AARSKOG-Scott Sendromu (AAS) Genetik Hastalığı

İçindekiler

Tanım

Aarskog-Scott sendromu, vücudun birçok bölümünün gelişimini etkileyen genetik bir bozukluktur. Kadınlarda hafif etkileri olsa da esas olarak erkekleri etkilemektedir.

Aarskog-Scott sendromu olan kişiler; aralıklı gözler (hipertelorizm), küçük bir burun, burun ve ağız (philtrum) arasında uzun bir alan ve saçın alına doğru üçgen oluşturarak inmesi gibi belirgin fenotipik özellikler taşır. Çocukluk döneminde çoğunlukla biraz kısa boylu olurlar, ancak ergenlik döneminde genellikle akranları ile aynı derecede büyüme görülür.

Bu sendromda el anormallikleri yaygındır. Kısa parmaklar (brachydaktili), kavisli pembemsi parmaklar (beşinci parmak klondaktili), bazı parmaklar arasında derinin kalınlaşması (kutanöz sindaktili) ve avuç içinde tek bir çizgi içerir.

Aarskog-Scott sendromu olan kişilerdeki diğer anormallikler arasında kalp defektleri, yarık dudak ya da yarık damak vardır.

Sıklık

Aarskog-Scott sendromu olan erkeklerin çoğu, penisin altında asılmak yerine penisin etrafını sardığı şal skrotumuna sahiptir. Daha az sıklıkta, istenmeyen kasılmalar (kriptorşidizm) yaşayabilir ve göbek fıtığı, kasık fıtığı bulunabilir.Aarskog-Scott sendromu olan kişilerin entellektüel gelişimi yaygın olarak değişmektedir. Hafif düzeyde öğrenme ve davranış problemleri gözlenirken, nadiren ciddi zihinsel engel içeren vakalar da bildirilmiştir. Aarskog-Scott sendromu nadir görülen bir bozukluktur. Hafif etki gösteren kişilerde teşhis edilemediğinden yaygınlığı bilinmemektedir.

Nedenler

Aarskog-Scott sendromuna FGD1 genindeki mutasyonların sebep olduğu bilinmektedir. FGD1 geni, doğum öncesi ve sonrasında gelişimin tamamlanması için sinyal ileten Cdc42 protenini aktif kılar.

FGD1 genindeki mutasyonlar, anormal şekilde işleyen bir proteinin üretimine yol açar. Bu mutasyonlar, Cdc42 sinyalizasyonunu bozarak anomalilere sebep olur. Aarskog-Scott sendromuna sahip kişilerin sadece %20 ‘sinin FGD1 geninde mutasyon tanımlanabilmiştir. Diğer bireylerde sendromun nedeni bilinmemektedir.

Kalıtım Modeli

FGD1 mutasyonuna bağlı Aarskog-Scott sendromu X kromozomuna bağlı resesif olarak kalıtılır. FGD1 geni, iki seks kromozomundan biri olan X kromozomu üzerinde bulunur. Erkeklerde bir tane X kromozomu bulunduğundan Aarskog-Scott sendromu için tek bir kopya yeterlidir ancak iki X kromozomu bulunan dişilerde, Aarskog-Scott sendromu görülebilmesi için genin her iki kopyasında da mutasyon oluşmalıdır. Bu sebeple erkeklerde daha sık görülmektedir. FGD1 geninin değiştirilmiş bir kopyasını taşıyan dişiler, hipertelorizm, kısa boy veya saçın alına doğru üçgen oluşturarak inmesi gibi hafif belirtileri gösterebilir. X kromozomunda karakterize olan bu kalıtım, babadan oğullara aktarılmaz.

Bu vakaların genetik nedeni bilinmemekle birlikte bulgular, Aarskog-Scott sendromunun bazı ailelerde otozomal dominant veya otozomal resesif kalıtımla miras kaldığını göstermektedir. Otozomal dominant kalıtım olabilmesi için her bir hücrede mutasyon geçirmiş bir gen olması yeterlidir. Otozomal resesif kalıtımda, her bir hücrede mutasyon geçirmiş genin her ikisinin de olması gerekir. Otozomal resesif bir rahatsızlığı olan bir bireyin anne-babalarının her biri mutasyona uğramış genin bir kopyasını taşır, ancak genellikle hastalığın belirtilerini ve semptomlarını göstermezler.