Gen Teknolojileri Nelerdir?

Tanım

Gen teknolojileri, bir canlı türüne başka bir canlı türünden gen aktarılarak ya da var olan genetik yapıya müdahale edilerek canlının yeni genetik özellikler kazanmasını sağlayan biyoteknolojik yöntemlerdir. Bu yöntemle genetiği değiştirilen canlılara, genetiği değiştirilmiş organizma (GDO) veya transgenik organizma adı verilir.

Giriş

A vitaminin sentezlenmesi için beta karoten adı verilen bir molekül gereklidir. Beta karoten sentezleyen gen pirinçte olmadığı için, pirinç A vitamini sentezleyemez. Gen teknolojisi yöntemleri ile pirince, nergis bitkisinden, beta karoten geni aktarılır. Böylece, A vitamini sentezleyen transgenik bir pirinç üretilir. Böylece pirincin besin değeri artırılır.

Gen Klonlaması

Bir başka gen teknolojisi yöntemi gen klonlamadır. Gen klonlama yönteminde, önce istenen gen bakteriye aktarılır. Sonra, bu bakteri çoğaltılır. Böylece genin kopyaları oluşturulur. Kopyası oluşturulan genler bakteride de çalışmaya devam ettiği için, genin ürettiği proteini bakteri de üretir. Şeker hastalığının tedavisinde kullanılan insülin hormonu bu şekilde üretilir. İnsülin üreten gen, insan DNA’sından izole edilerek bakteriye aktarılır. Bakteri çoğaltılarak genin kopyaları oluşturulur. Bakteri DNA’sının içerdiği insülin geni sayesinde, insülin hormonu üretir. Üretilen insülin hormonu bakteriden izole edilerek tedavide kullanılır. Böylece geçmiş yıllarda kadavradan (ölü insan bedeni) ve çeşitli memeli canlılardan çok az miktarda ve güçlükle elde edilen bu hormon, günümüzde gen klonlama yöntemiyle daha kolay ve ucuza üretilir hâle gelmiştir.

Rekombinant DNA

Bir canlı türünden izole edilen genin bir başka canlı türünün DNA’ sına eklenmesi ile elde edilen DNA’ ya rekombinant DNA denir. Rekombinant DNA teknolojisi çeşitli hastalıkların tedavisi için gerekli olan hormon, antibiyotik ve antikor üretiminde, bitkilerde ürün verimini ve kalitesini artırmada kullanılmaktadır. Örneğin, rekombinant DNA teknolojisi ile soğuğa, kuraklığa, virüslere ve tarım ilaçlarına (herbisit) karşı dirençli bitkiler üretilmektedir.

Kaynaklar: 

1. http://www.ogtr.gov.au/internet/ogtr/publishing.nsf/Content/9AA09BB4515EBAA2CA257D6B00155C53/$File/02%20-%20What%20is%20gene%20technology.pdf
2. https://grdc.com.au/resources-and-publications/groundcover/ground-cover-issue-41-sa/gene-technology-what-is-it-and-how-is-it-used
3. https://www.csiro.au/en/Research/Farming-food/Innovation-and-technology-for-the-future/Gene-technology/Overview
4. https://www.science.org.au/curious/technology-future/gene-technology-and-plants
5. https://eng.mst.dk/trade/gene-technology/

Görsel Kaynak: https://www.soulask.com/dna-would-not-be-unique-there-may-be-millions-of-possible-genetic-molecules/amp/

Editör: Sibel Öncel