Eritrosit Sedimantasyon Hızı Testi Nedir?

Tanım

Eritrosit sedimantasyon hızı (ESH), bireyin vücudunda enflamasyon bulunup bulunmadığını belli eden bir kan testidir. Enflamasyon, kan hastalıkları ve bazı kanserlerin da dahil olduğu birçok durumla birlikte meydana gelen yaralanma, enfeksiyon ve bağışıklık sistemi bozukluklarına bağışıklık sisteminin verdiği yanıttır.

Kırmızı kan hücrelerine (KKH) eritrosit adı verilir. Bireyin kan numunesi ESH testi uygulanması için laboratuvara gönderilir. Görevli sağlık uzmanı numuneyi ince ve uzun bir test tüpüne yerleştirir, KKH’nin tüpün dibine ne kadar hızlı yerleştiğinin veya çöktüğünün ölçümü yapılır. Normal şartlarda KKH yavaş bir şekilde batar fakat inflamasyon KKH’nin küme halinde yapışmasına sebep olarak ağırlığını artırır ve kümeler hızla batar.

EBireyin ESH testi sonucunda KKH’nin normale kıyasla daha hızlı battığı gözlemleniyorsa inflamasyona sebep olan tıbbi bir durum olduğu anlamına gelebilir. Test sonucunun hızlı bir şekilde çıkması bireyin sahip olduğu inflamasyonla doğru orantılıdır denilebilir fakat sadece bir ESH testi inflamasyonun kaynak sebebini teşhis etmekte yeterli değildir.

Diğer İsimler: Westergren sedimantasyon oranı

ESH Testi Ne Amaçla Yapılır?

Sağlık görevlisi vücutta enflamasyonu meydana getiren koşulların tanılanmasını sağlamak için diğer testlerle ek olarak ESH testi isteyebilir. Sadece tanı koymada değil, meydana gelen koşulların gözlemlenmesi amacıyla da kullanılabilir. Enflamasyonun eklem hastalığı (artrit), kan damarlarının iltihaplanması (vaskülit), enfeksiyon ve enflamatuar bağırsak hastalığı dahil birçok sebebi olabilir. Bireyin sağlığında devamlı olan bir durumunun izlenmesinde ESH kullanılabilir.

ESH Testine Neden İhtiyaç Duyulur?

Bireyde gözlemlenen semptomların kaynağı enflamasyon ise sağlık uzmanı ESH testini isteyebilir. Bireyin semptomları vücutta meydana gelen durumlara göre değişecektir fakat aşağıdaki belirtiler bireyde bulunabilir:

• Baş ağrısı
• Açıklanamayan ateş
• Kilo kaybı
• Eklem sertliği
• Boyun veya omuz ağrısı
• İştah kaybı
• Anemi

ESH Testi Sırasında Yapılan işlemler Nelerdir?

Bireyin kolundaki damardan küçük bir iğne ile sağlık uzmanı tarafından kan numunesi alınır. İğne yerleştirildikten sonra, bir test tüpüne veya şişesine az miktarda kan toplanır. İğne girip çıkarken biraz batma hissedilebilir. Batma hissi çoğunlukla beş dakikadan az devam eder.

ESH Testine Ön Hazırlık için Yapılması Gereken Herhangi Birşey Var mı?

ESH testi için özel bir hazırlığa ihtiyaç yoktur. Sağlık uzmanı bireyin numunesi için başka testlerde istediyse o testler için bireyin aç karnına -testten birkaç saat öncesinde yememek ve içmemek- numune vermesi gerekebilir. Sağlık görevlisi uygulanması gereken ön hazırlık olması gerektiğinde bildirir.

ESH Testinin Herhangi Bir Riski Var mı?

Bireyin ESH testinde riskli bir durum yaşaması ihtimali çok düşüktür. İğnenin vücuda girdiği yerde hafif bir ağrı veya morarma olabilir, ancak hızla son bulur.

ESH Testinin Sonuçları Nasıl Yorumlanır?

Sağlık görevlisi bireye tanı koyabilmek amacıyla bireyin tıbbi geçmişini, semptomlarını ve diğer testlerin sonuçlarını birlikte değerlendirir. ESH testi iltihaba sebep olan durumun teşhis edilmesinde tek başına yeterli değildir.

ESH testi sonucunun yüksek olması, aşağıda belirtilen durumlardan birinin iltihaba sebep olmasından kaynaklanabilir:

• Arter duvarı enflamasyonu (Arterit)
• Eklem iltihabı (Artrit)
• Kan damarı iltihabı (Vaskülit)
• İltihabi romatizma (Polimiyalji romatika)
• Enflamatuar barsak hastalığı
• Böbrek hastalığı
• Enfeksiyon
• Romatoid artrit ve diğer otoimmün hastalıklar
• Kalp hastalığı
• Bazı kanserler

ESH testi sonucunun düşük olması, eritrositlerin olması gerekenden daha yavaş battığının göstergesidir. Bu durum aşağıda sıralanan sebeplerden kaynaklanabilir:

Bir kan hastalığı kaynaklı olabilir, örneğin:

• Kan akışının bozulması (Polisitemi)
• Orak hücre hastalığı
• Lökositoz, çok yüksek beyaz küre sayısı
• Kalp yetmezliği
• Bazı böbrek ve karaciğer problemleri

Normal olmayan ESH sonuçları her defasında tedavi gereken tıbbi bir durumun olduğunu göstermez. Hamilelik, adet döngüsü, yaşlanma, obezite, belli aralıklarla alkol kullanmak ve egzersiz ESH sonuçlarını etkileyebilir. Bazı ilaçlar ve takviyeler de sonuçları etkileyebilir birey aldığı ilaçları veya takviyeleri sağlık görevlisine bildirmelidir.

Birey laboratuvar testleri, referans aralıkları ve sonuçları anlama hakkında daha fazla bilgi edinebilir.

ESH Teste için Bilinmesi Gereken Başka bir şey Var mıdır?

ESH testi belirli bir hastalığı teşhis etmek için tek başına yeterli olmadığından sağlık görevlisi aynı anda başka testlerde isteyebilir. Ayrıca bireyin ESH sonucu normal göründüğü halde kanında iltihaba sebep olabilecek bir durum bulunabilir. Daha detaylı ve kesin bilgi sahibi olmak için C-reaktif protein (CRP) testi ile ESH istenir.

Kaynak: https://medlineplus.gov/lab-tests/erythrocyte-sedimentation-rate-esr/

Görsel Kaynak: https://www.okanhastanesi.com.tr/sedimantasyon-hizi-esr-nedir

Editör: Emine Öykü GÜNER