Merve TELTIK
Giriş
Bilim adamları Merkez Myanmar ormanlarında dağınık gri saçlar ile çevrelenmiş maske benzeri yüzü olan kıvrak hareket edebilen yeni bir primat canlı türü tanımladı. Bulguları detaylandıran Zoological Research dergisinde çarşamba günü yayınlanan çalışmaya göre adını en büyük popülasyonuna ev sahipliği yapan sönmüş bir volkandan alan Popa Langur türünün en az bir milyon yıldır yaklaşık 100 bireyi bu çevrede bulunduğu ortaya çıktı. Fakat yabani hayatta sadece 200-250 kadar birey kaldı, uzmanlar yaprak yiyen tür olarak sınıflandırılan bu canlıların kritik düzeyde tehlike altında olduğunu ileri sürmektedir. Yangon’da Fauna and Floral International (FFI) araştırmacısı kıdemli yazar Frank Momberg “Az önce belirtildiği üzere Popa langur türü zaten yok olma tehlikesi altında” dedi. Çalışma gözleri etrafında tebeşir beyazı halkalar bulunan maymun türünün alanı boyunca tarımsal saldırı, yasa dışı ve sürdürülemez ağaç kesimi gibi sebeplerden dolayı avlanma, yaşam alanı kaybı, bozulma ve parçalanma tehlikesi tehditdi altında olduğunu ortaya koydu bu türün yabani hayattan gelmediğine dair ilk kanıt Londra Doğa ve Tarih Müzesi’nde gizli odada yapılan genetik analizler sonucu örneklerin Burma’nın yeni bir İngiliz kolonisi olduğu zamanlarda toplandığı ortaya çıktığı. Momberg ve çalışma arkadaşları tarafından ormandan toplanan Popa dışkı örnekleri müzedekilerle eşleşti ve önceden bilinmeyen langurun hala yabanı hayatta dolaştığını gösterdi. Trachypithecus popa veya kısaca T. popa gri kahverengimsi ve beyaz karnı, eldivene benzeyen siyah ellere ve bileklere sahiptir. Yaklaşık bir metre boyundaki kendi vücudundan bile uzun çevik kuyruğa ve yaklaşık 8 kilogram ağırlığa sahiptir. FFI’ın Myanmar projesinde görevli primatolojist Ngwe Lwin” ek alan incelemeleri ve koruma önlemleri acil olarak gereklidir ve FFI ve diğer kuruluşlar tarafından Langurların yok olmaktan korunması için çalışmalar yürütülmektedir.” dedi. Almanya Göttingen’de bulunan Alman Primat Merkezi bilim adamları araştırmanın eş liderlerindendir.
Nesli Tükeniyor
Dünyada büyük çoğunluğu ciddi seviyede tehlike altında olan 20’den fazla langur türü vardır. Bunların içinde en bilineni adını Hindu Ramayana destanında gezgin maymun tanrısından alan gri veya Hanuman langurudur. Yeni çalışmada farklı milletlerden oluşan 30’dan fazla bilim insanının bulunduğu bir grup da 41 örneğin mitokondriyel genomlarını dizileyerek langurlar da dahil olmak üzere daha geniş grupların birçok cinsin evrimsel tarihini deşifre etmeye çalışıyor. Bu bilim insanları batıda Bangladeş ve Butan’dan doğuda Vietnam ve güney Çin’e kadar Asya genelinde dağılmış durumda olan yaklaşık dört milyon yıl önce ayrılmış dört farklı grup tespit ettiler. Yüzyılın başlangıcından beri çoğu görünüşte benzer olan fakat genetik analizler yoluyla ayrımı yapılan en az iki düzine primat keşfedildi. Primatlar iki alt gruba ayrılıyor, Yunanca da bükülmüş burunlu Strepsirrinler olarak bilinen grup lemurları ve lorisidleri içermektedir. İkinci alt grup ise kuru burunlu primatlar olarak bilinen Harlorpinler tarsiler, maymunlar ve langurları içermektedir. Bugün dünyada 20’den fazla nesli tükenmekte olan primat vardır.
Kaynak: https://phys.org/news/2020-11-newly-primate-myanmar-extinction.html
Görsel Kaynak: https://scx1.b-cdn.net/csz/news/800a/2020/withjust2002.jpg
Editör: Tolga POLAT