HANAC Sendromu Nedir?

İçindekiler

Tanım

Nefropati, anevrizmalar ve kas krampları sendromlu kalıtsal anjiyopati (HANAC) sendromu COL4A1’le ilişkili hastalıklar olarak adlandırılan bir grup durumun parçasıdır. Bu gruptaki durumlar kırılgan kan damarlarını içeren bir dizi belirti ve semptoma sahiptir. HANAC sendromu bir kan damar hastalığı olan anjiyopati ile karakterizedir. HANAC sendromuna sahip insanlarda anjiyopati vücudun birkaç kısmını etkiler. Kan damarları ve hücreleri ayıran ve destekleyen bazal membran adı verilen ince tabaka benzeri yapılar zayıflatılır ve kırılmaya daha yatkındır.

HANAC sendromuna sahip insanlar böbrek rahatsızlığı geliştirir (nefropati). Böbreklerdeki kırılgan ya da zarar görmüş kan damarları veya bazal membranlar idrarda kana neden olabilir (hematüri). Kistler ayrıca bir ya da iki böbrekte oluşabilir ve zamanla daha çok büyüyebilirler.

Diğer COL4A1’le ilişkili hastalıklarla kıyaslandığında, HANAC sendromunda beyin sadece hafif etkilenir. Bu durumdaki insanlar, beyinlerindeki bir ya da birkaç kan damarında şişkinliğe sahip olabilirler (intrakraniyal anevrizmalar). Bu anevrizmalar patlamaya meyillidir, bu da beyinde kanamaya neden olur (hemorajik inme). Ancak HANAC sendromuna sahip insanlarda bu anevrizmalar genellikle patlamazlar. Bu durumdaki insanların yaklaşık yarısı beyaz madde olarak adlandırılan beyin dokusundaki değişiklik olan ve manyetik rezonans görüntülemeyle görülebilen lökoensefalopatiye sahiptir.

HANAC sendromuna sahip bireyler ayrıca çeşitli göz problemlerine sahip olabilirler. Bu durumdaki tüm bireyler gözün siyah kısmında ışığa hassas dokuların içerisinde anormal bir şekilde dönen ve kıvrılan arterlere sahiptir (arteriyel retinal kıvrımlılık). Bu kan damar anormalliği gözlerde herhangi küçük bir travmayı takiben gözlerin içinde kanamalara sebep olabilir, bu da geçici görme kayına yol açabilir. HANAC sendromu ile ilişkili diğer göz problemleri gözün lensinde bir bulanıklık (katarak) ve Axenfeld-Rieger anomalisi olarak adlandırılan bir anormalliği içerir. Axenfeld-Rieger anomalisi, gözün renkli kısmının (iris) az gelişmesi ve nihayetinde yırtılması ve gözün merkezinde olmayan bir gözbebeği gibi birçok diğer göz problemleriyle ilişkilidir.

Nadiren, etkilenen bireyler Raynaud fenomeni olarak adlandırılan el ve ayak parmaklarındaki kan damarlarının geçici olarak daraldığı el ve ayak parmak uçlarında kan akışının kısıtlandığı bir duruma sahip olacaktır. Bunun sonucu olarak etkilenen bölge etrafındaki cilt kısa bir süre beyaza ya da maviye dönebilir ve bölge karıncalanabilir veya kesik kesik ağrıyabilir. Raynaud fenomeni tipik olarak sıcaklıklardaki değişiklikler tarafından tetiklenir ve genellikle uzun dönem hasarlarına sebep olmaz.

Sıklık

HANAC sendromu nadir bir durumdur ancak tam yaygınlığı bilinmemektedir. Bilim literatüründe en az etkilenen altı aile tanımlanmıştır.

Nedenler

COL4A1 genindeki mutasyonlar HANAC sendromuna neden olur. COL4A1 geni tip IV kollajen adı verilen proteinin bir bileşeninin yapımı için talimatlar sağlar. Tip IV kollajen molekülleri kompleks protein ağları oluşturmak için birbirlerine bağlanırlar. Bu protein ağları birçok dokudaki hücreleri destekleyen ve ayıran ince tabaka benzeri yapılar olan bazal membranların ana bileşenidir. Tip IV kollajen ağları neredeyse vücuttaki tüm dokulardaki bazal membranlarda özellikle de vücut kan damarlarını (damar sistemi) çevreleyen bazal membranda önemli rol oynar.

HANAC sendromuna neden olan COL4A1 gen mutasyonları, tip 4 kollajen yapısını bozan bir proteinin üretimi ile sonuçlanır. Bunun sonucunda tip 4 kollajen molekülleri bazal membranda protein ağlarını oluşturmak için birbirlerine bağlanamazlar. Bu ağları olmayan bazal membranlar kararsızdır, bu da çevreledikleri dokuların zayıflamasına neden olur. HANAC sendromlu insanlarda böbreklerin içerisindeki damar sistemi ve diğer dokular, beyin, kaslar ve gözler vücut boyunca zayıflar.