Kalıtsal Antitrombin Eksikliği

İçindekiler

Tanım

Kalıtsal antitrombin eksikliği bir tür kan pıhtılaşması bozukluğudur. Bu bozukluğa sahip insanlar özellikle bacaklardaki derin damarlar olmak üzere anormal derecede kan pıhtısı oluşturma riski taşırlar. Bu tür pıhtılaşma derin ven trombozu (DVT) olarak adlandırılır. Bu durumdan etkilenmiş bireylerde, kan dolaşımından geçip akciğerlerde yerleşen bir pıhtı olan pulmoner emboli (PE) oluşturma riski yüksektir. Kalıtsal antitrombin eksikliğinde, anormal kan pıhtıları genellikle sadece damarlarda oluşur, nadiren arterlerde oluşabilir.

Kalıtsal antitrombin eksikliğine sahip insanların yarısı, hayatlarında en az bir kere abnormal kan pıhtısı geliştirirler ve bu genellikle ergenlik döneminden sonradır.

Bu duruma sahip insanlarda diğer faktörler de pıhtı oluşumu riskini artırabilir. Bu faktörler yaşlanma, ameliyat geçirmiş olma ve hareketsizlik olabilir. Ayrıca kalıtsal antitrombin eksikliğiyle beraber diğer kalıtsal hastalıkların birleşimi de kanın pıhtılaşması için bir risk faktörüdür. Durumdan etkilenmiş kadınlarda hamilelik dönemi ve hemen sonrasında pıhtı oluşumu riski yüksektir, hatta bu yüzden hamilelik sonlanabilir ya da ölü doğum gerçekleşebilir.

Sıklık

Kalıtsal antitrombin eksikliği, yaklaşık olarak 2000-3000 bireyde 1 görülür. Abnormal kan pıhtısı geliştirmiş 20 ila 200 bireyin, birisi kalıtsal antitrombin eksikliğine sahiptir.

Nedenler

SERPINC1 geninde meydana gelen mutasyonlar kalıtsal antitrombin eksikliğine neden olur. Bu gen, önceden antitrombin III olarak da bilinen antitrombin proteinin üretimi için talimatlar oluşturur. Bu protein kan dolaşımında bulunup, kanın pıhtılaşmasının kontrol edilmesi için önemlidir. Antitrombin, özellikle trombin adı verilen bir protein olmak üzere kanın pıhtılaşmasını sağlamaya yardımcı proteinlerin aktivitesini engeller.

Kalıtsal antitrombin eksikliğine neden olan mutasyonların çoğu antitrombindeki tek aminoasidi değiştirir ve bu da kanın pıhtılaşmasını kontrol etmesini engeller. Bu durumdan etkilenmiş bireyler pıhtılaşmayı destekleyen proteinlerini inaktif duruma getirmek için yeteri kadar işlevsel antitrombine sahip değildir, bu da anormal kan pıhtılarının oluşma riskinin artmasına sebep olur.

Kalıtım Modeli

Kalıtsal antitrombin eksikliği tipik olarak otozomal dominant kalıtım modeli ile aktarılır, bunun anlamı her hücrede SERPINC1 geninin değiştirilmiş bir kopyasının hastalığa sebep olabilmesidir. Her hücrede bu genin iki değiştirilmiş kopyasının kalıtılması genel olarak yaşamla bağdaşmaz; bununla beraber, ciddi şekilde etkilenen birkaç kişinin, her hücrede SERPINC1 geninin her iki kopyasında da mutasyonlar olduğu saptanmıştır.