Ailesel Kısıtlayıcı Kardiyomiyopati

İçindekiler

Tanım

Ailesel kısıtlayıcı kardiyomiyopati bir çeşit genetik hastalığıdır. Normal kalp atışı olarak kabul edilen durumlarda kardiyak (kalp) kasının düzenli bir şekilde kasılıp-gevşemesi gerekmektedir. Akciğer organı tarafından zenginleşmesi sağlanan ve kısaca zengin (çok miktarda oksijen içeren) kan olarak tabir edilen kan, önce kulakçıklardan (üst odacık) sonra da karıncıklardan (alt odacık) geçmektedir.

Bu hastalığı saptanan bireylerde kardiyak kası normalden daha sert ve her kasılma durumu sonrası tamamen gevşeyememektedir. Kas gevşemesinin sağlanamaması durumunda ya da bunu sağlayan koordineli sistemin bozulması halinde kan, kulakçıklarda ve akciğerlerde birikmektedir. Dolayısıyla, karıncıklardaki kan miktarı azalmaktadır.

Bu rahatsızlık çocukluk döneminden er dönemine kadar olan süreçte herhangi bir zamanda görülebilir. Çocuklarda kilo almada güçlük, doğru oranda büyüyememe (uygun şartlarda gelişememe), aşırı halsizlik (bitkinlik) hissetme ve bayılma gibi ilk belirtiler görülmektedir. İlerleyen aşamalarda ise anormal oranda şişlik veya ödem, kan basıncının yükselmesi, cavum abdominalis’te (karın boşluğu) asit birikmesi, karın boşluğunda bulunan karaciğer organında büyüme ve akciğerlerde yığılma (kan birikimi) görülmektedir. Bu hastalığı taşıyan ve hiç belirti göstermeyen bazı çocuklarda ani ölümler gerçekleşebilir. Tanısı konulmuş ve tedavisi gerçekleşmemiş çocuklar, sadece birkaç yıl daha yaşamlarına devam edebilirler.

Çocuklara kıyasla er bireylerde bu hastalığın ilk belirtileri farklıdır. Güçlükle nefes alma (nefes darlığı), bitkinlik ve egzersiz yapabilme kabiliyetinde azalma görülmektedir. Ayrıca bazı yetişkinlerde aritmi (düzensiz kalp ritmi), kalp çarpıntısı (göğüs çarpıntısı) ve baş dönmesi gerçekleşebilmektedir. Genellikle sapkın kan pıhtıları bu aşamadaki er bireylerde görülmektedir. Tanısı konulmuş ama tedavisi gerçekleşmeyen erlerin, takribi olarak üçte ikisi en fazla beş yıl yaşamlarına devam edebilirler.

Sıklık

Ailesel kısıtlayıcı kardiyomiyopatinin tekrarlama sıklığı bilinmemektedir. Kardiyomiyopati, ciddi anlamda yaygınlık gösterse de restriktif kardiyomiyopati (kardiyak kasının gevşememesi) durumu çokta yaygın tip değildir. Farklı tür kardiyomiyopati formları, güçsüz-genişlemiş ve kasılmalarda aksamalar gösteren kardiyak kası içermektedir. Kısıtlayıcı kardiyomiyopatinin, Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’nde görülme sıklığı tüm dünyadaki kardiyomiyopatinin %5’inden bile daha azını oluşturmaktadır. Ailelerdeki görülme sıklığı ise tam olarak bilinmemektedir.

Nedenler

Bu hastalığı, birkaç gende meydana gelen mutasyonlar oluşturmaktadır. En etkin gen ise TNNI3 olarak adlandırılır ve sadece kalpte bulunan kardiyak troponin I proteinin üretilmesi emrini verir. Bu protein ise kalp kasının kasılıp-gevşemesinin kordinasyonunun sağlanmasına yardım eder ve diğer iki protein ile birlikte troponin protein kompleksini oluşturmaktadır.

TNNI3 geninde meydana gelen mutasyonlar sonucu yetersiz (bozuk) kardiyak troponin I proteini üretilir. Farklılaşmış protein, troponin kompleksinin fonksiyonu etkiler ve kalp kası doğru oranda gevşeyemez. Bunun sonucunda karıncıklara (ventriküler) gerektiği kadar kan girişi sağlanamaz, kulakçıklarda (atriyal) ve akciğerlerde kan yığılımı gerçekleşmektedir. Bu olağandışı kalp gevşemesi veya kan yığılımı, ailesel kısıtlayıcı kardiyomiyopatinin birçok belirtilerinin nedenini açıklamaktadır.

Bu hastalık ile bağlantılı diğer genlerde meydana gelen mutasyonlar, ailesel kısıtlayıcı kardiyomiyopati vakalarının çok az oranını oluşturur. Bu hastalığın varlığı saptanan bazı bireylerde bağlantılı genlerde hiçbir mutasyona rastlanmamıştır ve bu bireylerdeki kusurun sebebi bilinmemektedir.

Kalıtım Modeli

Ailesel kısıtlayıcı kardiyomiyopati otozomal baskınlık modeli ile yani, her bir hücrede bulunan farklılaşmış genin aynısının hasara sebebiyet vermesi mümkün olarak nesilden nesile aktarılmaktadır.