Kraniometafizyal Displazi

İçindekiler

Tanım

Kraniometafizyal Displazi, kafatası kemiklerinin normal olmayan derecede büyümesi ve Metafiz adlı uzun kemik uçlarındaki bir bölgede meydana gelen anomalilerle karakterize bir hastalıktır. Hastaların kemikleri normalden uzun, farklı şekilli ve geniş uçludur. Oldukça nadir görülen bu hastalıkta, görülen bu normal olmayan kemik büyümesi yaşam boyu devam eder.

Hastalığın çoğu belirtisi, kafadaki normal olmayan kemik büyümesine bağlıdır. Hastalığa sahip kişilerde genellikle geniş köprülü burun, çıkık alın ve çene, geniş gözler (hipertelorizm) şeklinde karakteristik yüz hatları bulunur. Çenedeki normal olmayan kemiklenme durumu yüzünden dişlerin çıkması gecikebilir ya da hiç gerçekleşmeyebilir. Bebeklerdeki dar burun kanalları, solunum ve beslenme zorluklarına yol açabilir. Hastalığın şiddetli seyrettiği vakalarda, kemik büyümesi kraniyal sinirleri sıkıştırarak yüz felcine, sağırlığa ya da körlüğe sebep olabilir.

Kalıtım modelleri ve genetik sebepleri ile farklılık gösteren iki tip Kraniometafiz Displazisi vardır: Otozomal Baskın ve Otozomal Çekinik Kraniometafiz Displazisi olarak bilinmektedir.

Sıklık

Kraniometafizyal Displazisi’nin görülme sıklığı bilinmese de oldukça Nadir bir Hastalık olduğu bilinmektedir.

Nedenler

Otozomal Baskın Kraniometafizyal Displazi Hastalığı’na, ANKH geni mutasyonları sebep olur. Bu gen, kemik oluşturan (osteoblastlar) ve kemik parçalayan hücrelerin (osteoklastlar) gelişiminde ve fonksiyonunda görevli bir proteinin üretiminden sorumludur. Bu hücreler, yeni kemik oluşumu sürecinde kemiğin yeniden şekillendirilmesinde görevlidir.

ANKH proteini, bazı minerallerin kemikte biriktiği bir süreç olan Mineralizasyonu önleyerek kemik oluşumunu kontrol eden pirofosfatı, hücre dışına taşır.

AKNH genindeki mutasyonlar, osteoklastların olgunlaşmasını bozarak kemiğin yeniden şekillenmesini de bozar. Osteoklastların bozulmasıyla, kemik dokusu daha az parçalanır hale gelir. Bu durum, Kraniometafizyal Displazi’nin kemik kalınlaşması özelliğine katkı sağlar. ANKH gen mutasyonları, pirofosfatın hücre dışına taşınmasını da engelleyerek buraki azlığından kaynaklanan kemik mineralizasyonunu da arttırır.

Otozomal Çekinik Kraniometafizyal Displazi Hastalığı’na GJA1 geninde meydana gelen bir mutasyon sebep olur. Bu gen, vücuttaki çoğu dokunun gelişiminde görevli Koneksin-43 adlı bir proteinin üretiminden sorumludur. Protein, kemiğin yeniden yapılanmasına yardımcı olur. Bahsedilen gende meydana gelen mutasyonun, bu bozukluğa yol açtığı bilinse de Kraniometafizyal Displazi’nin kemik anomalilerine nasıl yol açtığı tam olarak bilinmemektedir.

Çoğu Otozomal Çekinik Kraniometafizyal Displazi vakasının genetik kökeni bilinmemektedir. Hastalığın bu tipinde, başka tanımlanmamış genlerin yer alması da mümkündür.

Kalıtım Modeli

Yukarıda da belirtildiği gibi, Kraniometafizyal Displazi’nin Otozomal Baskın tipine ANKH gen mutasyonu yol açar. Her hücrede, genin mutasyonlu bir kopyasının bulunması yeterlidir. Hastalığa sahip kişilerin genellikle, yine hasta olan bir ebeveyni bulunur. Vakaların ailelerinde hastalık öyküsü olmaması ve yeni mutasyon kaynaklı olması, daha az sıklıkla görülse de mümkündür.

Kraniometafizyal Displazi Otozomal Çekinik modelde, GJA1 genindeki mutasyonlardan kaynaklanır. Genin her iki kopyası da mutasyonludur. Otozomal Çekinik Hastalığa sahip ebeveynlerden her biri, mutasyonlu genin bir kopyasını taşır ama hastalığın özelliklerini taşımazlar.