Desmoid Tümör

İçindekiler

Tanım

Desmoid tümör; kemik, bağ doku, kas gibi yapılara esneklik ve güç sağlayan bağlayıcı dokulardan ortaya çıkan anormal büyümedir. Bazı insanlarda birçok tümör olmasına karşın sıklıkla tek bir tümör oluşur. Bu tümörler vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir. Abdominal (karınsal) duvarda oluşan tümörlere abdominal desmoid tümör adı verilir; bunlar iç-abdominal desmoid tümör yani abdominal organları bağlayan dokularda oluşan tümörler ve dış-abdominal desmoid tümörler yani vücudun başka bölgelerinde oluşan tümörler olmak üzere ikiye ayrılır. Dış-abdominal desmoid tümörler sıklıkla omuzlarda ve kol ve bacakların üst taraflarında oluşur.

Desmoid tümörler fibrosizdir, yara izi dokularına çok benzerler. Genel olarak, kötücül kanser olarak düşünülmezler çünkü metastaz olmazlar; yani vücudun başka dokularına veya organlarına sıçramazlar; yine de dokuların çevrelerini ele geçirebilirler ve bu tümörleri oralardan uzaklaştırmak cerrahi olarak zor olabilir. Tümörler, dokulardan tamamen uzaklaştırılmış gibi görünse de genellikle tekrar depreşirler.

Acı, desmoid tümörlerin en yaygın bilinen belirtisidir. Dokuların etrafında gelişen tümörler nedeniyle oluşan belirtiler ise, tümörün yer ve boyutuna bağlı olarak farklılık gösterir. İç-abdominal desmoid tümörler bağırsak yolunu kapayabilir ve bu da kabızlığa yol açabilir. Dış-abdominal desmoid tümörler ise ortaya çıktıkları eklemlerde hareket kısıtlamasına yol açabilir ve topallamaya veya kol ve bacaklarda hareket güçlüğüne neden olabilir.

Desmoid tümörler sıklıkla familyal (ailesel) adenomatöz polipoz (FAP) adı verilen kalıtsal kolon kanseri olan kişilerde görülür. Bu bireyler kolonlarda polip adı verilen anormal büyümeler ve kanserli tümörler gelişmelerine ek olarak genellikle iç-abdominal tümörler geliştirirler. Kalıtsal bir hastalığın parçası olmayan tümörler, sporadik (tek tük, ara sıra ortaya çıkan) tümörler olarak tanımlanırlar.

Sıklık

Desmoid tümör nadir bir durumdur, dünya çapında her 500,000’de 1 veya 2 kişide görülür. Amerika Birleşik Devletleri’nde her yıl 900 ila 1500 arası yeni vaka tanımlanır. Sporadik tümörler, familyal adenomatöz polipoz (FAP) ile ilişkili tümörlere oranla daha yaygındır.

Nedenler

CTNNB1 veya APC genindeki mutasyonlar desmoid tümöre neden olur. Sporadik desmoid tümörlerin yaklaşık %85’i CTNNB1 genindeki mutasyonlardan kaynaklanır. APC genindeki mutasyonlar ise, %10 ila %15 arasında sporadik desmoid tümörlere ve familyal adenomatöz polipoz (FAP) ile ilişkili desmoid tümörlere yol açar. Her iki gen de hücrelerin büyümesini ve bölünmesini (proliferasyon) kontrol eden ve olgun hücrelerin özel fonksiyonlarını yerine başarılı bir şekilde getirip getirmediğini (farklılaşma) kontrol eden önemli hücre sinyali yollarını içerir.

CTNNB1 geni beta-katenin adı verilen bir proteinin yapımı için talimatlar sağlar. Hücre sinyal yolunun bağlamında olan beta-katenin, proliferasyon ve farklılaşmayı düzenlemeye yardımcı olan genlerin aktivitesini kontrol eden diğer proteinlerle etkileşim içindedir. CTNNB1 genindeki mutasyonlar, ihtiyaç duyulmadığında parçalanmayan anormal derecede sabit bir beta- ketanin proteinine neden olur. Bu proteinin hücrelerde birikmesi, hücrenin fonksiyonlarının kontrol edilemeyen şekilde devam etmesine yol açar.

APC geninden üretilen proteinler, beta-kateninin hücre içinde düzenli seviyede kalmasına yardımcı olur. İhtiyaç fazlası beta-katenin olduğunda APC proteini bu beta-ketaninlere bağlanır ve yıkımlarını sağlar. Desmoid tümörlere sebep olan APC genindeki mutasyonlar, beta-keratin ile etkileşimde bulunmada yetersiz olan kısa APC proteininin üremesine yol açar. Bunun sonucunda, beta-ketaninin yıkımı gerçekleşemez, hücrelerde birikmeye devam eder. CTNNB1 veya APC genindeki mutasyonların sonucundan kaynaklanan fazla beta-keratin, hücrenin kontrolsüz bir şekilde büyüme ve bölünmesini destekler, desmoid tümör oluşumuna izin verir.

Kalıtım Modeli

Desmoid tümörlerin çoğu sporadiktir ve kalıtılmazlar. Sporadik tümörler, somatik mutasyon adı verilen, kişinin hayatı boyunca meydana gelen gen mutasyonlarının sonucudur. Genin bir kopyasındaki somatik mutasyon, hastalığa neden olmada yeterlidir. CTNNB1 ve APC genlerinin her ikisinde de ortaya çıkan somatik mutasyonlar sporadik desmoid tümöre neden olabilir.

APC geninin bir kopyasındaki kalıtsal mutasyon, familyal adenomatöz polipoza (FAP) neden olur ve mutasyon geçiren kişide desmoid tümör oluşumu için zemin hazırlar. Desmoid tümör, APC geninin ikinci kopyasında somatik mutasyon meydana geldiğinde oluşur. Bu durumlarda, bu hastalığa bazen kalıtsal desmoid hastalığı da denir.