Özlem Yıldız
İçindekiler
Giriş
Charles Barkla 1877 – 1944 yılları arasında yaşadı. Charles Barkla herhangi bir maddenin yaydığı X ışınlarının yalnızca maddede bulunan kimyasal elementlerle ilgili olduğunu öne sürdüğü için 1917 Nobel Fizik Ödülü’ nü kazandı. Bu yayılan X ışınlarının herhangi bir malzemede hangi öğelerin bulunduğunu belirtmek için bir parmak izi şekillerle hareket ettiğini açıkladı.
Başarıları ve Önemli Noktaları
Charles Barkla 1902 yılında X-ışınlarını incelemeye başladı. Bu radyasyon türü, 1895 yılında Wilhelm Röntgen tarafından Almanya’nın Würzburg kentinde keşfedilmesinden sonra hala tam olarak anlaşılamadı. Nötr bir atom içerisinde elektron sayısıyla atom numarasının aynı olduğunu ilk defa kanıtlamak amacıyla X ışınlarının elementler tarafından yayılmasını kullandı. X ışınlarının polarize edildiğini tespit ettiğinde, X ışınlarının elektromanyetik spektruma ait bir parça olduğunu anladı. Gelen X ışınlarına maruz kalmanın atomların kendi karakteristik X ışınlarını yaymasına neden olduğunu buldu. Bu karakteristik X ışınlarının enerjileri, onları yayan kimyasal elemente spesifiktir. Farklı bir ifadeyle, bütün kimyasal elementler kendine özgü X ışını emisyon spektrumuna sahiptir. Robert Bunsen ve Gustav Kirchoff 1860 yılında görünür ışık için yaklaşık olarak bunun gibi bir sonuç elde etti.
Not
Günümüzde Barkla’nın atomları X ışınlarına maruz bıraktığında, gelen X ışınlarının atomların en iç kısmındaki elektron kabuklarından elektronları çıkardığı söylenir. Dış kabuk elektronları daha sonra boş olan iç kabuklara düşerek Barkla’nın gözlemlediği karakteristik X-ışınları şeklinde enerji açığa çıkardı.
Charles Barkla
Atomlar tarafından saçılan X-ışınlarının enerji seviyelerini belirtmek için K ve L terimlerini kullandı. K, en içteki enerji kabuğuna bulunan çekirdek kelimesinden alınmıştır. En yüksek enerjili olan karakteristik X-ışınları, elektronlar bu kabuğa düştüğü zaman yayılır.
Barkla’nın çalışmalarına gösterdiği ilgi, Arthur Compton’ın fotonu keşfetmesine yol göstermiş X-ışını deneylerini gerçekleştirmesine öncü olmuştur.
Kişisel ve Kariyer Ayrıntıları
Charles Glover Barkla, İngiltere Widnes’de orta seviyedeki bir sınıf olan ailede dünyaya geldi. Babası, Atlas Chemical Campany’de yönetici olarak görev yapan John Martin Barkla’dır. Annesi saatçinin kızı Sarah Glover’dir. Barkla, gramer okulu olan Liverpool Institute Lisesi’nde eğitim almıştır ve okuldan eve yaklaşık olarak 16 km uzaklıktaki Liverpool Üniversitesi’nden burs kazanmıştır. Matematik ile Fizik okuyan Barkla, 1898 yılında Fizikte birinci sınıf onur derecesiyle mezun olmuştur. Mezun olduktan sonra 1899 yılında Fizik alanında Yüksek Lisans derecesi almıştır.
1899 yılında 22 yaşındayken Cambridge Üniversitesi Cavendish Laboratuvarı’nda elektromanyetik dalgalarını incelemek amacıyla yüksek lisans çalışmalarına başladı. Süpervizörü, elektronun kaşifi J.J. Thomsan’dı. 1902 yılında Barkla, Cavendish Laboratuvarı’nda Nobel Ödülü almaya hak kazanan çalışmalarına başladı. 1903 yılında taşındığı Liverpool Üniversitesi’nde tamamladı.
Barkla, Cambridge tarafından 1903 yılında lisans araştırma derecesi aldıktan sonra 1904 yılında da Liverpool tarafından bir doktora derecesi aldı.
1909 yılında X-ışını çalışmasının değerinin çoğunlukla kabul edilmesiyle Barkla, Londra Üniversitesi’nde Wheatstone Fizik Profesörü olarak atandı. 1913 yılında, 36 yaşında, Edinburgh Üniversitesi’nde Doğa Felsefesi Profesörü oldu. Vefatına kadar da bu görevi yerine getirdi.
Barkla Metodist ve kararlı bir Hristiyandır. Bilimsel çalışmalarını kişisel olarak tanrı arayışının bir parçası olarak görüyordu. Bas sesi mükemmel olan Barkla, Cambridge’de bulunan King’s College’daki şapel korosunda şarkı söylemiştir.
Barkla, 1907 yılında Mary Esther Cowell ile evlendi. Evliliğinden bir kızı ve bir erkek çocuğu oldu.
Charles Glover Barkla, 67 yaşındaydı, 23 Ekim 1944 yılında Edinburgh, İskoçya, Birleşik Krallık’ ta bulunan evinde öldü. En küçük oğlu Uçuş Teğmeni Michael Barkla, 2. Dünya Savaşı sırasında cerrah olarak çalıştığı Kuzey Afrika’ da bir kaza sonucu ölmüştü.
Kaynak: https://www.famousscientists.org/charles-barkla/
Görsel Kaynak: https://www.famousscientists.org/charles-barkla/
Editör: Fatih Nejdet MEMİŞ