Melis Hacıoğlu
İçindekiler
Tanım
Bağırsak kanseri tedavisi gören bir hastanın tedaviden sonra sindirim sistemi ve bağırsaklarında değişiklikler görülebilir. Bu değişikliklere ilk başta adapte olmak hasta için zorlayıcı olabilir. Genellikle zamanla düzelir. Ancak bazı durumlarda devam edebilir ve yardıma ihtiyaç duyulabilir. Hasta bu gibi bir durumda doktoruyla iletişim kurmalıdır.
Rektal kanser ameliyatı sonrası dışkı kaçırma, kabızlık gibi semptomlar görülebilir. Bu gibi semptomlara düşük anterior rezeksiyon sendromu (LARS) denir. Bu durum aylarca veya yıllarca sürebilir. Bağırsakları daha iyi hale getirmek ve iyileştirmek mümkündür. Diyette değişiklik, ilaç almak ve fizyoterapi uygulanabilir.
İnkontinans
İnkontinans, bir kişinin bağırsaklarını veya mesanesini kontrol edemediği durumdur. Bağırsak kanserinin farklı tedavi türlerinden dolayı oluşabilir.
- Dışkı Kaçırma; ameliyat veya radyoterapiden sonra kalın bağırsaktan dışkının daha hızlı çıkması sonucu oluşur. Bu durumda hasta daha sık tuvalete çıkma ihtiyacı duyabilir. Hasta bağırsak hareketlerinde kontrol kaybı yaşayabilir.
- İdrar Tutamama; bu durum hastanın idrarını tutamayıp kaçırmasıdır. Ameliyat veya radyoterapiden sonra mesane kontrolü değişkenlik gösterebilir. Radyoterapi mesanenin iç yüzeyini tahriş edebilir, bunun sebebi mesanenin kalın bağırsağa yakın olmasıdır. Bazı kişiler daha sık idrara çıkma ihtiyacı hissederler. Mesaneyi tamamen boşaltamayabilirler.
Diyare
Diyare (ishal), normalden daha sulu dışkının daha fazla miktarda ve sık sık tuvalete çıkma olayına denir. Karın kramplarına ve ağrıya sebep olabilir. Farklı tedaviler ishale sebep olabilir.Bu tedavi türleri:
- Ameliyat: Bağırsakların bir kısmı alındıysa, bağırsak hareketleri normalden daha gevşek olabilir. Bunun temel sebebi bağırsağın dışkıyı oluşturmak için suyu emmesidir. İshali önlemenin birçok yolu mevcuttur.
- Radyasyon Tedavisi: Radyoterapiden sonra ishal görülmesi sık rastlanan bir yan etkidir. Tedaviden sonra iyileşme birkaç hafta sürebilir. Az sayıda kişide ishal devam edebilir.
- Kemoterapi: Bu tür bir tedaviden sonra görülen yan etkiler arasında ishal ve mide bulantısı yer alır. Bu yan etkiler tedavi bittikten sonra yok olur ve normal bir diyete geçilebilir.
Gaz (şişkinlik)
Bağırsak kanseri tedavisi gören, özellikle ameliyat olan birçok kişi gaz çıkarma ile ilgili sorun yaşayabilir. Genellikle geçici olup zamanla düzelir.
Yiyecekler insanları farklı şekilde etkileyebileceğinden, aşağıdaki öneriler geneldir.
- Gaza neden olan yiyeceklere ara verilir. Bunlar, bağırsakta sindirilemeyen ve emilemeyen karbonhidrat içeriği yüksek meyve ve sebzeleri (örneğin brokoli, elma) içerebilir.
- Aktif karbon tabletlerini çiğnemeyi, doğal yoğurt yemeyi ve nane çayı içilebilir.
- Yiyecekler küçük, lokma büyüklüğünde parçalar halinde kesilebilir.
- Yemek yavaş ve iyice çiğneyerek yenilebilir.
- Bir içecek içerken küçük yudumlar alınır. Pipet kullanımı önerilmez.
- Şişkinlik ve gazdan kurtulmak için ne tür egzersizler yapabileceği konusunda hasta doktoruyla iletişime geçmelidir.
- Yumurta, mercimek ve nohut gibi baklagiller, büyük porsiyon süt ürünleri, gazlı içecekler ve şekersiz yiyecekler dahil gazı artıran yiyeceklerden uzak durulmalıdır.
- Çok miktarda çiğ meyve ve sebze tüketilmesi önerilmez.
Tedaviden sonra yemek
Tedaviden, özellikle ameliyattan hemen sonra, farklı bir diyet uygulanabilir. Bu diyet , geçirilen ameliyatın türüne, bağırsağın ne kadarının çıkarıldığına ve hastanın stomasının olup olmadığına bağlı olarak değişebilir.
Yiyeceklere olan etkiler her insanda farklı olacağından hangi yiyeceklerin hasta için problem olacağını keşfetmek için deneme yapılabilir. Hasta yediği yiyecekleri ve bu yediklerinin onu nasıl etkilediği hakkında bir günlük tutabilir. Böylece kabızlığa veya ishale neden olan yiyecekleri tespit etmiş olur.
Takip randevuları
Düzenli olarak check-up yaptırmak kanserin tekrarlaması ihtimaline karşı erken tanı için önemlidir. Bazı hastalarda bağırsak kanseri tedavi sürecinden sonra nüksedebilir. Nükseden kanser bağırsak ve yakındaki lenf düğümleriyle sınırlıysa, ameliyatla çıkarmak mümkün olmaktadır. Tümörlü dokuyu çıkarmak semptomları azaltabilir ve kanseri durdurabilir.
Bağırsak kanseri diğer organlara yayılmışsa (metastaz), kanseri çıkarmak veya büyümesini önlemek için hastaya ameliyat, kemoterapi, hedefe yönelik tedavi veya radyasyon tedavisi gibi tedaviler önerilebilir. Bağırsaklar tıkanırsa, acil tedaviye ihtiyaç olabilir.
Kaynak: https://www.cancervic.org.au/cancer-information/types-of-cancer/bowel_cancer/diet-bowel-changes.html
Görsel kaynak: https://www.koruhastanesi.com/kanserde-beslenme-tedavisi–2724-5
Editör: Yasemin CANKAT