Konjenital Ekstraoküler Kas Fibrozisi

İçindekiler

Tanım

Konjenital Ekstraoküler Kas Fibrozisi (KEKF), bir Sinir Sistemi Hastalığı olmakla beraber gözün çevresindeki kasların kullanımını etkilemektedir. Bu kaslar, göz hareketini ve gözlerin yönünü belirlemektedir.

Konjenital Ekstraoküler Kas Fibrozisi, bu kasların kontrolünü zayıflatır. Sonuç olarak ise etkilenen bireylerin, göz kontrolü mümkün değildir. Bu rahatsızlığa sahip bireylerin çoğu, yukarı bakmakta güçlük çekerler ve yan yana göz hareketleri sınırlanmış olabilir. Gözler farklı yönlere bakabilmektedir. Gözlerin hareketi yerine, etkilenen bireylerin hareketli nesneleri takip etmeleri için bağlarını çevirmeleri gerekmemektedir. Ek olarak, çoğu insanın görmeyi daha da güçlendiren sarkık göz kapakları vardır.

Araştırmacılar, çeşitli formlardaki Konjenital Ekstraoküler Kas Fibrozisileri tanımladılar: KEKF, KEKF1, KEKF2, KEKF3 ve Tukel Sendromu olmak üzere. Bu çeşitlerde, spesifik problem olan göz kontrolü farklılık gösterebilmektedir ve bazen farklı bozukluklar da olabilmektedir. Yalnızca KEKF1 ve KEKF2’ye sahip bireylerin göz problemlerinin tanımlamasını yapacağız. KEKF1’de gözler genellikle aşağı bakar, KEKF2’de ise genellikle dışa bakar.

KEKF3 ilave nörolojik bozukluklar gösterebilir. Bu bozukluklar, zihinsel engel olabilir. Sosyal becerilerde zorluk, normalden daha küçük bir kafa boyutu, yüzdeki kaslarda zayıflık, çalışmayan ses telleri ve Kallmann Sendromu gibi çeşitli semptomlar da gösterebilir. Etkilenen bireyler genellikle acı çeker, zayıflık ya da uzuvlarda duyumları hissetme yeteneğinde azalma olabilir.

KEKF3’e sahip bireylerin beyin anormallikleri de olabilir. Sinir uyarılarını ileten sinir hücresi liflerini içeren beyin dokusu olan beyaz maddede anormal gelişme olabilir.

Polimikrogiri ile KEKF3 olarak bilinen bir KEKF3 formu, beynin yüzeyindeki kıvrımların ve çıkıntıların normalden daha küçük ve daha fazla olduğu anormal beyin gelişimi ile ayırt edilmektedir.

Tukel Sendromu, göz hareketlerindeki problemlere ek olarak, eksik parmaklar ve diğer el anormallikleriyle karakterizedir.

Sıklık

KEKF1 en yaygın Konjenital Ekstraoküler Kas Fibrozisi çeşitlerindendir. En az 230.000 insandan birini etkilemektedir. KEKF1 ve KEKF3 Dünya çapında rapor edilmiştir fakat KEKF2 yalnızca birkaç Türk, Suudi Arabistan ve İran asıllı ailelerde görülmüştür. Tukel Sendromu ise daha da nadir görülmektedir, yalnızca bir geniş Türk ailede teşhis edilmiştir.

Nedenler

Konjenital Ekstraoküler Kas Fibrozisi Hastalığına çeşitli genlerin etkili olduğu belirlenmiştir. KIF21A geni, KEKF1 ve nadir vaka olan KEKF3’e sebep olmaktadır. TUBB3 geninin KEKF3 ve nadir KEKF1’e sebep olmaktadır. TUBB2B geni ise Polimikrogiri ile KEKF3’e, PHOX2A geni ise KEKF2’ye sebep olmaktadır. Tukel Sendromu’nun genetik sebebi ise belli değildir. Konjenital Ekstraoküler Kas Fibrozisi ile ilişkili olan genler, sinir hücrelerinin gelişimi için önemlidir.

KIF21A, TUBB3 ya da TUBB2B geninde meydana gelen mutasyonların akson yol bulması adı verilen süreci de sekteye uğrattığı bilinmektedir. Bu süreç sayesinde aksonların kendileri has uzantılarının doğru pozisyonlanması gerçekleşir. Doğru pozisyonda olduğu zaman, aksonlar mesajları beyinden kaslara ve duyu hücrelerine ve sonrasında tekrar beyne iletir.

Bu süreçte kas hareketini kontrol etmek, dokunma, ağrı ve ısı gibi duyuları tespit etmek için kritik öneme sahiptir. Mutasyonlar sonucunda aksonlar uygun pozisyonlarına ulaşamaz. Göz hareketlerinden ve göz kapaklarından sorumlu olan kafa ve göz sinirleri fazlasıyla etkilenir ancak bu sinirler dışında başka sinirler de etkilenebilir. Kranial sinirlerdeki anormal büyüme, ekstraoküler kas fonksiyonunu bozar ve kısıtlanmış göz hareketleri ve düşük göz kapakları gibi Konjenital Ekstraoküler Kas Fibrozisi’nin karakteristik özellikleri görülür. Diğer sinirlerden görülen problemler, KEKF3’ün ilave başka nörolojik özelliklerine yol açabilir

PHOX2A geninin oluşturduğu protein, normal göz aktivitesi için önemli olan kranial sinir 3 ve 4’ün de dahil olduğu sinirsel gelişime dahil olur. Mutasyonlar, PHOX2A proteinin fonksiyonunu elimine eder ve böylelikle normal kranial sinir gelişimi ve ekstraoküler kas kontrolü zayıflar.

Yapılan çalışmalar, Tukel Sendromuna sebep olan genlerin kromozom 21’in sonuna yakın bir yerde bulunduğunu gösteriyor. Konjenital Ekstraoküler Kas Fibrozisi özelliklerine sahip bazı bireylerde, az önce bahsedilen genlerde mutasyon bulunmaz. Böylelikle, tanımlanmamış diğer genlerin de duruma dahil olabileceğini gösterir.

Kalıtım Modeli

Farklı KEKF çeşitleri, farklı kalıtım paterni göstermektedir. KEKF1 ve KEKF3 otozomal baskın olarak kalıtılmaktadır. Bazı vakalarda etkilenen birey mutasyonu, etkilenen ebeveyninden alır. Bazı vakalar ise, gende oluşan yeni mutasyonlar sonucu ortaya çıkar ve bu bireylerin ailelerinde hastalık öyküsü yoktur.

KEKF2 otozomal çekinik olarak kalıtılır. Tukel Sendromu, bu modelde kalıtılır fakat hangi genetik değişiklik sonucunda oluştuğu henüz bilinmemektedir.