ADCY5 İlişkili Diskinezi

İçindekiler

Tanım

ADCY5 ile ilişkili diskinezi bir hareket bozukluğudur. “Diskinezi” terimi; anormal, istemsiz hareketleri ifade eder. ADCY5 ile ilişkili diskinezide meydana gelen anormal hareketler tipik olarak ani (paroksismal) sarsılmalar, seğirmeler, titreme, kas gerilmeleri (distoni) veya kıvrılma (koriform) hareketleri olarak görülür ve uzuvları, boynu ve yüzü etkileyebilir. ADCY5 ilişkili diskinezi ile ilgili anormal hareketler genellikle bebeklik ve son ergenlik dönemi arasında başlar. Uyanma saatlerinde sürekli olarak ortaya çıkabilir ve sıklıkla uykuyu rahatsız edebilir.

İstemsiz hareketler genellikle oturma pozisyonundan ayağa kalkma gibi pozisyon değiştirirken, veya kasten başka hareketler yaparken ortaya çıkar. Ciddi derecede etkilenen bebekler zayıf kas tonusu (hipotoni) yaşayabilir ve emekleme, yürüme gibi motor becerilerinin gelişimi gecikebilir. Sonraki dönemlerde, bu bireyler günlük yaşam aktiviteleri ile ilgili zorluklar yaşayabilir ve sonunda tekerlekli sandalyeye ihtiyaç duyabilirler. Daha hafif etkilenen bireylerde, yürüme ve diğer motor becerileri üzerinde çok az etkili olsa da, anormal hareketler sakarlığa veya okul ya da diğer durumlarda sosyal kabullenme zorluğuna neden olabilir.

ADCY5 ilişkili diskinezi bulunan bazı kişilerde, hastalık genellikle yaşamları boyunca sabittir. Diğer bireylerde ise, orta yaşta sabitlenme ve hatta düzelmeden önce hem sıklıkta hem de ağırlıkta yavaşça kötüleşme görülür. Anksiyete, yorgunluk ve diğer stresler, ADCY5 ile ilişkili diskinezinin semptomlarının şiddetini geçici olarak artırabilirken, etkilenen bazı kişiler anormal hareketler olmadan günlerce veya haftalarca hastalık belirtilerinde azalma dönemleri yaşayabilir. Beklenen yaşam süresi genellikle ADCY5 ilişkili diskineziden etkilenmez ve bu hastalığa sahip kişilerin çoğu normal zekaya sahiptir.

Sıklık

En az 400 kişiye ADCY5 ile ilişkili diskinezi teşhisi koyulmuştur, ancak yaygınlığı bilinmemektedir. Bozukluğun tanısının koyulamadığı düşünülmektedir. Çünkü belirtileri beyin felci veya epilepsi gibi diğer hastalıklara benzemektedir.

Nedenler

Adından da anlaşılacağı gibi, ADCY5 ilişkili diskinezi, ADCY5 genindeki mutasyonlardan kaynaklanır. Bu gen, adenilat siklaz 5 adı verilen bir enzimin üretilmesine yönelik talimatlar sağlar. Bu enzim, adenozin trifosfat (ATP) olarak adlandırılan bir molekülü, siklik adenozin monofosfat (cAMP) olarak adlandırılan başka bir moleküle dönüştürmeye yardımcı olur. ADCY5 ilişkili diskineziye neden olan bazı ADCY5 gen mutasyonlarının, adenilat siklaz 5 enzim aktivitesini ve hücrelerde cAMP seviyesini arttırdığı düşünülmektedir. Diğer mutasyonlar ise adenilat siklaz 5 üretimini önler. Her iki mutasyon tipinin bu hastalıkta meydana gelen anormal hareketlere nasıl yol açtığı açık değildir.

Kalıtım Modeli

Bu hastalık, otozomal baskın karakter ile kalıtsaldır. Bu, her hücrede mutasyona uğramış olan genin bir kopyasının bozukluğa neden olması için yeterli olduğu anlamına gelir. Bazı durumlarda etkilenen bir kişi mutasyonu, etkilenen bir ebeveynden kalıtır. Diğer vakalar, gendeki yeni mutasyonlardan kaynaklanır ve ailelerinde hastalığın tarihi olmayan kişilerde ortaya çıkar.