Hücre Farklılaşması Nedir?

Tanım

Hücresel farklılaşma, bir hücrenin spesifik bir hücre olması yolunda gen ifadesinde uğradığı değişikliklerin süreci olarak tanımlanır. Bu süreç sayesinde çok hücreli organizmalar benzersiz işlevsel hücre türleri ve vücut planları oluşturabilirler. Hücre farklılaşması, genetik ve çevresel faktörler ile yönlendirilir.

Tüm organizmalar tek bir hücreden oluşur. Bu ilk hücre, içerisinde yetişkin organizmanın ihtiyacı olan tüm proteinlerin DNA şifresini taşır. Ancak bu şifre proteinlerin tamamını aynı anda ifade etmez. Hücrenin sürekli bölünmesi ve bölündükçe hücre farklılaşması sürecine başlaması gerekir. Hücre çizgileri ortaya çıkmaya başlar ve hücreler giderek daha özel hale gelir. Böylelikle yüzlerce farklı hücre tipinden oluşan bütün bir organizma oluşur.

Farklılaşmaya uğramamış orijinal hücre, Kök Hücre olarak adlandırılır. Normal hücre bölünmesinde iki özdeş yavru hücre oluşurken, kök hücrelerin bölünmesi asimetrik hücre bölünmesi ile gerçekleşir. Asimetrik hücre bölünmesi ile meydana gelen hücrelerden biri ana kök hücre ile aynı kalırken diğer oluşan hücre, kimyasal tetikleyiciler sayesinde hücresel farklılaşma sürecine girer. Bu olayda hücre özelleşeceği hücre tipinin DNA‘sını ifade etmeye başlar. Tüm organizmalara farklılaşabilen kök hücreler, Embriyonik Kök Hücreler (Totipotent) olarak bilinir.

Buna karşılık, zaten bazı hücre farklılaşmasına uğramış ve vücutta çok sayıda olan Pluripotent adındaki kök hücre topluluğu vardır. Bunlar yalnızca dar bir hücre tipi aralığına bölünebilir. Örneğin; kemik iliğinde bulunan kök hücreler yalnızca kırmızı kan hücrelerine dönüşebilen Somatik Kök Hücreleri içerir.

Kaynak: https://biologydictionary.net/cell-differentiation/

Görsel Kaynak: https://www.embl.org/news/science/1703-blood-stem-cell-differentiation-continuous/