Charlevoix-Saguenay'ın Otozomal Resesif Spastik Ataksisi

İçindekiler

Tanım

ARSACS daha yaygın Charlevoix-Saguenay otozomal resesif spastik ataksi olarak bilinir, bu durum kas hareketini etkiler. ARSACS’li bireylerde tipik olarak kaslarda anormal gerginlik (spastisite), denge sorunları (serebellar ataksi), koordinasyon, kollarda ve bacaklarda hissizlik ve güçsüzlük (periferik nöropati) görülür.
ARSACS’ta ortaya çıkabilecek sorunlar arasında kas problemleri, yutma güçlüğü (disfaji), kas kaybı (amiyotrofi), konuşma bozukluğu, kontrol edilemeyen göz hareketleri (nistagmus) yer alır. ARSACS’ın özellikleri arasında büyük ve kemerli ayaklar (pes cavus), kıvrımlı yapıda omurga (skolyoz), işitme kaybı, gözün ışığa duyarlı dokusu olan sarı yağ dokusu çizgileri (retina hipermiyelinizasyonu), zihinsel gelişimde gerilik, idrar yolu problemleri ve sıklıkla gerçekleşen nöbetler (epilepsi) yer alır.
ARSACS de ilk belirti olarak yürüyüş tarzında dengesizlik görülür. Yürümeye başlayan çocuklar yürümeyi öğrendikçe zamanla beraber yürüme sorunları ortaya çıkar. Bu sorunlar çoğunlukla 12 – 18 aylar arasında görülmeye başlar. Bu hareket sorunları, kol ve bacaklarda artan ataksi ve spastisite ile beraber zamanla ilerleyerek kötüleşmeye başlar. Bazı durumlarda spastisite ortadan kalkar, bu değişimin iyileşmenin kol ve bacaklarda sinirlerin zayıflamasına (atrofi) bağlı olduğu tahmin edilmektedir. Etkilenen bireylerin birçoğu, otuz veya kırklı yaşlarında tekerlekli sandalye kullanmaya ihtiyaç duymaktadır.
Bu durum adını ilk olarak görüldüğü yer olan Kanada’nın Quebec eyaletinin Charlevoix-Saguenay bölgesinden almıştır, ARSACS dünya çapında farklı bireylerde de görülmüştür.

Sıklık

Charlevoix-Saguenay bölgesinde ARSACS görülme sıklığı 1.500 ile 2.000 kişide 1 olduğu tahmin edilmektedir. Quebec dışında ise ARSACS sıklığı bilinmemektedir. Bilimsel literatürde yaklaşık olarak ARSACS’lı 200 birey tanımlanmıştır.

Nedenler

SACS geninde oluşan mutasyonlar ARSACS’a neden olur. SACS geni, saksin adı verilen bir proteinin üretilmesini sağlar. Saksin öncelikle beyindeki hücrelerde, deride ve hareket için kullanılan kaslarda (iskelet kasları) yer alır, ancak proteinin spesifik olarak işlevi bilinmemektedir. Yapılan araştırmalara göre saksinin, proteinleri ara filamentler düzenleme de demetler halinde yer almaktadır. Ara filamentler bulunduğu hücrelere güç ve destek sağlar. Sinir hücrelerinde (nöronlar), nörofilamentler olarak bilinen özel ara lifler, sinir uyarılarının diğer nöronlara, kas hücrelerine iletilmesini sağlayan akson yapıları sinir hücresinin uzantı şeklini ve boyutunu oluşturan yapısal çerçeveyi içerir.
SACS genindeki mutasyonlar, normal olarak çalışmayan kararsız bir saksin proteininin üretimini sağlar. Anormal saksin proteininin beyin ve iskelet kaslarının üzerindeki etkisi net değildir. Muhtemelen hücrelerdeki ara filamentlerin, özellikle nörofilamentlerin normal organizasyonunu ve nöron fonksiyonunu bozar. Bu azalmış nöronal sinyalleme, ARSACS’ın semptom ve belirtilerine sebep olabilir.

Kalıtım Modeli

Bu durum, otozomal çekinik bir modelde kalıtılır. Bu, hücrelerde bulunan genin her iki kopyasının da mutasyona uğradığını gösterir. Otozomal çekinik hastalığı olan bir bireyin her iki ebeveyninden biri, mutasyona uğramış genin bir kopyasını taşımaktadır. Tipik olarak bu durumun semptomlarını ya da belirtilerini göstermezler.