Leyla Büyükdereli
Giriş
Londra Queen Mary Üniversitesi bilim insanları, yeni bir tür karınca formunun türler arasında yayıldığını keşfetti. Yeni form biçiminin bir tür şeklinde evrimleşmesinden sonra, bir “Sosyal-Süper Gen’in” komut setlerini yeni sosyal formun diğer türlere yayılması için koruduğunu buldular.
Bu yayılma hibritlenme ile ortaya çıktı yani üreme, karıncalarla diğer türler arasında gerçekleşti. Bu alışılmadık olay, alternatif bir yaşam biçimi sağlayarak karıncaları yalnızca orijinal sosyal formda sahip olduklarından çok daha başarılı hale getirir.
Ateş karıncaları, aslında bir kolonide bir adet kraliçeye sahiptir. Ekip, yaklaşık bir milyon yıl önce yeni bir sosyal formun evrildiğini ve kolonilerin düzinelerce kraliçeye sahip olduğunu buldu. Kromozomun “Sosyal-Süper Gen” adı verilen büyük bir bölümünün belirli bir versiyonu, işçilerin birden fazla kraliçeyi kabul etmesi için gereken genetik bilgiyi içerir.
Yeni araştırma, Nature Communications’da yayınlandı. 365 tane erkek karıncadaki tüm genomları ve komut setlerini, Sosyal-Süper Gen’deki evrimi incelemek için analiz edildi ve birçok ateş karıncası türünde bu kromozomda aynı versiyon bulundu.
Yüksek miktarlarda genetik bilginin türler arasında aktarılması, genetik uyuşmazlık yüzünden oldukça nadirdir. Ancak bu durumda, çok sayıda kraliçeye sahip olmanın avantajı uyuşmazlığı geçersiz kılması ve genetik materyal, yeni sosyal formda ortaya çıkan bir tür kaynağından diğer türlere durmadan yayılır. Çoklu-kraliçe sosyal formu birçok farklı durumda avantaj sağlar. Örneğin, bir çoklu-kraliçe kolonisi çok sayıda işçiye sahiptir ve böylece sadece bir kraliçeyle bir koloninin üstesinden gelebilir. Dahası, burada bir istila varsa çok kraliçesi olan bir koloninin kraliçesiz olma şansı düşüktür.
Londra Queen Mary Üniversitesi’nde, Evrimsel Genom ve Biyoinformatik eleştirmeni ve Alan Turing Enstitüsü üyesi Dr. Yannick Wurm diyor ki: “Bu araştırma, evrimsel yeniliklerin nasıl türler arası yayıldığını ortaya koyuyor. Ayrıca, evrimin DNA ve kromozom seviyesinde nasıl işlediğini gösteriyor.
Diğer türlerin hibritleşme ile yeni bir sosyal organizasyon formuna sahip olabildiğini keşfetmek oldukça şaşırtıcıydı. Kromozomun yüzlerce geni içeren büyük bir parçasında, Süper Gen bölgesi çoklu-kraliçe kolonileri oluşturuyor. Bir genomun pek çok kısmı, ince ayarlı kurallar içinde birlikte çalışmak üzere gelişir. Bu nedenle, aniden başka türlerden farklı gen versiyonlarıyla bir meleze sahip olmak karmaşık ve oldukça nadir bir durumdur.” ve Dr. Yannick Wurm ekliyor:
“Tek kraliçeli bir kolonide olduğu gibi fazladan kraliçeler yürütmek yerine Süper Gen’in yeni versiyonu, işçileri birden fazla kraliçeyi kabul etmeye yönlendirir. Geniş ölçüde Süper Gen ve yeni sosyal formlarının tarihi üzerine çalıştık. Bundan sonra hangi genlerin veya Süper Gen bölgesinin kısımlarının bu davranışlarda değişikliklere yol açtığını bulmak istiyoruz. Ayriyeten bu, evrim sürecini anlamamız açısından birçok boşluğu doldurmamıza da yardımcı olacaktır.”
Londra Queen Mary Üniversitesi’nden çalışmanın baş yazarı Rodrigo Pracana: “Çalışmamız, çok sayıda vahşi hayvanın ayrıntılı analiziyle, evrimin nasıl çalıştığını anlamak için şaşırtıcı ve yeni görüşler sağlayabileceğini gösteriyor.”
Queen Mary ekibi, dünyanın ilk büyük ölçekli DNA Dizileme yaklaşımlarını vahşi böceklere uygulayan ve bu sayede ilk tanınmış Süper Genlerden birinin keşfedilmesine olanak sağlayan ekiptir.
Kırmızı ateş karıncaları, Güney Amerika’da yaşayan ve acı verici ısırıklarından dolayı kötü şöhretli karıncalardır. Bu türlerden biri, dünyanın diğer birçok yerinde tanınır. Saldırgan ve yüksek popülasyon yoğunluğu onu saldırgan bir haşere yapmıştır. Latin adı Solenopsis invicta olan ve “yenilmez” anlamına gelen bu türlerin yayılmasını kontrol etme çabaları büyük ölçüde başarısızlıkla sonuçlandı.
Kaynak: https://phys.org/news/2022-03-scientists-colony-ants-evolved-species.html
Görsel Kaynak: https://phys.org/news/2022-03-scientists-colony-ants-evolved-species.html
Editör: Elif Berfin KORGAN