Atlarda Botfly Enfeksiyonu Nedir?

İçindekiler

Tanım

Atlara bakıyor olmanın olumsuz bir getirisidir bot sinekleri. Çoğunlukla yazın sıcak aylarda bot sineklerinin her yerden ortaya çıkar ve atlar için sıklıkla tahriş etkenidir.

Bot sineklerinin larvalarına bot denir. Yetişkin bir böcek olan botfly, ata zarar verir fakat atı ısırmaz yani atlarda açıkça bir ağrıya neden olmaz. Bot sinekleri atın hangi bölgelerine yumurta bırakacağını sıralayacak olursak: Atın dış gövdesi, bacaklarının iç kısmı, dizlerinin derisi, burun ve çene bölgesi şeklinde söyleyebiliriz.

Peki atlarımız için bu kadar zararlı olan bot sineği nasıl görünür? Göğüs kısmındaki tüyleri açık sarı renklidir ve cılız bir bal arısı şeklinde görünür. Enfeksiyon yapma kabiliyeti olan yetişkin bir bot sineğinin yumurtaları atın vücudunun çeşitli bölgelerinde tüylerine bağlanır. Bağlanan bu yumurtalar yuvarlak küçük turuncu sarı renkli bir görünüme sahiptir. Koyu tüy rengine sahip bir atta rahatlıkla fark edilip teşhis edilebilir.

Bot sineklerine maruz kalan atlar yumurtaların bulunduğu bölgeyi yalar ısırıp akabinde onları yutar. İşte bu yolla larvalar atın ağzına taşınmış olur. Ağza gelen larvalar buradan da sindirim sistemine geçmeye hazırlanır. Sindirim sistemine geçmeden önce dört hafta kadar ağızda kalır. Sindirim sistemine gelen larvalar özellikle midede konumlanırlar. Mideye tutunmasını sağlayan larvaların ağız kısmında bulunan kancalarıdır. Bu kancalarla mide zarına bağlanır. Midede olgunlaşabilmek adına 8-10 ay midede kalır. Bu aşamadan sonra larvalar dışkı yoluyla dışarı atılır. Olgunlaşma devam etmesi adına larvalar toprağa geçer. Bahsi geçen tüm süreçler bir döngü şeklinde nesilden nesle birbirini takip ederek ilerler. Toprağa giren bot sineğinin yetişkin bir bot sineği olarak topraktan çıkışı yeni bir döngünün başladığının sinyalini verir.

Bir çok bölgede bot sineği sıkıntısı ilkbahardan sonbaharın sonlarına kadar görülen mevsimsel bir problemdir. Fakat Güney Florida’da işler biraz farklıdır yıl boyunca bot sineklerine rastlanabilir.

Belirtiler ve Türler

Türler

Bot sineklerini 3’e ayırabiliriz:

Ortak At Botu (Gastrophilus intestinalis): Yumurtaları vücut üzerine serilir. Atlar kendi kendini temizlerken ağza alınabilir.
Boğaz Botu (Gastrophilus nasalis): Yumurtaları çene ve boyunun alt kısmına serilir. Larvalar atın ağzına girerler.
Burun Botu (Gastrophilus hemorrhoidalis): Yumurtaları dudak etrafında serilir. Nadir olarak görülen bir bot sineğidir.

Belirtiler

Atın karın ve bacak kısımlarını yalaması.
Atın ağzının içinde çevresinde görülen ülserler.
Atın bacak ve karın kısımlarında görülen yumurta kümeleri. Bunlar sarı,turuncu krem renginde olabilir.
Tahrişe neden olmasından ötürü atlarda bu tahrişi azaltabilmek adına yüzünü ovuşturması, çeşitli nesneleri ısırması.
Larvaların midede bulunduğu söylemiştik fazla sayıda bulunması tıkanıklığa (kolik) sebep olabilir. Ve bunun sonucunda görülen karın ağrısı ve iştahsızlık.

Nedenler

Yumurtalar atın dış kısmına bırakılır. Ve buradan mideye göç ederler. Bu olayların gerçekleştiği zaman dilimi ilkbahardan sonbahar aylarına doğrudur.
Yalayarak larvaları ağız kısmına alan atlarda kişisel bakımın artması yumurtaların çıkması ihtimalini artırır.
Larvaların döngüsünde dışkıyla atıldığından bahsetmiştik. Bu dışkılar aynı mera ahırda bulunan enfekte olmayan atların enfekte olmasına neden olabilir.

Teşhis

Bir veteriner hekimin atın dışkısını mikroskop aracılığıyla incelemesiyle botları teşhis etme ihtimali vardır. Veteriner hekimin izlediği bu yola dışkı muayenesi nedir. İşte bu muayene sayesinde hekim attaki yumurtaları görür. Yumurtaların görülmesi önemlidir. Çünkü kesin tanıya işarettir. Yumurtaların renklerinden dolayı fark edilmesi kolaydır. Krem, sarı turuncu renkte olan yumurtalar genelde atın don renginden (atın kıl örtüsünün gösterdiği renk) daha parlak bir kontrasta sahiptir. Bu da fark edilmesini kolaylaştırır.

Tedavi

Bot yumurtaları ortaya çıktıktan sonra hemen atın derisinden temizlenmelidir. Böylelikle botun yaşam döngüsü minimalize edilir. Evet yumurtaları atın derisinden çıkarmalıyız. Peki bu işlemi ata zarar vermeden canını acıtmadan nasıl yapabiliriz. Bot bıçağı ismi verilen tımar aleti yardımıyla yumurtaları deriden kolaylıkla ve güvenilir bir biçimde uzaklaştırabiliriz. Bot sineklerinin ortaya çıktığı mevsimlerde bot bacağının düzenli kullanımı atınızın yuttuğu larva sayısını da azaltacaktır.

Yaz aylarında daha çok patlak veren bot sineklerinin çoğalmasını azaltabilecek bir yöntem de atınıza düzenli sinek spreyi uygulamaktır. Atlarınızın bulduğu padok ya da ahırda belli periyotlarda sinek kontrolü yapmak önemlidir. Bu kontroller sadece bot sineklerinin önüne geçmez. Başka haşere ve sineklere karşı da atınızı korumuş olursunuz. Bot sineklerinin popülasyonu dengelemede bilinçli fan kullanımı da etkilidir.

Larvalar ağız yoluyla mideye geçtiğine ve burada olgunlaşabildiğine göre midedeki bot larvalarını azaltmak için atınıza solucan ilacı vermeniz yararlı olacaktır. Piyasada botlar için edinebileceğiniz bir çok sorunca ilacı mevcuttur. Burada kritik olan kurtulmak istediğimiz parazite uygun olan ilacı uygun dozda uygulamaktır. Bu uygulamalar sırasında kafanıza takılanlar olduğu zaman mutlaka bir veteriner hekime danışın.

Yaşam ve Yönetim

Botlarla mücadelede önemli olan atınız için daha kritik tablolar oluşturmadan uzaklaştırmaktır. Bunu bot bıçağı yardımıyla ya da solucan ilaçları ile yapabilirsiniz. Erken müdahale edip bot larvalarının atınızın daha içine içselleşip olgunlaşmasının önüne geçmektir.

Kaynak: https://www.petmd.com/horse/conditions/skin/c_hr_bots_parasites

Görsel Kaynaklar:

Editör: Yasemin CANKAT