LRRK2 Geni Nedir?

İçindekiler

LRRK2 Geni: Lösin Açısından Zengin Tekrarlayan Kinaz 2

Normal Fonksiyon

LRRK2 geni, Dardarin olarak adlandırılan bir tür proteinin üretiminden sorumludur. LRRK2 geni, vücut boyunca uzanan çeşitli dokularda ve beyinde aktif olarak bulunur.

Dardarin proteininin bir bölümü, fazlaca miktarda lösin amino asitini barındırdığından dolayı Lösin Açısından Zengin Bölge olarak isimlendirilir. Lösin açısından zengin bölgesi bulunan proteinler, çoğunlukla başka proteinler ile etkileşimi gerektirecek fonksiyonlarda görev alırlar. Bu fonksiyonlara örnek olarak, proteinler arası sinyallerin iletimi ve hücrenin yapısal çerçevesinin oluşturulmasına katkı sağlanması verilebilir. Dardarin proteininin, lösin açısından zengin bölgesi dışındaki diğer bölümlerinin de proteinlerin birbiri ile etkileşimlerinde rol aldığı düşünülmektedir.

Yapılan ek çalışmalar doğrultusunda, Dardarin proteininin kinaz aktivitesi olarak bilinen bir enzimsel işleve sahip olduğu ortaya konmuştur. Kinaz aktivitesine sahip olan proteinler, hücrelere enerji sağlamakla sorumlu olan ATP molekülünden fosfat grubunu alarak belirli proteinlerde bulunan amino asitlere taşımaya yardımcı olurlar. Fosforilasyon olarak adlandırılan bu taşıma işlemi, hücrelerin pek çok aktivitesinin aktif hale getirilip getirilmemesi sürecinde önem taşıyan bir adımdır. Dardarin proteini ayrıca GTPaz aktivitesi şeklinde isimlendirilen bir başka enzimsel işleve daha sahiptir. Bu işlev, ROC isimli proteinin üç boyutlu bir alt birimi ile ilişkilendirilir. ROC birimi, Dardarin proteininin şeklinin kontrol altında tutulmasına fayda sağlayabilir.

Genetik Değişiklikler ile İlişkili Sağlık Koşulları

Parkinson Hastalığı

Araştırmacılar, geç başlangıçlı görülen Parkinson Rahatsızlığı’na sahip bireylerin LRRK2 genlerinde 100’den fazla gen mutasyonu olduğunu saptadılar. Bu gen mutasyonları, Dardarin proteinindeki amino asitlerde farklılaşmalara yol açarak proteinin yapısını ve işlevselliğini bozar. LRRK2 gen mutasyonlarının, Parkinson Rahatsızlığı’nın nitelendirildiği özellikler olan hareket ve denge sıkıntılarına ne şekilde sebebiyet verdiği tam olarak anlaşılamamıştır.

Pozisyon 1441’de arginin amino asidi ile glisin amino asidinin yerlerinin değişmesine neden olan gen mutasyonu, Fransa ve İspanya’nın arasındaki Bask bölgesinde Parkinson Rahatsızlığı’nın ortaya çıkmasının kısmen yaygın bir sebebidir. Dardarin proteini bu ismi, Parkinson Rahatsızlığı’nın en çok gözlenen belirtisi olan titreme anlamına gelen Bask kelimesi olan Dardara’dan alır.

Dünyanın her bir köşesinden çok çeşitli popülasyonlar üzerine yapılan çalışmalar, ailesel Parkinson Rahatsızlığı’ndan etkilenen bireylerin %2 ila 7’sinde ortak olarak gözlenen LRRK2 gen mutasyonu olduğunu ortaya koymuştur. Bu gen mutasyonu, pozisyon 2019’da serin amino asidi ile glisin amino asidinin yerini değiştirir. Ailesel Parkinson Rahatsızlığı bulunan vakalarda bu gen mutasyonunun gözlenme oranı, Aşkenaz Yahudi soyundan gelen insanlarda ve Kuzey Afrika’daki Araplarda çok yüksek olmakla birlikte Kuzey Avrupa ve Asya popülasyonlarında oldukça düşüktür. Aynı zamanda bu gen mutasyonu, ailesel bir öyküye sahip olmayan Sporadik Parkinson Rahatsızlığı olarak adlandırılan vakaların da %1 ila 3’ünde saptanmıştır.

Japon ve Çin popülasyonları üzerinde yapılan çalışmalar, bu rahatsızlığa sahip bireylerde sağlıklı bireylere kıyasla daha fazla LRRK2 gen mutasyonu geliştiğini ortaya koymuştur. Bu gen mutasyonu nedeniyle, pozisyon 2385’de arginin amino asidi ile glisin amino asidi yer değiştirir. Gelişen mutasyonun, popülasyondaki bireylerde Parkinson Rahatsızlığı gözlenme olasılığını artırdığı saptanmıştır.