X’ e Bağlı İnfantil Spinal Müsküler Atrofi

İçindekiler

Tanım

Sadece erkekleri etkileyen ve şiddetli kas zayıflığı ve refleks yoksunluğu ile karakterize olan bir hastalıktır. Etkilenen çocuklarda genellikle doğumdan itibaren eklem deformiteleri görülür. Bu durum çocukların eklemlerinin sertleşmesine ve hareketlerinin bozulmasına neden olur. Şiddetli etkilenen vakalarda etkilenen çocuklar kırık kemiklerle doğarlar. Kas zayıflığı zamanla kötüleşir. Etkilenen çocuklarda gelişimsel gerileme görülmektedir. Bu çocuklar yardımsız oturma gibi bazı erken motor gelişimsel dönüm noktalarına ulaşırlar. Ancak bu durum kalıcı değildir ve genellikle kaybolur.

Hastalığın özelliklerine ek olarak; mikrognati (alışılmadık derece küçük çene), skolyoz ya da kifoz (omurganın anormal eğriliği) ve kriptorşitizm (inmemiş testis) söylenir.

Göğüs kaslarının zayıf olması çoğunlukla yaşamı tehdit eden solunum problemlerine yol açar. Bu hastalar genellikle solunum yetmezliği nedeniyle erken çocukluk döneminden sonra hayatta kalamazlar. Ancak nadir vakalarda etkilenen bireyin ergenlik dönemine kadar hayatta kaldığı görülmüştür.

Sıklık

Yaygınlığı bilinmeyen nadir bir hastalıktır.

Nedenler

UBA1 genindeki mutasyonların sebep olduğu bir hastalıktır. Bu gen ubikuitin aktive edici enzim E1’in yapımı için talimat sağlar. Bu enzim hücre içerisindeki hasarlı ya da gerekli olmayan proteinlerin yıkımını hedefleyen işlem için gereklidir. Protein yıkımı hücrelerin çalışması ve hayatta kalımı için gerekli olan protein homeostazisinin dengesinin korunmasına yardımcı olur.

Bu gendeki mutasyonlar enzim üretiminin azalmasına ya da fonksiyonu azalmış/anormal fonksiyona sahip proteinlerin üretimine neden olur. Sonuç olarak mutasyona bağlı olarak oluşan durumda hücre içerisindeki proteinlerin yıkımı yerine hasarlı ya da anormal fonksiyona sahip proteinlerin birikimine sebep olacağı için hücre ölümüne katkıda bulunabilir. Bu birikim aynı zamanda protein homeostazını da bozar. Hücrede yeni proteinler üretilmeden önce eski proteinler hücreden uzaklaştırılmalıdır. Eğer bu istenmeyen ya da hasarlı proteinler degrede olmaz ise hücrede yeni protein üretimini durdurarak normal hücresel fonksiyonları bozabilirler. Dengesiz protein üretimi ve yıkımı en sonunda hücreyi ölüme götürecektir. Motor nöronlar muhtemelen büyük boyutlarından dolayı hücresel işlevlerin bozulmasına karşı özellikle hassastırlar. Motor nöronlar kas hareketlerini kontrol eden özelleşmiş sinir hücreleridirler. Bu hücrelerin kaybı hastalığa ait belirti ve semptomların çoğuna neden olur.

Kalıtım Modeli

X-ilişkili çekinik paterne sahip olan kalıtımsal bir hastalıktır. Bu hastalık ile ilişki olan gen cinsiyet kromozomu olan X kromozomunda bulunur. Erkeklerde, her bir hücrelerinde değiştirilmiş genin bir kopyasının bulunması hastalığın ortaya çıkması için yeterli bir durumdur çünkü erkek sadece 1 tane X kromozomu taşımaktadırlar. Kadınlarda ise hastalığın ortaya çıkabilmesi için mutasyona sahip genin iki kopyasının da bulunması gerekmektedir çünkü kadınlarda 2 adet X kromozomu bulunmaktadır. Kadınlarda mutasyona uğramış olan genin iki kopyasının da bulunması düşük bir ihtimal olduğu için erkeklerin etkilenmesi kadınlara oranlara daha yüksek ihtimallidir. X’e bağlı kalıtımın bir özelliği ise babaların bu özelliklerini oğullarına aktaramamasıdır.