DPYS Geni Nedir?

İçindekiler

DPYS Geni: Dihidropirimidenaz

Normal Fonksiyonu

DPYS geni, dihidropirimidenaz olarak adlandırılan enzimin üretilmesi emrini verir. Dihidropirimidenaz enzimi, DNA’nın ve onun kimyasal kuzeni olarak adlandırabileceğimiz RNA’nın yapı taşları olan pirimidin moleküllerinin parçalanmasında rol alır. Bu enzim, pirimidinlerin parçalanması için gereken ve üç basamaktan oluşan tepkimenin ikinci basamağında görevlidir. Bu ikinci basamak 5,6-dihidrourasil ve 5,6-dihidrotimin moleküllerinin halka benzeri olan yapılarının açılmasını sağlar. Bu moleküllerin ilerleyen aşamalardaki parçalanmaları, beta-alanin ve beta-aminoizobütirik asit olarak adlandırılan diğer moleküllerin üretilmelerine öncülük eder ki bu moleküllerin sinir sisteminde önemli rol oynadıkları düşünülmektedir. Beta-aminoizobütirik asit leptin proteininin üretimini ve salgılanmasını arttırır. Bu durumun; toksinlerin, enflamasyonun ya da diğer faktörlerin sebep olduğu hasarlardan beyin hücrelerinin korunmasına yardımcı olduğu bulunmuştur. Beta-alaninin ise sinaptik transmisyonda (sinir hücreleri arasında sinyallerin yollanması) ve bir kimyasal nörotransmiter olan dopaminin seviyesinin kontrol edilmesinde rol aldığı düşünülmektedir.

Ek olarak, dihidropirimidenaz enzimi floropirimidinler olarak bilinen ve kanser tedavisinde kullanılan ilaçların parçalanmasına da yardımcı olur. Bu ilaçların en yaygın örnekleri ise 5-florourasil ve Capecitabin’dir.

Genetik Değişiklerle İlgili Sağlık Koşulları

Dihidropirimidenaz Eksikliği

Dihidropirimidenaz eksikliği olan hastalarda en az 23 DPYS gen mutasyonu saptanmıştır. Bu bozukluk bazı hastalarda nörolojik ve gastrointestinal problemlere sebebiyet verebilir. Bazı hastalarda ise bu bozukluk ile alakalı herhangi bir semptom veya belirti görülmez ve bu bireylerdeki durum yalnızca laboratuvar testleri ile teşhis edilebilir. Dihidropirimidenaz eksikliği olan hastalar (herhangi bir semptom göstermeyen hastalar da dahil); güçsüz olabilirler ya da şiddetli acılar hissedebilirler, floropirimidinlerin hayati risk taşıma potansiyeli olan toksik reaksiyonlarına maruz kalabilirler. Floropirimidinler olması gerektiği gibi, etkili bir biçimde parçalanamayabilirler,ve doğru bir biçimde parçalanamadıkları için de vücuttaki toksisiteyi arttırabilirler ki bu floropirimidin toksisitesi olarak adlandırılır. Floropirimidin toksisitesi gastrointestinal problemler, kan anormallikleri ve diğer belirti ve semptomlara sebep olan ilaç reaksiyonlarına yol açabilir.

Dihidropirimidenaz eksikliğine sebep olan DPYS gen mutasyonları, dihidropirimidenaz enziminin fonksiyonunu büyük ölçüde azaltır ve sonuç olarak enzim 5,6-dihidrourasilin ve 5,6-dihidrotiminin parçalanmasını sağlayamaz. Bu moleküller de parçalanamadıkları için kanda, beyni ve omuriliği çevreleyen ve koruyan sıvıda (beyin-omurilik sıvısı (CSF)) olması gerekenden çok daha fazla miktarlarda bulunurlar ve idrar ile atılırlar.

5,6-dihidrourasilin ve 5,6-dihidrotiminin parçalanamaması ve dihidropirimidenaz eksikliğin bazı semptomları arasındaki ilişki henüz net olarak aydınlatılabilmiş değil. Üç basamaklı reaksiyonun ikinci basamağında oluşan bu problem son basamak olan üçüncü basamağında bozulmasına sebep olur ki bu son basamak beta-aminoizobütirik asit ve beta-alanin üretir. Son iki basamak hasar gördüğü için beta-aminoizobütirik asit ve beta-alanin üretilemez ve bunların az miktarlarda bulunması sinir sistemindeki görevlerini olumsuz etkiler. Dolayısıyla dihidropirimidenaz eksikliği olan bazı hastalarda nörolojik problemlere sebep olur. Floropirimidinler de daha önce bahsedilen pirimidinlerin parçalanması için gereken aynı üç basamaklı işlem ile parçalandıklarından dolayı dihidropirimidenaz eksikliği, floropirimidin toksisitesine sebep olabilir.

Dihidropirimidenaz eksikliği olan bazı kişilerde neden herhangi bir sağlık problemi gelişmediği bilinmiyor, büyük olasılıkla diğer genetik ve çevresel faktörler bu bozukluğun sonuçlarını belirlemeye yardımcı oluyor olabilir.