Seray Yetkin
Giriş
Covid-19 ile enfekte olan bireylerin %80-%90’ı hastalığı hafif olarak atlatırken, neden %10-20’si daha şiddetli ya da yaşamı tehdit eden semptomlarla karşı karşıya kalmaktadır?
Yale’de Richard Flavell’in laboratuvarındaki araştırmacılar, bu soruyu insana benzeyen bir bağışıklık sistemine sahip biçimde tasarladıkları fareler üzerinde araştırmaya başladılar.
Nature Biotechnology Dergisi’nde 17 Aralık’ta yayımlanan bir rapor, ‘İnsanlaştırılmış Fare’ ismini verdikleri bu canlıların şiddetli Kovid’in nedenlerini virüse karşı kendi antiviral inflamatuar yanıtımızda bulabileceğimizi ortaya çıkardı.
Yapılan çalışma ayrıca, iyi bilinen iki tedavi Monoklonal Antikorların ve Steroid Deksametazon kullanımının, Covid-19 enfeksiyonlarının tedavisine yardımcı olabileceğini gösterdi. Ancak Antikor Tedavisi, yalnızca hastanın erken döneminde kullanılırsa etkili olurken steroidler söz konusu olduğunda ise, yalnızca hastalığın ileri aşamalarında uygulandığında etkisi gözlemlenmektedir.
Standart laboratuvar hayvanları ve insanlarda yapılan incelemelerde, virüse karşı farklı bağışıklık sistemi tepkileri, bilim insanlarının hafif ve şiddetli Covid-19 vakaları arasındaki devrilme noktasını belirlemesini zorlaştırdı. İşte bu noktada, Flavell’in fareleri, bu soruları cevaplamak için çok iyi bir fırsattı.
“Eğer standart bir laboratuvar faresini SARS-CoV-2 ile enfekte ederseniz, hasta olacaklardır fakat ciddi bir rahatsızlık gözlemlenmeyecektir” diyen Flavell ekliyor, “Fakat insanlaştırılmış fareler hastalanıyor ve iyileşmiyor. Tüm bağışıklık sistemleri ise çöküyor.”
Yapılan Diğer Gözlemler
Damon Runyon Kanser Araştırma Vakfı’nda HHMI Üyesi olan Esen Şefik tarafından yönetilen bir araştırma ekibi, ağır hasta insanlardan alınan SARS-CoV-2 virüsünü insanlaştırılmış farelerin burun pasajlarına temas ettirdi ve daha sonra hastalığın seyrini takip etti.
Enfekte olmuş farelerin akciğer hasarı, kilo kaybı ve kalıcı bir inflamatuar bağışıklık tepkisi gibi semptomlar ciddi derecede hasta olan hastalarla aynı şekilde sergilenmekteydi.
Daha sonra bu hasta fareleri, Rockefeller Üniversitesi’nde bir İmmünolog olan Michel Nussenzweig, Monoklonal Antikorlar ile tedavi etti. Spesifik olarak virüsü hedef aldığı bilinen bu antikorlar, enfeksiyondan önce veya çok erken verildiğinde etki gösterdiler, ancak enfeksiyonun sonraki aşamalarında uygulandıklarında semptomları bastırmak için aşırı etkili olmadıkları gözlemlendi.
Aksine, enfeksiyonun erken aşamalarında Bağışıklık Baskılayıcı olan Deksametazon, virüsle savaşmak için çok önemli olan ilk bağışıklık tepkisini bastırdığında fareler için ölümcül oldu. Ancak hastalığın ilerlemiş evrelerinde organlara zarar vermeye başlayan inflamatuar yanıtı baskılayarak enfeksiyonun temizlenmesine de yardımcı oldu.
“Hastalığın ilk evrelerinde, güçlü bir immün cevap yaşam için önemlidir.” diyen Şefik “İlerleyen evrelerde is ölümcül olabilmektedir.” diye ekledi.
Sonuç Olarak
“İnsanlaştırılmış Fare Modelleri” uzun ve şiddetli geçen Kovid’in nedenlerine ve potansiyel tedavilerine dair güçlü ipuçları sunabileceği düşünülüyor.
Bu araştırma, Yale’den Akiko Iwasaki, Craig Wilen, Yuval Kluger, Eric Meffre ve Stephanie Halene ile işbirliği içinde yapılmıştır.
Kaynak: https://medicalxpress.com/news/2021-12-covid-cases-severe-humanized-mice.html
Görsel Kaynak: https://medicalxpress.com/news/2021-12-covid-cases-severe-humanized-mice.html
Editör: Elif Berfin KORGAN