Aybüke Akyel
Tanım
Peripatrik türleşme olarak da adlandırılan periferik ayrışma türleşmesi, bir allopatrik türleşme şeklidir.
Periferik türleşme, bir türün menzilinin en uç noktalarındaki küçük popülasyonların ayrılmasını içerir. Bundan sonra, altbölümlere göre türleşmeye benzer şekilde, aynı sapma ve iki popülasyonun nihai birleşme dizisi meydana gelir.
Perinatal türleşmenin sıradan allopatrik türleşmeden çok daha yaygın olduğu iddia edilmiştir. İki sebep vardır:
- Örnek bir türün menzilinin kenarında bulunan küçük popülasyonların izolasyonu, fiziksel olarak tüm türlerin menzilini bölen engellerden daha mümkündür.
- Örnek bir türün aralığının kenarlarında bulunan izole popülasyonların, çeşitli şekillerde özellikle yaygın olduğu düşünülürken, bir türün aralığının ana bölümündeki bireyler muhtemelen daha az çeşitlilik gösterir.
Örneğin, balıkçıların diğer çevre adalardan yalıçapkını balıklarını tutması, Yeni Gine’deki varyasyon sayısından çok daha fazla önerilmektedir. Bu fenomen için iki olası açıklama bulunmaktadır:
- Yerel Adaptasyon: Ada koşulları, doğal seçilimin belirli bir fenotipi desteklediği şekilde olabilir.
- İzolasyon: Adanın geri kalan türlerinden gen akışını azaltarak popülasyonlar ayırt edilebilir.
Açıklama ne olursa olsun, eğer ekolojik olarak izole edilmiş popülasyonlar atalarının morfolojilerinden sapıyorsa, türleşme aşamasında ortak bir adımda olabilirler.
Ortam izolasyon modeli, noktalı denge teorisinde tercih edilen modeldir.
(a) Orijinal tipin, her biri yeni bir tip oluşturan yaklaşık olarak eşit iki parçaya bölündüğü bir gülle modeli. (b) Çevresel Ayırma Modeli. Yeni bir tür, atalarının türlerine bitişik yalıtılmış olan bir popülasyondan oluşur.
Kaynak: https://www.blackwellpublishing.com/ridley/a-z/Peripheral_isolation.asp
Görsel Kaynak: https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fevo.2017.00088/full
Editör: Yasemin CANKAT