Alper Demirezen
Tanım
Biyojeokimyasal döngü, bir ekosistemin biyotik ve abiyotik bileşenleri aracılığıyla korunmuş maddeyi taşıyan çok sayıda doğal döngüden biridir.
Biyolojide korunmuş madde, Dünya’da atomlar şeklinde var olan sonlu miktardaki maddeyi ifade eder. Madde üretilemediği ya da yok edilemediği için, Kütlenin Korunumu Yasası’na göre, maddenin tüm atomları farklı biçimlerde de olsa Dünya’daki sistemlerde döngü halindedir.
Başka bir deyişle, Dünya sadece güneşten enerji alır ve bu enerji daha sonra ısı olarak açığa çıkar, diğer tüm kimyasal elementler ise kapalı bir sistem içinde kalır.
Karbon (C), hidrojen (H), azot (N), oksijen (O), fosfor (P) ve sülfür (S) döngüye giren başlıca kimyasal elementlerdir. Bunlar yaşamın yapı taşlarıdır ve metabolizma, amino asit sentezi, hücre solunumu ve doku oluşumu gibi hayati faaliyetler için gereklidir.
CHNOPS kısaltması bu temel hususların hatırlanmasını kolaylaştırmaktadır.
Bu unsurların her biri, bir ekosistemin biyotik bileşenleri (canlı kısımlar) ve abiyotik bileşenleri (cansız kısımlar) aracılığıyla çevrilir.
Abiyotik bileşenler şu şekilde sınıflandırılır: hidrosfer (su), atmosfer (hava) ve litosfer (kaya).
Biyosfer, bitkiler, hayvanlar ve mikroorganizmalar da dahil olmak üzere tüm canlı türlerini ve bunların birbirleriyle ve Dünya’nın abiyotik süreçleriyle olan etkileşimlerini kapsayan sistemi tanımlayan bir kelimedir. Genellikle ekosfer olarak bilinen biyosfer, tüm ekosistemlerin bütünüdür.
“Biyojeokimyasal döngü” terimi bu bilgiler ışığında basitçe ayrıştırılabilir. “Bio-” biyotik sistemi, “geo-” jeolojik bileşeni, “chemical” ise bir “döngü” boyunca hareket eden bileşenleri ifade eder.
Döngülerinin çeşitli aşamalarında, elementlerden herhangi biri uzun bir süre boyunca belirli bir yerde tutulabilir ve toplanabilir (örneğin, kayalık bir alt tabakanın içinde veya atmosferde). Bunlar “yutak” veya “rezervuar” olarak adlandırılır.
“Kaynak” bir element yayan herhangi bir şeydir; örneğin volkanlar CO2 şeklinde büyük miktarlarda karbon yayarken, insan dışkısı azot, kükürt ve fosfor kaynağıdır.
Kaynak: https://biologydictionary.net/biogeochemical-cycle/