımızda dahil olmak üzere her yerde bulunur. Bu virüsler bakterilere nüfuz eder ve bu etki etme sürecinde zararlı olanları ortadan kaldırmaktadır. Bu özelliği antibiyotiklere alternatif olarak kullanılmasını mümkün kılmaktadır.

Rehin

Faj olarak da adlandırılan bakteriyofajlar, bakterileri tamamen yok etme yeteneğine sahiptir. Bu işlemle birlikte genetik materyali bakterilere enjekte edebilmek için kuyruklarını kullanırlar ve yeni fajlar üretmelerine neden olurlar. Esasen, bakteriler rehin tutulur. Nihayetinde o kadar çok sayıda faj üretilir ki bakteri patlar. Bir faj bir bakteriyi öldürdüğünde, diğer bakterileri de yok edebilen binlerce yeni faj salmaktadır.

Antibiyotiklere Alternatif Midir?

Bakteriler hızla antibiyotiklere karşı savunma yapar. Saatler içinde, antibiyotiklerin artık onlara zarar veremeyeceği ölçüde uyum sağlayabilirler. Diğer bir deyişle dirençli hale gelir. Fajlar farklı çalışır. Her faj türü, türe özgüdür. Yani, belirli bakteri türlerine nüfuz eder. Bakterilerde olduğu gibi, bakteriyofaj türlerinin sayısı da çok fazladır. Sonucunda bakteriler bakteriyofajlara karşı herhangi  bir direnç geliştirememektedirler. Bakteriler, fajların baskısı karşısında adapte olmaya başladığında fajlar da adaptasyonlara karşı bir tür evrimsel şekilde silahlanma yarışına aynı hız ile tepki verir.

Bu virüsler yüksek oranda türe özgüdür, yalnızca zararlı bakterilerin yok olmasına ve yararlı bakterilerin hayatta kalmasına izin verir. Özetle, bakteriyofajlar bağırsak mikrobiyotasını olumsuz etkilemez.

Tedavi

Bütün avantajlara rağmen, bakteriyofajlarla tedavinin sakıncaları bulunmaktadır. Fajlar özellikle bir tür bakteriye saldırır, bu nedenle doktorların önce enfeksiyona neden olan bakteriyi tanımlaması gerekir. Ancak o vakitte uygun bir bakteriyofaj bulunabilir. Bu tür tedaviler zaten Gürcistan’da mevcuttur. Ancak şimdi Hollanda’da bakteriyofaj kullanımı, Utrecht Üniversitesi Tıp Merkezi gibi kurumlar ve Delft Teknoloji Üniversitesi’ndeki bir araştırma grubu aracılığıyla araştırılmayı bekliyor. Hollanda’da bakteriyofajların ilaç olarak reçete edilmesinden önce 10 yıl geçmesi bekleniyor.

Kaynak: https://www.micropia.nl/en/discover/microbiology/bacteriophage/?__cat=a-h

Görsel Kaynak: https://www.the-scientist.com/news-opinion/prokaryotes-are-capable-of-learning-to-recognize-phages-70378

Editör: Ahmet Alperen CANBOLAT