Abdullah Özdemir
Tanım
Bir genotipin uygunluğunun frekansı değiştiğinde frekansa bağlı bir seçim meydana gelir.
Bir popülasyondaki genotip sıklığı arttıkça genotipin uygunluğunu arttırmak (olumlu frekansa bağlı) ya da uygunluğunu azaltmak (negatif frekansa bağlı) mümkündür.
Frekans bağımlılığı örnekleri taklit sistemlerinde meydana gelebilir:
Doğal seleksiyon aynı renk desenine sahip olan zehirli ve zehirsiz kelebekler arasında oluşacak bir seçimde zehirsiz olan kelebekleri tercih edebilir. Bu uygulanan sisteme Batesian taklidi adı verilir. Kuşlar nadir oldukları zaman taklitlerden kaçma eğilimi içerisine girerler. Bunun sebebi ise halihazırda aynı görünüme sahip olan bir kelebekle karşılaşmış olacaklardır. Fakat zehirli olmayan formu yaygın olduğu zaman, kuşlarının görünüşlerinin zehirli olmayan kelebekler ile daha önce karşılaşmalarının daha iyi veya daha ödüllendirici olması daha muhtemel bir olaydır. Böyle bir durumda kuşlar kelebekleri yemekten kaçınmayacak ve uygunlukları daha düşük olacaktır. Bu mimiklerin uygunluğu ise negatif frekansa bağlıdır.
Bir tür içinde, Orta ve Güney Amerika Heliconius’unda olduğu gibi ve diğer kelebek türlerinde olduğu gibi, bulunan birkaç morf türünün her biri farklı bir renk düzenine sahiptir. Morf türlerinin tümü zehirlidir. Sadece bir morf türünün yaygın olması durumunda, kuşların bu morf türünden kaçınmayı çoktan öğrenmiş olmaları daha olası olacaktır. Halbuki kuşlar daha nadir olan bir morftan kaçmayı öğrenmemiş olacaklardır. Bu sebeple, daha nadir olan bir morf türünün bir bireyinin, kuşu eğitmesi ve bu süreç içerisinde öldürülen şanssız bir av olma olasılığı çok yüksektir. Her morf türünün uygunluğu ise pozitif frekansa bağlıdır.
Doğal seleksiyonun bir polimorfizmi sürdürebilmesi yalnızca negatif frekansa bağlı uyumlarla mümkündür. Batesian taklitçiliği bu duruma örnek olarak verilebilir. Bir genotipin nadir olması durumunda ise doğal seçilim tarafından oldukça fazla tercih edilir ve sıklıkta giderek artacaktır. Bu durumun daha yaygın hale gelmesiyle uygunluğu azalacak ve tercih edilmediği bir an gelecektir. Bu noktada farklı olan genotiplerin birbirleri ile olan uyumları eşit derecededir. Bu durum doğal seleksiyon frekanslarını değiştirmeyecektir ve dengede kalacaktır. Cinsiyet oranı ise doğal seçilimin frekansa bağlı olduğu başka bir durumdur.
Kaynak: https://www.blackwellpublishing.com/ridley/a-z/Frequency-dependent_selection.asp
Görsel Kaynak: http://best-butterfly.blogspot.com/2011/07/heliconius-melpomene.html
Editör: Doğa DEMİRBAŞ