Bölme Sendromu

Giriş

Bölme Sendromu, kaslardaki basıncın tehlikeli seviyelere ulaştığında ortaya çıkan akut veya kronik olabilen ağrılı bir durumdur. Bir bölgede, şişme veya kanama meydana geldiğinde gelişir. Fasya gerilmediği için bölmedeki kılcal damarlar, sinirler ve kaslar üzerinde artan baskıya neden olur. Kas ve sinir hücrelerine olan kan akışı bozulur ve bu basınç, kan akışını azaltarak beslenmenin ve oksijenin sinir ve kas hücrelerine ulaşmasını engeller. Sabit bir oksijen ve besin kaynağı olmadan sinir ve kas hücreleri, zarar görebilir.

Fasya, kol ve bacaklardaki kasları, sinir ve kan damarlarını örten sert bir zardır. Bu yapıların hepsini kapsayan kavram ise Bölme’dir. Bölme, kolayca gerilmez veya genişlemez böylelikle dokuları yerinde tutar.

 

İki tür Kompartman Sendromu vardır. Akut Kompartman Sendromu, tıbbi bir acil durumken Kronik Kompartman Sendromu, çoğu zaman atletik efordan kaynaklandığından dolayı Efor Kompartman Sendromu olarak da bilinir ve tıbbi acil bir durum değildir. Genellikle, ciddi bir yaralanmadan kaynaklanır. Tedavi edilmediğinde, kalıcı kas hasarına yol açabilir. Akut Kompartman Sendromu’nda basınç, hızla giderilmediği takdirde kalıcı sakatlık ve doku ölümü meydana gelebilir. Bu genellikle, Kronik (Efor) Kompartman Sendromu’nda olmaz.

Akut Kompartman Sendromu Nedenleri Nelerdir?

• Kırık,
• Kötü yaralanmış bir kas,
• Uyku sırasında bir kan damarı da tıkanabilir. Kan damarını tıkayan bir pozisyonda çok uzun süre yatmak, sonra hareket etmek veya uyanmak bu duruma neden olabilir.
• Ezilme yaralanmaları,
• Anabolik steroid kullanımı,
• Alçı ve sıkı bandaj kullanımı gibi.

Akut Kompartman Sendromu Belirtileri Nelerdir?

• Ağrı,
• Ayrıca ciltte karıncalanma veya yanma hissi (parestezi) olabilir.
• Kas, sıkı veya dolu hissedebilir.
• Uyuşma veya felç, Kompartman Sendromu’nun geç belirtileridir. Genellikle, kalıcı doku yaralanmasını gösterirler.
•  Selülit,
• Derin Ven Trombozu,
• Nekrotizan Fasiit,
•  Gazlı gangren gibi.

Akut Kompartman Sendromu Tedavisi Nasıldır?

Akut Kompartman Sendromu, bireyde bölme kapağı boyunca kesi yapılarak şişlik ve basıncın ortadan kalkmasını sağlayan Fasyotomi operasyonu gerçekleştirilir. Akut Kompartman Sendromu aynı zamanda sakatlığa, felce ve hatta ölüme yol açabilir.

Kronik (Egzersiz, Efor) Kompartman Sendromu Nedenleri Nelerdir?

Koşma, bisiklete binme veya yüzme gibi tekrarlayan hareketlerle aktivitelere katılan sporcuların Kronik Kompartman Sendromu geliştirme olasılığı daha yüksektir. Bu genellikle, egzersizin kesilmesiyle hafifler ve genellikle tehlikeli değildir.

Kronik (Egzersiz) Bölme Sendromu Belirtileri Nelerdir?

• Egzersiz sırasında ağrı veya kramp,
• Uyuşma,
• Ayağı hareket ettirmede zorluk,
• Görünür kas şişkinliği gibi.

Teşhis

Fizik muayene, Röntgen, Bölme Basıncı Ölçüm Testi ile teşhis edilir.

Kronik Kompartman Sendromu Tedavisi Nasıldır?

• Egzersizi bırakılırsa, Egzersiz Kompartman Sendromu genellikle ortadan kalkar. Egzersiz yapılacaksa bile aynı egzersizleri yapmak yerine daha yumuşak yüzeylerde değişik ve düşük etkili egzersizler yapmak,
• Steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) gibi anti-inflamatuar ilaçlar,
• Ortez (ayakkabı için ekler),
• Fizik tedavi.

Kaynaklar

1. https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/compartment-syndrome/
2. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15315-compartment-syndrome
3. https://musculoskeletalkey.com/compartment-syndrome-in-children-2/
4. https://www.jvascsurg.org/article/S0741-5214(02)75320-2/fulltext
5. https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/193991/mod_resource/content/0/Kompartman%20Sendromu.pdf
6. https://sportsmedicine.mayoclinic.org/condition/exertional-compartment-syndrome/

Görsel Kaynak: https://www.caracteristicas.co/sistema-muscular/

Editör: Elif Berfin KORGAN