Oftalmo-Akromelik Sendromu

İçindekiler

Tanım

Oftalmo-akromelik sendromu; gözlerde, ellerde ve ayaklarda malformasyonlara yol açan bir durumdur. Bu durumun belirtileri, özellikleri doğumdan itibaren mevcuttur. Gözler genelde ya bulunmaz ya da çok az gelişmiş (anoftalmi) veya aşırı derecede küçük olabilir (mikroftalmi).

Genellikle iki göz de benzer şekilde bu durumdan etkilenmiştir ama eğer bir göz küçük ya da kaybolmuş gibiyse, diğerinin yapısında da boşluk ya da yarık gibi yapısal bozukluklar olabilir (kolobom).

Oftalmo-Akromelik Sendromunda en yaygın olarak görülen el ve ayak malformasyonları eksik el ve ayak parmaklarıdır (oligodaktili). Bir diğer yaygın malformasyon olarak da el ve ayak parmaklarının birbirine kaynaması (sindaktili) ya da ekstra el ve ayak parmağı oluşumu (polidaktili) örnek gösterilebilir. Bunlar gibi malformasyonlar genellikle akromelik olarak tanımlanır yani bu bozukluklar vücut merkezinden nispeten uzak olan kemiklerde oluşur.

Bu malformasyonlara ek olarak kolların ve bacakların uzun kemiklerinde ve de omurga kemiklerinde yani omurlarda da yapısal iskelet bozuklukları olabilir. Bu sendromdan etkilenmiş bireyler ayrıca ağız çatısında açıklık (yarık damak), dudak olmaksızın bir açıklığa (yarık dudak) ya da zihinsel bir engele sahip olabilirler.

Sıklık

Oftalmo-akromelik sendromunun sıklığı bilinmemektedir fakat tıp literatüründe raporlanmış yaklaşık 35 vaka mevcuttur.

Nedenler

SMOC1 genindeki mutasyonlar Oftalmo-akromelik sendromuna sebep olur. SMOC1 geni, salgılanan modüler kalsiyum bağlayıcı protein 1 (SMOC-1) adındaki bir proteinin üretimi için talimatlar sağlar. Bu protein bazal zarlarda bulunur. Bazal zarlar ince ve tabaka gibi yapılardır ve genellikle dokulardaki hücreleri destekleyip, embriyogenezde hücrelerin birbirine tutunmasına yardımcıdır.

SMOC1 proteini birden çok farklı proteinlere bağlanır ve bu proteinin, dokuların büyüme ve gelişimini uyaran büyüme faktörü molekülleri için bir düzenleyici olduğu tahmin edilmektedir. Ayrıca büyüme faktörlerinin iskelet oluşumunda, kol ve bacakların (uzuvların) şekillenmesinde ve buna ek olarak göz gelişimi ve oluşumunda da önemli bir rol oynadığı bilinmektedir. Aynı zamanda SMOC1 proteini osteoblasts olarak da bilinen kemik oluşumunda görev alan hücrelerin, olgunlaşmasını ve farklılaşmasını desteklemektedir.

SMOC1 gen mutasyonları sıklıkla fonksiyonsuz SMOC1 proteinlerine neden olur. Bu proteindeki işlev kaybı büyüme faktörü sinyalini bozabilir ve bunun da iskeletin, uzuvların ve gözlerin normal gelişimine zarar vermesi muhtemeldir. Bu değişimler büyük olasılıkla anoftalmi ve iskeletteki bozuklukların altında yatan temel sebebi oluşturur. Fakat henüz SMOC1 gen mutasyonlarının, diğer karakteristik sendrom özelliklerine nasıl sebep olduğu açık değildir.

Bu sendromdan etkilenmiş bazı bireyler SMOC1 genlerinde tanımlanmış bir mutasyona sahip değillerdir.

Kalıtım Modeli

Bu sendrom otozomal resesif olarak kalıtılır. Bunun anlam;ı genin iki kopyasında da her hücrenin mutasyon taşıması demektir. Etkilenmiş bireylerin ebeveynleri mutasyona sahip genin sadece bir kopyasını taşır yani taşıyıcıdır. Ancak durumun karakteristik hiçbir belirti ve semptomları gözlenmez.