Bir Kıldan Daha Fazlası!: Kedi Bıyığı

İçindekiler

Giriş

“Vibrissae” veya “dokunsal tüyler” olarak da tanımlanan bıyık, 1600’lü yıllara kadar uzanarak “whisker” kelimesinden türetilmiş duyusal ekipmanlardır. Duyusal alanının neredeyse %40’ı vücudun bıyıklı kısımlarıyla hizalanır ve her bir bıyık, beyindeki belirli bir noktaya denk gelir.

Normal kedi tüylerinden farkı tüm vücudu kaplamaması, iki-üç kat daha kalın ve derin olmasıdır. Aynı zamanda kan damarları ve sinirlerle doludur. Bu da normal kıllardan daha hassas olmasını sağlamaktadır ve bir insanın parmak uçları kadar hassas olduğu söylenebilir. Bir kedinin bıyıklarına darbe gelirse “bıyık stresi” denilen bir yorgunluk oluşabilir.

Bıyıklar gözlerinin üstünde, çenede, ön bacakta, dudağın üstünde, kulakların yanında bulunur. Yüzünün iki tarafında da bulunan bu bıyıklara “mistik bıyık” denir. Şekli ve yeri cinse göre değişse de genelde her yanakta sıra halinde 12 bıyığa sahiptirler. Bazı kedilerin yanağında toplamda 24’ten fazla bıyık olabilir fakat her zaman çift sayı olmalıdır. Bunun nedeni çevresini doğru algılayabilmesi için bıyıkların simetrik olarak dağıtılması gerektiğidir.

Harekete Yardımcı

Bıyıklar, bir kıldan daha fazladır. Kedinin vücut genişliği ile doğru orantılıdır. Böylece dar alanlara sığıp sığamayacağını anlamak için kullanırlar. Sadece bunlarla kalmayarak başka şeylerde de birçok önemi vardır. Kedi bıyıklarının ucunda denilen özel duyu organları bulunur. Bu özel duyu organlarına ”proprioseptör” denir. Vücudun konumuyla ilgili olarak beyne mesajlar gönderir. Bu, neredeyse her zaman ayak üstüne düşmelerinin nedenlerinden biridir.

Uyarıcı

Bileklerinin alt kısmında bulunan bıyıklara “karpal bıyık”denir. Tırmanmasına ve avını öldürmesine yardım eder. Yakından iyi göremedikleri için bıyıklar avının hareket edip etmediği hakkında bilgi verir.

Kıl folikülündeki sinirler uyarılarak hava akımlarındaki ince değişiklikleri algılayan kedi bıyıkları, radar detektörleri gibi davranarak nesnelerin boyutu, şekli ve hızı hakkında bilgi iletir. Vahşi doğada, avın veya potansiyel düşmanlarının varlığına karşı uyarabilir, karanlıkta duvarlara çarpmasını önleyebilir. Bıyıklarına toz geldiğinde de gözlerini korumak için gözlerini kırpacak ve başını sallayacaktır. Yürüdüğü yerde diken varsa bıyıklar yardımıyla anlaşılır ve kendini korumaya geçer.

Duyguların Tercümanı

Ruh halini bıyıklar ile de anlamak mümkündür. Bir kedi dinlendiğinde bıyıkları da mola verir. Mutlu olduğunda gözlerinin üzerine kaldırarak sevimli görünüm verecek; tehdit altında hissederse tehdide doğru yönlendirecek; korkmuş ya da sinirlenmişse bıyıklarını yüzüne yapıştıracaktır.

Kaynaklar:

Görsel Kaynaklar:

Editör: Yasemin CANKAT