Koroideremi

İçindekiler

Tanım

Koroideremi, özellikle erkekleri etkileyen ve ilerleyici görme kaybına neden olan bir durumdur. Çocukluk döneminde ortaya çıkabilen Gece Görme Bozukluğu (Gece Körlüğü), bu durumun ilk belirtisi olarak gösterilebilir.

Görüş alanının giderek daralması (tünel görüşü) ve ayrıntıları görme yeteneğinde (görme keskinliği) bir azalma gibi durumlar da beraberinde gelir. Bu görme sorunları, gözün arkasını (retina) ve yakındaki bir kan damarı ağını (koroid) kaplayan özel ışığa duyarlı dokuda devam eden hücre kaybından (atrofi) kaynaklanmaktadır. Koroideremi Hastalığı’ndaki görme bozukluğu, gitgide kötüleşir fakat ilerleme durumu, etkilenen bireyler arasında değişkenlik gösterir. Bu duruma sahip tüm bireyler, genellikle yetişkinliğin sonlarında Körlük geliştirecektir.

Sıklık

Koroideremi, 50.000 ile 100.000 kişide 1 görülen bir durumdur. Diğer göz bozukluklarına benzerlikleri olması nedeniyle, teşhis edilmesi zor olabilir. Ayrıca Koroideremi, tüm körlüklerin yaklaşık yüzde 4’ünü oluşturmaktadır.

Nedenler

Koroideremi Hastalığı’na, CHM geninde meydana gelen mutasyonlar neden olur. CHM geni, Rab Eskort Proteini-1(REP-1)’in üretiminden sorumludur. REP-1, hücre içinde Rab proteinlerine bağlanarak onları çeşitli hücre organellerinin zarlarına yönlendirir. Rab proteinleri ise proteinlerin ve organellerin hücreler içindeki hareketinde (hücre içi trafik) yer alır.

CHM geninde meydana gelen mutasyonlar, REP-1 proteininin yokluğuna veya protein eskort işlevini tam olarak yapamayan bir REP-1 proteininin üretilmesine neden olur. REP-1 eksikliği, Rab proteinlerinin organel zarlarına ulaşmasını engeller ve bu nedenle bağlanamaz. Bu yüzden hücre içinde Rab proteinlerinin yardımının olmamaması, hücrelerin erkenden ölmesine sebep olur.

REP-1 proteini vücutta aktiftir ve benzer bir protein olan REP-2 gibi de vücutta aktiftir. Bu yüzden REP-1’in yokluğunda, REP-2 vücudun birçok dokusunda REP-1’in protein eskort görevlerini yerine getirebilir. Ancak retinada çok az REP-2 proteini bulunduğundan dolayı, bu dokudaki REP-1 kaybını telafi edemez. REP-1 işlevinin kaybı ve Rab proteinlerinin retina hücreleri içinde yanlış yerleştirilmesi, Koroideremi’nin ilerleyici görme kaybına sebep olur.

Kalıtım Modeli

Koroideremi, X’e bağlı resesif bir modelde kalıtılır. Erkeklerde, sadece bir X kromozomu bulunur. CHM geni, X kromozomu üzerinde bulunduğundan dolayı erkeklerin bu bozukluğa sahip olması için yeterlidir. Dişilerde (iki X kromozomu olan), bozukluğa neden olmak için genin her iki kopyasında da bir mutasyon bulunması gerekmektedir. Bu yüzden erkekler, X’e bağlı resesif bozukluklardan kadınlardan çok daha sık etkilenir. X’e bağlı kalıtımın bir özelliği de babalar, X’e bağlı özellikleri oğullarına aktaramamasıdır.

X’e bağlı çekinik kalıtımda, her hücrede genin mutasyona uğramış bir kopyasına sahip bir dişiye Taşıyıcı denir. Bu geni aktarabilir, ancak genellikle bozukluğun belirti ve semptomlarını göstermez. Bir CHM mutasyonu taşıyan dişi, kapsamlı bir göz muayenesi sırasında retina içinde küçük hücre kaybı alanları gösterebilir. Bu değişiklikler, ileriki yaşamında görüşünü bozabilir.