Mert Yalçıntaş
İçindekiler
Tanım
Mezotelyal hücrelerden meydana gelen kanser türüne mezotelyoma denir. Bu hücreler, çoğunlukla vücudun iç organlarının dış yüzeyini kaplar ve mezotelyum denen koruyucu zarı oluşturur.
Mezotelyal hücrelerden bazıları, kitle (tümör) oluştururken diğerleri mezotelyum boyunca büyüyerek kalın bir örtü oluşturur ve ilerleyen aşamalarda vücudun diğer bölgelerine yayılma (metastaz) görülebilir.
Plevral Mezotelyoma
Plevral mezotelyoma, akciğerleri saran plevra zarında meydana gelir. Akciğerler, nefes alışverişi için temel organlardır ve solunum sisteminin bir parçasıdır. Mezotelyomaların tümünün %90’ı göğüste meydana gelir.
Plevral mezotelyoma, akciğerlerde meydana gelmesine rağmen akciğer kanseri değildir ayrıca teşhis ve tedavi yöntemi de farklıdır.
Plevra
Plevrada iki katman vardır. İç katman akciğerin yüzeyini kaplar ve visceral plevra olarak adlandırılır. Parietal plevra olarak adlandırılan dış katman ise göğüs kafesini ve diyaframı kaplar.
İki katman arasında ise normal şartlarda az miktarda sıvı içeren plevral boşluk bulunur. Bu sıvının görevi ise iki katmanın nefes alırken akciğerlerin göğüs kafesine doğru düzgün biçimde hareket etmesi için birbirinin üzerinden kaymasını sağlamaktır.
Plevrada mezotelyoma meydana geldiğinde ise plevranın hassas katmanları kalınlaşarak akciğerlere baskı yapar bu da solunum esnasında genişlemesini engelleyebilir. Plevral efüzyon ise fazla sıvının iki katman arasında toplanmasıdır.
Peritoneal Mezotelyoma
Peritoneal mezotelyoma, karın ve pelvis organlarını kaplayan zarda (periton) meydana gelir. Pelvis organları ise mide, bağırsak, karaciğer, böbrekler; kadınlarda ayrıca rahim ve yumurtalıkları içerir. Mezotelyomaların sadece %10’undan azı karın bölgesinde bulunur.
Periton (Karın Zarı)
Peritonun iki katmanı vardır. İç katman bağırsak, karaciğer ve yumurtalık gibi organların yüzeyinde bulunur ve visseral periton olarak adlandırılır. Dış katman ise karın bölgesinin ve pelvisin duvarlarını kaplar, parietal periton olarak adlandırılır.
İki katman arasında ise peritonal boşluk bulunur ve normal şartlarda az miktarda sıvı içerir. Bu sıvı, biz hareket ederken iki katmanın birbiri üzerinden kaymasını sağlar.
Peritoneal mezotelyoma hastalığına sahip insanlarda fazla sıvı genelde bu iki katman arasında toplanır ve bu, sıvı birikmesi (ascites) veya periton efüzyonu olarak bilinir.
Nedenler
Mezotelyomanın asıl nedeni, asbest liflerine veya asbest tozuna maruz kalmaktır; fakat bazı vakalarda ise asbestle açık bir bağlantısı olmadığı görülmüştür.
Asbest, neme ve yüksek sıcaklığa dayanıklı, doğada kendiliğinden oluşan bir mineral grubudur. Avusturalya’da 1940-1987 tarihleri arasında birçok binanın yapımında kullanılmıştır ancak daha sonra 2004 yılından beri ülkede satılması, tekrar kullanılması ve ithal edilmesi yasaklanmıştır.
Fakat yasağa rağmen yakın zamanda ithal edilen ürünlerde asbest bulundu. Birçok eski binaların yapısında hala bulunduğu için tadilat esnasında çok dikkat edilip, özel tedbir alınmalıdır.
Mezotelyomanın ortaya çıkması asbeste maruz kalındıktan sonra yıllar sürebilir. Buna, gecikme süresi denir ve genellikle süre 20 ila 60 yıl (en yaygın 40 yıl) arasındadır.
Semptomlar
Mezotelyomanın ilk semptomları çok belirgin değildir ve diğer türlere benzer. Semptomlar kendini yer yer gösterebilir ve yaygın belirtiler daha çok gözlemlenir bu da teşhis edilme işini güçlendirdiğinden dolayı mezotelyoma teşhisinin konması zaman alabilir.
Plevral mezotelyoma şunlara neden olabilir:
- Aktivite sırasında daha yoğun hissettirmekle birlikte uzanırken de gelen nefes darlığı.
- Göğüste, kaburgaların çevresinde ya da omuzda keskin ve nefes aldıkça daha da kötüleşen acı.
- Cildin ekstra hassaslaşması veya cilt hassasiyetinde değişim.
- İştah ve kilo kaybı.
- Kas kütlesinin azalması.
- Enerji kaybı.
- Gece gelen terleme.
- Öksürüğün kalıcılaşması gibi semptomlar ile teşhis edilebilir.
Peritoneal mezotelyoma ise şunlara neden olabilir:
- Karın ağrısı
- Karın şişkinliği
- İştahsızlık, kusma veya bulantı
- Gece gelen terleme
- Bağırsak veya idrar problemleri ile kendini gösterebilir.
Geçmişte asbeste maruz kaldıysanız bunu doktorunuza bildirin! Erken teşhis, mezotelyomanın ilerlemesini durdurmak için size tedavi opsiyonları sunacaktır.
Sağlık Profesyonelleri
Eğer mezotelyomaya sahipseniz bu alandaki farklı konulara bakan uzmanlar tarafından sizinle ilgilenilecektir. Bu, multidispliner bir ekiptir (MDT) ve ekibin yanı sıra gastroenterolog, solunum doktoru, göğüs cerrahı ve diyetisyen içerebilir.
Görsel Kaynak: https://mavink.com/post/30F1A9E4859BABDB8AAA2D6B1B6E3E4351AM9D644C
Editör: Yasemin CANKAT