EGLN1 Geni Nedir?

EGLN1 Geni: egl-9 Ailesel Hipoksi İndüklenebilir Faktör 1 

Normal Fonksiyonu

EGLN1 geni, prolil hidroksilaz 2 (PHD2) adı verilen enzimin üretilmesinden sorumludur ve genellikle PHD2 ismiyle anılır. PHD2 enzimi hipoksi-indüklenebilir faktör 2α (HIF-2α) proteini ile etkileşime girer. Bu protein, vücudun değişen oksijen seviyelerine uyum sağlamada kritik bir rol oynayan daha büyük bir HIF protein kompleksinin bir alt birimidir. HIF hücre bölünmesi, yeni kan damarlarının oluşumu ve kırmızı kan hücrelerinin üretimi gibi önemli genleri kontrol eder. Eritropoitein adı verilen hormonun asıl düzenleyicisidir ve kırmızı kan hücrelerinin üretilmesini kontrol eder .

PHD2 enziminin asıl görevi HIF-2α’nın bozulması (parçalanmasını) ve böylelikle ihtiyaç dışı durumlarda birikmesini önlemektir. PHD2 enzimi yeterli oksijen bulunduğu zaman, HIF-2α’nın bozulması için son derece aktif bir uyarıcıdır. Ancak, oksijen düzeyleri normalden daha az olduğu hipoksi durumlarında PHD2 enzimi aktifliğini kaybeder . Sonuç olarak, HIF-2α daha yavaş parçalanır (bozulur)  ve yeni damarlarının ve kırmızı kan hücrelerinin oluşumu için daha fazla HIF-2α salınır .

Yapılan çalışmalar, EGLN1 geninin, vücudun yüksek rakımlara adaptasyonunda rol oynadığını göstermektedir. Dağlık bölgelerde olduğu gibi daha yüksek rakımlı bölgelerde hava basıncı daha düşüktür ve vücuda akciğerlerden daha az oksijen girer . Zamanla vücut solunum modellerini, daha fazla kırmızı kan hücresi ve kan damarları üretilerek düşük oksijen seviyelerine telafi edilecek şekilde değiştirir.

Araştırmacılar, EGLN1 geninin, HIF ile etkileşimi yolu ile hücre bölünmesini ve diğer süreçlerdeki düzenleme rolünü göz önüne alarak tümör baskılayıcı gen olarak da görevleri olabileceğinden şüphelenmektedirler. Tümör baskılayıcılar, hücrelerin çok hızlı veya kontrolsüz bir şekilde büyümesini ve bölünmesini engeller ve bu da tümörün gelişimine neden olabilir.

Sağlık Koşullarıyla İlişkili Genetik Değişimler

Ailesel Eritrositoz

EGLN1 genindeki en az 10 mutasyonun, artan sayıdaki kırmızı kan hücreleri , anormal kan pıhtısı riski ile karakterize olan ailesel eritrositoz hastalığına sebep olduğu bilinmektedir. Ailesel eritrositoz, EGLN1 gen mutasyonlarından kaynakladığı zamanlarda ECYT3 olarak isimlendirilir.

Bazı EGLN1 gen mutasyonları PHD2 enzimindeki tek bir amino asiti değiştirirken, diğerleri enzimin anormal kısa versiyonunun üretilmesine sebep olurlar . Bu genetik değişimlerden herhangi birisi HIF-2α ile etkileşerek onu yıkar ve bozar.  Sonuçta, yeterli oksijen varlığında bile HIF birikir. Fazla HIF varlığı, daha da fazlasına ihtiyaç duyulmadıkça kırmızı kan hücrelerini üretir ve bu da kan dolaşımında normalden fazla kırmızı kan hücresi bulunmasına neden olur.

Bilinen EGLN1 gen mutasyonlarından en az biri , aynı bireyde hem ailesel eritrositoz hem de paranglioma adı verilen bir tümör ile ilişkilidir. Parangliomalar sinir sisteminin kanserli olmayan (yani iyi huylu) tümörleridir. His374Arg ya da H374R olarak tanımlanan mutasyon, PHD2 enziminde 374 . pozisyonda  histidin amino asiti ile arjinin amino asitinin değişmesi ile oluşur. Bu genetik değişim, PHD2 enzimi ile HIF-2α arasındaki etkileşimi değiştirir ve kırmızı kan hücrelerinin üretilmesine sebep olur. Bununla beraber, parangliomaların mutasyon ile nasıl ilişkili olduğu belirsizliğini korumaktadır.

Kromozomal Konum

• Sitogenetik konum: 1q42.2 , kromozom 1’in uzun (q) kolu üzerinde  42.2 pozisyonu
• Moleküler konum:  Kromozom 1 üzerinde 231,363,756 ile 231,422,332 baz çiftleri

Bu Genin Diğer İsimleri

• ECYT3
• egl-9 ailesel hipoksi indüklenebilir faktör  1
• egl -9  homolog 1
• Egl-9 homolog 1 (C. elegans)
• Egl -9 protein 1
• EGLN1_İNSAN
• HIF-PH2
• HIF-prolil hidroksilaz  2
• HIF prolil hidroksilaz  2
• HIFPH2
• HPH-2
• HPH2
• hipoksi-indüklenebilir  faktör prolil hidroksilaz 2
• PHD2
• prolil hidroksilaz içeren protein 2
• Çinko parmak MYND içeren  protein 6
• ZMYND6

Kaynak: https://ghr.nlm.nih.gov/gene/EGLN1

Görsel Kaynak: https://www.rcsb.org/3d-view/ngl/2y34

Editör: Meryem GÖKOĞLU