Biyolüminesans Nedir?

Doğal Gece Lambaları

Tanım

Lamba ışığının tümü güneş ya da Led ışık kaynaklı değildir. Doğada pek çok ışık üretilir ve bunların neredeyse hepsi mikrop kaynaklıdır. Buna biolüminesans yani canlının kendi ürettiği ışığı yayması denir ve Hollanda’da gözle görülebilir.

Nefes Alan Lamba

Bu doğal lambaya Biyolüminesans adı verilir. Biyolüminesans canlı organizmaların ışık üretmesidir. Lusiferaz enziminin etkisi altında lusiferin pigmenti yükseltgenerek bu reaksiyonun sonucuyla ışık oluşur. Oksijen parçalanır ve ısısız ışık oluşur. Bilim insanları, bu yüzden biyolüminesans’ın oksijen veya oksijence zengin moleküllerin parçalanması metodundan kaynaklandığından şüpheleniyor. Milyarlarca yıl önce, atmosferde oksijen yoktu. Siyanobakteriler, fotosentezle atmosfere çok fazla oksijen salmaya başladığı zaman oksijenin zehirediği canlılar oksijenle başa çıkmanın bir yolunu bulmak zorunda kaldılar.  Daha sonra bu ısı reaksiyonu iletişim kurma, avını cezbetme ve istilacı türleri püskürtmeye yardımcı olacak şekilde evrildi.

Hep Birlikte Aydınlanma

Işık üreten başka hayvanlar, bitkiler, omurgasızlar yok mudur? Fener balığı, ışıldakgiller, bazı mercanlar, mürekkep balıkları… Yine de bu ışığın kaynağı birlikte çalıştıkları mikroplar aslında. Buna da simbiyoz yani ortak yaşam denir. Aliivibrio fisheri buna iyi bir örnek. Bu ışık saçan bakteri, mavi-yeşil bir ışık üretir. Tek bir bakteri yeterli ışığı üretemez , bunu sadece fazla miktarda bir araya gelerek yapabilirler. Örnek verecek olursak, eşsiz hayvanların organları mesela mürekkep balıkları ve derin denizlerdeki balıklar aklımıza gelebilir. Bu gösterişli ortaklaşa yaşamı gerçek hayatta mikroplarda görebilirsiniz.

Hollanda da ki Sonsuz Işık

Onları gerçek hayatta görebilirsiniz: fosforlu mantarlar. Mantarlar fungi aleminin çiçekleridir ve amaçları fungal sporlar üretmektir. Işık saçan mantarlar tam olarak bunu yapmaya meyillidir. Bilinen 71 tür fosforlu mantar sıklıkla Mycena luxaeterna (anlamı: sonsuz ışık) gibi güzel isimlerle adlandırılırlar. Bu mantarlardan yayılan sarı-yeşil ışık, bahçe lambası gibi, hayvanları ve böcekleri cezbeder. Mantarlardan gelen bu sporlar böceklere saldırır ve böylelikle yayılırlar. Ayrıca bu fosforlu mantarlar Hollanda’da da bulunurlar. Örneğin, Ağulu Mantar (Omphalotus olearius) ve gerçek Bal mantarı (Armillaria mellea).

Kaynak: https://www.micropia.nl/en/discover/microbiology/bioluminescence/?__cat=a-h

Görsel Kaynak: https://studfile.net/preview/6325515/

Editör: Ecem Bolat