46 XX Testiküler Cinsel Gelişim Bozukluğu

İçindekiler

Tanım

46 XX testiküler cinsel gelişim bozukluğu, her bir hücresinde iki X kromozomu bulunan bireylerin eril bir görünüşe sahip olduğu ve normal olarak kadınlarda bulunan bir durumdur. Bu bozukluğun olduğu kişilerde erkek dış üreme organları vardır. Genellikle küçük testileri olan bu kişilerde inmemiş testisler (kriptorşidi) veya penisin alt tarafında üretra açıklığı (hipospadias) gibi anormallikler de görülebilir. Hastalığa yakalanmış kişilerin azı, açıkça erkek veya dişi olduğu görülmeyen dış cinsel organlara sahiptir (muğlak cinsel organ). Hasta çocuklar tipik olarak erkek gibi büyütülür ve eril cinsel kimliği vardır.

Ergenlik döneminde, çoğu hasta yüz kılları, ses kalınlaşması (erkeksileşme) gibi eril ikincil cinsiyet özelliklerinin gelişimini başlatmak için erkek cinsiyet hormonu, testosteron, ile tedaviye ihtiyaç duyar. Hormon tedavisi ayrıca göğüs büyümesini (jinekomasti) önlemeye de yardımcı olur. Bu hastalığı olan yetişkinler, erkekler için, ortalamadan genellikle daha kısadır ve çocuk sahibi olamazlar (kısırdırlar).

Sıklık

Eril görünüşü olan yaklaşık yirmi bin bireyden birinde 46 XX testiküler bozukluk vardır.

Nedenler

İnsanların normal olarak her bir hücresinde 46 kromozom bulunur. Bu 46 kromozomun X ve Y olarak bilinen iki tanesine cinsiyet kromozomları denir çünkü bir bireyde eril mi yoksa dişi cinsiyet özelliklerinin mi gelişeceğinin tayinine yardımcı olurlar. Kadınlar tipik olarak iki X kromozomuna sahipken (46 XX) erkeklerde genellikle birer X ve Y kromozomu bulunur (46 XX).

Normalde Y kromozomu üzerinde bulunan SRY geni, cinsiyet belirleyen Y bölgesi proteninin üretimi için talimatları sağlar. Cinsiyet belirleyen Y bölgesi proteini, ceninin erkek olarak gelişmesine sebep olur.

46 XX testiküler cinsel gelişimi bozukluğu olan bireylerin yaklaşık yüzde 80’inde, hastalık kromozomlar arasındaki anormal genetik materyal değişiminden (translokasyon) kaynaklanır. Bu değişim, hastalıktan etkilenen kişinin babasındaki sperm hücrelerinin oluşumu sırasında tesadüfi bir olay olarak meydana gelir. Translokasyon SRY geninin neredeyse her zaman X kromozomun üzerinde olacak şekilde yanlış yerleşmesine neden olmaktadır. Eğer bir cenin SRY genini taşıyan bir X kromozomunu bulunduran bir sperm hücresi tarafından tasarlanırsa, Y kromozomu olmamasına rağmen erkek olarak gelişir. Hastalığın bu formuna SRY-pozitif 46 XX testiküler cinsel gelişim bozukluğu denir.

46 XX testiküler cinsel gelişim bozukluğu olan kişilerin yaklaşık yüzde 20’si SRY genine sahip değildir. Hastalığın bu formuna SRY-negatif 46 XX testiküler cinsel gelişim bozukluğu denir. Başka genleri etkileyen değişiklikler saptanmış olmasına rağmen, bu bireylerdeki hastalığın nedeni sıklıkla bilinmemektedir. SRY-negatif 46 XX testiküler cinsiyet gelişim bozukluğu olan bireylerde muğlak cinsel organların olması SRY-pozitif formlu bireylere göre daha olasıdır.

Kalıtım Modeli

SRY-pozitif 46,XX testiküler cinsel gelişim bozukluğu neredeyse hiç ırsi değildir. Bu durum, sperm oluşumu (spermatojenez) sırasında, SRY genini barındıran bir Y kromozomu segmentinin translokasyonundan kaynaklanır. Hastalığa yakalanan kişilerin ailelerinde tipik olarak hastalık öyküsü hiç yoktur ve kısır olduklarından hastalığı aktaramazlar.

Nadir durumlarda, SRY geni hatalı bir şekilde X kromozomundan başka bir kromozom üzerine yerleşebilir. Bu translokasyon, hastalığa yakalanmamış baba tarafından taşınıp 46,XX testiküler cinsiyet gelişim bozukluğu ile sonuçlanacak şekilde iki X kromozomlu çocuğa aktarılabilir. Çok nadir olan başka bir durumda ise, bir erkek SRY genini hem X hem de Y kromozomları üzerinde taşıyabilir; onun X kromozomunu kalıtan bir çocukta ise Y kromozomu olmamasına rağmen eril cinsiyet özellikleri gelişebilir.

SRY-negatif 46 XX testiküler cinsel gelişim bozukluğunun kalıtım şablonu bilinmemektedir. Bu hastalığa yakalanmamış birkaç ailenin hastalıklı birden fazla çocuğu olmuştur, ki bu da otozomal resesif kalıtım olasığını göstermektedir. Otozomal resesif, her bir hücredeki bir genin iki kopyasının da mutasyonlara uğradığı anlamına gelmektedir. Otozomal resesif geçişli hastalığı olan ebeveynlerin her biri mutasyona uğramış genlerden bir kopya taşırlar, fakat tipik olarak durumun işaret ve semptomlarını göstermezler.

HASTALIĞIN DİĞER İSİMLERİ