BScs. Habibe GÖREN
Atlas Projesine Giriş
ATLAS Projesi bünyesinde araştırmalar yapan bir grup araştırmacı, daha öncesinde keşfi yapılmamış 12 deniz canlısı türünü bilime kazandırdıklarını duyurdu. Avrupa Birliği’nin (AB) desteklemekte olduğu bu denizaltı projesi beş yıla aşkındır devam etmekte ve içinde gönüllü öğrencilerin de yer aldığı 80’den fazla yetkin bilim insanının çalışmaları önderliğinde 45 araştırma gezisi gerçekleştirdi.
5 yıl önce hayata geçirilen ATLAS Projesi, şimdiye kadar yürütülen en büyük okyanus girişimi haline geldi. Bu geniş çaptaki projenin misyonu ise; deniz suyunu, tabanını, olası akıntıları ve özellikle orada yaşayan canlıları gözlemlemek, incelemekti. 13 ülkeden birçok araştırmacı, fizikten okyanus kimyasına ve biyolojiye kadar geniş bir çalışma alanını kapsayan bu muazzam projede yer aldı. Proje devam ettiği esnada, araştırmacılar küresel uyarının bir parçası olan okyanustaki değişimleri dikkatlice incelemeye aldılar.
Avrupa, ABD ve Kanada kıyılarındaki derin suların ve uluslararası sularda daha uzaktaki alanların haritasını çıkarmak araştırma ekibinin asıl hedefiydi. Bu ekibin “denizcilik mekânsal planlama” olarak tanımladığı şey tam olarak buydu. Anlaşıldığı üzere, araştırmacılar incelemelerinin çoğunu Atlas Okyanusu’nun derin bir kısmındaki 12 belirli noktaya odakladılar. Araştırmanın çoğu su altı robotları kullanılarak yürütüldü, böylece araştırmacıların keşfettiği 12 deniz canlısını yanı sıra, daha önce yaşamlarını sürdükleri bilinmeyen bölgelerde 35 tür keşfedildi. Bugüne kadar, bu muazzam çaba, hakemli dergilerde yayınlanan 113 makale ile sonuçlandı, buna dayanarak yakın gelecekte bizleri daha fazlasının beklediğini söylemek çok da ütopik olmayacaktır. Ekip üyeleri, Atlas projesinin sonunda basına, uzun uğraşlarına rağmen halen daha Ay ve Mars’ın yüzeyi hakkında, dünyamızdaki derin okyanuslara kıyasla çok daha fazla bilinmeyenin ortaya çıkarıldığını bildirmiştir.
Atlas Projesinin Sonuçları
Ekibin bulguları mercanın yeni bir türünü, yosuna benzeyen hareketsiz bir hayvanı ve yosuna benzeyen başka bir canlıyı daha içeriyordu. Bunlara ek olarak, sera gazı emisyonlarının dünyamız okyanusları üzerindeki etkisi hakkında daha fazla bilgi edindiler. Bilindiği üzere, daha öncesinde yürütülen araştırmalar, küresel ısınmadan kaynaklı sıcaklık artışlarıyla birlikte gazların okyanus asitliğini de artırdığını göstermiştir. Peki bu durumun önemi ne düzeydedir? Okyanus asitliğinin artıyor olması ne ifade ediyor?
Birçok deniz canlısının hayatı tehdit altında. Evet, Atlas projesi dahilindeki araştırmacılar, böyle bir asitleşmenin mercan resiflerinin temellerine saldırdığını buldular ve birçok derin deniz habitatının önümüzdeki yüzyılda çökeceğini öne sürüyorlar. Ayrıca Atlantik Okyanusu’nun akıntılarının yavaşladığını, bunun da değişen hava modellerine ve hassas ekosistemlerde daha fazla bozulmaya neden olduğunu buldular. Küresel ısınma ve iklim değişikliğinin Dünya’yı tehdit eden en büyük çevre sorunu olduğunu düşünürsek eğer, ATLAS’lı araştırmacıların öngörüleri bizler için pek de kaçınılmaz bir geleceği beraberinde getirmektedir.
Editör: Berfin Sucu