CHMP2B İle İlişkili Frontotemporal Demans

İçindekiler

Tanım

CHMP2B ile ilişkili frontotemporal demans, kişilikleri, davranışları ve dili etkileyen sürekli ilerleyen beyin bozukluğudur. Bu bozukluğun semptomları genellikle insanların ellili ve altmışlı yaşlarında ortaya çıkmaktadır. Etkilenen insanlar semptomlar ortaya çıktıktan yaklaşık 3 ila 21 yıl sonra hayatta kalırlar.

Kişiliklerdeki ve davranışlardaki değişiklikler, CHMP2B ile ilişkili frontotemporal demansın en belirgin ve en erken belirtileridir. Bu değişiklikler arasında uygun olmayan duygu değişimleri, huzursuzluk, inisiyatif kaybı ve kişisel hijyen kaybı da sayılabilir. Bu bozukluktan etkilenen kişiler, tatlı yiyeceklerin dozunu kaçırabilir ve yenilmemesi gereken maddeleri ağızlarına götürebilirler (hiperpolite). Bunlara ek olarak, etkilenen kişilerin çevresiyle sosyal olarak uygun bir şekilde iletişime geçebilmesi de oldukça zordur. Kişisel bakımlarında ve günlük hayatlarındaki aktivitelerde gittikçe yardıma muhtaç hale gelmektedirler.

CHMP2B ile ilişkili frontotemporal demans rahatsızlığı olan birçok kişide konuşmalarında ve dil yetilerinde ileri derece sorunlar gelişmektedir (konuşma yitimi). Başkalarının konuşmalarını ya da yazılı metinleri genellikleri anlayabilirlerken, konuşma esnasında büyük sıkıntılar yaşayabilmektedirler. Etkilenen insanlarda sayılarda zorluklar çektikleri gözlenmektedir (diskalkuli). Hastalığın ilerleyen zamanlarında, çoğu insan iletişim kurma kabiliyetlerini tamamen kaybederler.

Belirtiler ve semptomların ilk ortaya çıktığı birkaç yıl sonrasında, CHMP2B ile ilişkili frontotemporal demansı olan kişilerde hareketle ilgili sorunlarda ortaya çıktığı görülmektedir. Bu hareket sorunları arasında; sertlik, titreme, kontrolsüz bir şekilde kas kasılması (distoni) ve istemsiz kas spazmları (miyoklonus) bulunmaktadır. Hastalığın ilerleyen safhalarında etkilenen kişilerin birçoğu yürüyemez hale gelmektedir.

Sıklık

CHMP2B ile ilişkili frontotemporal demans, Danimarka’daki büyük bir ailede ve diğer ülkelerde de birbirinden alakasız birkaç insanda insanlarda rapor edilmiştir. Rapor edilen bu hastalık, frontotemporal demansın nadir bir formu gibi görünmektedir.

Nedenler

CHMP2B ile ilişkili frontotemporal demans hastalığı, CHMP2B genindeki mutasyonlardan kaynaklı olduğu saptanmıştır. CHMP2B geni, yüklü multiveziküler bir vücut proteini olan 2B olarak bilinen bir proteinin oluşturulması için talimatlar verir. 2B proteini beyinde parçalanması gereken proteinlerin taşınmasında önemli rol oynamaktadır (bozulmuş).

CHMP2B genindeki mutasyonlar, yüklü multiveziler bir vücut proteini olan 2B’nin normal olmayan bir versiyonun üretilmesine olanak sağlar. CHMP2B ile ilişkili frontotemporal demansa sebep olan mutasyonların çoğu, bir ucunda kritik bir segmentin eksik olmasıyla oluşan normal olmayan bir proteinin üretilmesiyle sonuçlanmaktadır. Bu segment gerekli olmadığı sürece proteini kapalı (inaktif) şekilde tutar. Bu segment olmazsa, protein sürekli açık kalır (aktif), bu da diğer proteinlerin taşınmamasına ve bozulmasına neden olur. Bu anormalliker sonucunda ise etkilenen insanların beynindeki sinir hücrelerinin (nöronların) ölümüne yol açmaktadır.

Beyin boyunca kaybedilen kademeli nöron kaybı, CHMP2B ile ilişkili frontotemporal demansın özelliklerinden biridir. Bu rahatsızlığın özelliklerinden çoğu, beynin ön ve temporal loblarının ön kısmına yakın kısımlardaki nöronal ölümden kaynaklanmaktadır. Ön loblar; akıl yürütme, planlama, yargılama ve problem çözme ile ilgilenirken, temporal loblar ise işitme, konuşma, hafıza ve duygularla ilgilenmektedir. Aslında bu hastalığın semptomlarının ve belirtilerinin neden ortaya çıktığı frontal ve temporal loblarla ilişkili olduğu kesin olarak bilinmemektedir.

Kalıtım Modeli

Bu hastalık otozomal baskın bir modelde kalıtsaldır. Bu da, her hücredeki değiştirilmiş genin bir kopyasında oluşacak herhangi bir bozukluğa neden olması için yeterli bir sebeptir.