GRIN2A Geni Nedir?

İçindekiler

GRIN2A Geni: Glutamat İyonotropik Reseptör NMDA Tipi Alt Birim 2A

Normal Fonksiyon

GRIN2A geni, GluN2A (eskiden NR2A adlandırılıyordu) adlı proteinin yapımı için gereklidir. Bu protein beynin konuşma ve dil bölgelerini de içeren beyin ve omurilik sinir hücrelerinde (nöron) bulunur. GluN2A proteini, NMDA reseptörlerinin bir alt biriminin bileşenidir. Protein bileşenlerinin farklı kombinasyonlarıyla oluşmuş birkaç tane NMDA reseptörü mevcuttur. NMDA reseptörleri glutamat kapılı iyon kanallarıdır; glutamat ve glisin adlı beyin kimyasalları reseptöre bağlandığı zaman pozitif yüklü parçacıkların (katyonlar) içerisinden geçmesini sağlayan bir kanal açılır. Bu katyonların akışı, beyinde sinyaller göndermek için nöronları aktive eden akımları meydana getirir. NMDA reseptörleri normal beyin gelişimi, öğrenme ve hafıza gibi deneyimlere yanıt olarak beyindeki değişimlerle ilgilidir. Bunlara ek olarak, derin uyku sırasında da rol oynamaktadırlar.

NMDA reseptörlerinin alt birimi olan GluN2A, reseptörün beynin hangi bölümünde konumlandığını ve işlevini belirler. Ayrıca glutamatın bağlandığı bölgeyi sağlar.

Genetik Değişiklerle İlgili Sağlık Koşulları

Epilepsi-Afazi Spektrumu

GRIN2A genindeki 50’den fazla mutasyon, epilepsi-afazi spektrumuna giren koşullara sahip bazı insanlarda tanımlanmıştır. Bu şartlar grubu, genellikle yavaş dalga uykusu süresince beyindeki normal olmayan elektrik aktivitesi ile karakterize edilmiştir; konuşma ve dil yeteneği kaybı ve bazen diğer geliştirilebilir yeteneklerde kayıp ve çoğu zaman tekrarlayan nöbetler (epilepsi). Landau-Kleffner sendromu (LKS) ve uyku süresince tekrarlayan diken-dalga ile epileptik ensefalopati (ECSWS) spektrumunun şiddetli ucunda yer alırken, sentrotemporal dikenli çocukluk çağı epilepsisi (CECTS) hafif uçtadır. Bazı diğer koşullar orta şiddette belirli ve semptomlara sahiptir.

Birçok GRIN2A geni mutasyonu, işlevsel olmayan GluN2A proteinin üretimine ya da herhangi bir proteinin üretilmesinin engellenmesine yol açmaktadır. Bu mutasyonlar büyük ihtimalle GluN2A alt birimi içeren NMDA reseptörlerinin sayısının azalmasına yol açmaktadır. Sonuç olarak araştırmacılar sinyalleşmenin sinir hücrelerini kolaylıkla uyaran ve beyinde daha fazla sinyalleşmeye yol açan diğer NMDA reseptörleri ile oluştuğundan endişeleniyorlar. Diğer mutasyonlar, büyük ihtimalle NMDA reseptörlerinin işleyişinde etkisi olan ve muhtemelen sinyali arttıran normal olmayan Glu2A proteinlerinin üretimine yol açmaktadır. Nöronların beyindeki aşırı aktivitesi nöbetlere ve diğer anormal beyin aktivitelerine yol açabilir hatta nöronların ölümüyle sonuçlanabilir. GluN2A’daki değişiklikler, özellikle beyindeki konuşma ve dil bölgelerini içeren sinyallere bir etkisi olduğu ve yavaş dalga uykusu sırasında beyin aktivitesini bozduğu ve bu şartlar grubunun birçok belirti ve semptomuna sebep olduğu görülmektedir. Bazı GRIN2A genlerindeki mutasyonların neden belli bir dereceye kadar hafif durumlara sebep olduğu ve diğerlerinin daha şiddetli belirti ve semptomlara neden olduğu açık değildir.

Diğer Bozukluklar

GRIN2A geni mutasyonları, epilepsi-afazi spektrum bozukluklarıyla benzer özelliklere sahip olan (Epilepsi-Afazi Spektrumu kısmında açıklanmıştır) ancak tutarlı dil problemleri olmayan nörolojik bozukluklara sahip insanlarda görülmüştür. Bu ortak özelliklere genellikle beyindeki rolandik- bölgede normal olmayan aktiviteden kaynaklı tipte (rolandik epilepsi) tekrarlayan nöbetler (epilepsi); zihinsel engelli ve gelişimsel gecikme örnek verilebilir. 16. kromozomdaki GRIN2A geni ve yakın genleri silen mutasyonlara sahip insanlarda da olağandışı yüz özellikleri görülmüştür. Farklı GRIN2A genindeki mutasyonların değişen etkileri ve farklı nörolojik bozukluklara sebep olmaları konusunda araştırmalar devam etmektedir.