Alper Demirezen
Giriş
İklim değişikliğinden dolayı İngiltere’de bitkiler, bir ay daha erken bir sürede çiçeklenmeye başlamaktadır ve bu durum da vahşi yaşam, tarım ve bahçıvanlar için derin sonuçlar ile karşı karşıya bırakmaktadır.
Cambridge Üniversitesi’ndeki araştırmacı bilim insanları tarafından yürütülen çalışmada, 18. yüzyıla ait bir bilim veritabanı kullanarak iklim değişikliğinin etkilerinin, İngiltere’deki bitkilerin son Küresel Isınma altında bir ay daha erken çiçek açmasına yol açtığını fark etmişlerdir.
Araştırmacı bilim insanları tahlillerini, Woodland Trust tarafından sağlanan Nature’s Calendar’daki 406 bitki türünün 400.000’den fazla gözlemine dayandırarak ilk çiçeklenme tarihlerini aletsel sıcaklık ölçümleriyle bir araya getirmişlerdir.
1987’den 2019’a kadar olan ortalama ilk çiçeklenme tarihinin, 1753’ten 1986’ya kadar olan ortalama ilk çiçeklenme tarihinden tam bir ay önce olduğunu keşfetmişlerdir. Aynı dönem, insan faaliyet ve eylemlerinden kaynaklanan Küresel Isınma’nın hızlanmasına denk gelmektedir. Sonuçlar, Proceedings of The Royal Society B’de rapor edilerek yayımlanmıştır.
Erken çiçeklenme, İngiltere’nin ekosistemleri ve tarımı için sonuçlara sebep olabilmektedir. Bu sonuçlar esasında, olumsuz birtakım faktörlere neden olabilmektedir. Mesela bu durum, ekolojik uyumsuzluğu tetiklemektedir ve ekolojik uyumsuzluk sonucunda da biyoçeşitlilik kayıpları meydana gelmektedir.
Ekolojik uyumsuzluk, çiftçilere ve bahçıvanların da olumsuz etkilenmesine neden olmaktadır. Örnek verilecek olursa meyve ağaçları, ılıman bir kış sonrası çiçeklenmeye başlarsa çiçekler daha sonra geç donmaya maruz kalırsa tüm mahsullerin yok olması durumu söz konusu olabilmektedir.
İklim değişikliğinin ekosistemler üzerindeki uzun vadeli etkileri, daha belirsizdir ve bu nedenle tanınması ve ölçülmesi oldukça zor olmaktadır.
Cambridge Coğrafya Bölümü’nden ve çalışmanın başyazarı olan Prof. Ulf Büntgen, yaptıkları çalışmalar doğrultusunda yaptığı analizde iklim değişikliğinin farklı türleri nasıl etkileyebileceğini çok kapsamlı çevresel veri kümelerini kullanabileceklerini fakat yaptıkları kayıtta küçük bir alanda yalnızca bir veya bir avuç türü odaklandıklarını ifade etmiştir. Oluşan bu iklim değişikliklerinin, tüm ekosistemlere tam olarak nasıl bir etkisinin olduğunu gözlemleyebilmek için büyük bir veri kümesine ihtiyaç duyduklarını da dile getirmiştir.
İngiltere’de, bu büyük veri kümesinin olduğu bilinmektedir. 18. yüzyıldan beri bilim insanları, doğa bilimcileri, amatör ve profesyonel bahçıvanlar ve Kraliyet Meteoroloji Derneği gibi kuruluşlar tarafından mevsimsel değişim gözlemleri kayıt altına alınmıştır. 2000 yılında Woodland Trust, Ekoloji ve Hidroloji Merkezi ile zaruri olarak birleşti ve bu kayıtları, şu anda 1736’ya kadar uzanan yaklaşık 3.5 milyon kaydı olan Nature’s Calendar’da derlemiştir.
Yürütülen çalışma için araştırmacı bilim insanları, 1753 ile 2019 yılları arasında İngiltere’den 406 çiçekli bitki türündeki değişiklikleri incelemek için Nature’s Calendar’dan alınan 400.000’den fazla veriyi incelemişlerdir. Belirli konumlardaki ağaçların, çalıların ve bitkilerin ilk çiçeklenme tarihlerine ilişkin gözlemleri veya verilerini kullanmışlardır. Kanal Adaları’ndan Shetland’a ve Kuzey İrlanda’dan Suffolk’a kadar bitki örneklerini incelemişlerdir.
Araştırmacı bilim insanları yaptıkları gözlemleri konum, yükseklik ve kentsel veya kırsal alanlardan olup olmadıklarına göre çeşitli bir şekilde kategorize etmişlerdir. İlk çiçeklenme tarihleri, daha sonra aylık iklim kayıtları ile mukayese edilmiştir.
Bilim insanları, gözlem sayını istatistiki olarak dengeleyebilmek için tüm veri setini 1986’ya ve 1987’den itibaren kayıtlara bölmüşlerdir. İlk çiçeklenme, yükselen küresel sıcaklıklarla güçlü bir şekilde ilişkili halinde tam bir ay ilerlemiştir.
Prof. Büntgen, erken çiçeklenmenin ekolojik risk taşıdığını belirtmektedir. Yani erken çiçeklenen bitki, geç don sonucu ölebilir ve bu da her bahçıvanın deneyimleyeceği bir fenomendir yani olgudur. Bu olgudan daha büyük risk faktörü ise ekolojik uyumsuzluktur. Çok farklı türler gelişmeleri esnasında senkronizasyon sayesinde bir yere kadar beraber evrimleşebilmişlerdir. Belirli bir bitki çiçek, belirli bir tür böceği çeker bu da belirli bir kuş türünü çekmektedir. Ancak bu uyumu bozup, farklı bir tür daha hızlı hareket ederse eğer diğer türlerin de bu hıza ayak uydurmaları gerekebilir aksi takdirde türlerde bir çökme meydana gelebilir.
Çalışmanın ortak yazarlarından Cambridge Üniversitesi Zooloji Bölümü’nden Prof. Tim Sparks, değişen iklimin ve bununla birlikte ekolojinin sonuçlarını daha iyi yorumlayabilmek için sürekli gözlem yapılmasını beyan etmiştir. Ayrıca, Nature’s Calendar’a kayıt eklemenin herkes tarafından yapılabilecek bir aktivitenin olduğunu da söylemiştir.
Kaynak: https://phys.org/news/2022-02-uk-month-earlier-due-climate.html
Görsel Kaynak: https://phys.org/news/2022-02-uk-month-earlier-due-climate.html
Editör: Elif Berfin KORGAN