Meryem GÖKOĞLU
Tanım
Sessiz baz değişiklikleri, genetik dizide oluşan baz değişikliğinin protein dizisinde amino asidi değiştirmediği, katmadığı mutasyonlardır. (Yapanlara yer değiştiren mutasyonları denir.)
Genetikçi Kimura DNA dizileri mevcut olmadan önce, yer değiştirme alanları bakımından daha az kısıtlı oldukları için, genetik dizilerdeki protein dizisinde yeni aminoasit dizisine sebep olmayan sessiz değişikliklerin daha hızlı evrimleşeceğini tahmin etmişti. Günümüzde bu durum doğrulandı; bu evrimsel tablo sessiz mutasyon konumlardaki değiştirme bölgelerinde hızın yaklaşık beş katı olduğunu göstermektedir.
Sessiz kodon pozisyonları seçici olarak sınırlandırılmamış olsaydı, pan-nötr evrim göstermeleri gerekirdi. Daha sonra proteinlerin yeni amino asit değişimlerinden kaynaklı olarak farklı bir şekilde evrimleşmeleri gerekirdi ve bu durumun “evrensel” olan moleküler saat hızında gerçekleşmeliydi. Yani farklı bir ifade ile toplam mutasyon hızında evrimleşmeliydiler.
Ancak son bulunan kanıtlar bu iddiayı desteklemedi:
- Farklı sessiz baz değişimi görülen genlerin evrim oranları sabit değildir.
- Bir türdeki kodonların sıklığında rastgele olmayan tutarlı bir varyasyon olduğu keşfedildi. Bu, sessiz alternatif kodonların hepsinin işlevsel olarak eşdeğer olmadığını gösterir.
Kaynak: https://www.blackwellpublishing.com/ridley/a-z/Silent_mutations.asp
Görsel Kaynak: https://volyn.com.ua/content/thumbs/1500×1000/v/2c/52q63dqd277qbqq3udn55m5gwcf2cv.jpg
Editör: Doğa DEMİRBAŞ