Yasemin Arslan
Tanım
Anafaz, ökaryotik hücre bölünmesinde kromozomların/kardeş kromatitlerin zıt kutuplara çekildiği aşamadır. Anafaz öncesinde kromozomların hücrenin ortasında dizili olduğu aşamaya metafaz denir. Hücre bölünmesinin başlangıcında kromozomlar yoğun bir şekilde yoğunlaşmış olmasına rağmen anafaz aşamasında da yoğunlaşma devam eder. Hücre iğ oluşumu kontrol noktasını geçtikten sonra anafaz başlar ve böylece kromozom veya kromatitler birbirlerinden ayrılır. Çekilme hareketi kromozomları sentrozoma bağlayan mikrotübüllerin kısalması ile olur.
İğ ipliği oluşumu kontrol noktası, anafaz başlamadan önce oluşur. Bu mekanizma, tüm kromozomların mikrotübüllere bağlanmasını ve metafaz plakasında hizalanmasını sağlar. Bu adım gerçekleştiğinde hücre ayrılma sürecini başlatma amacıyla APC’yi (anafaz teşvik edici kompleks) oluşturan bir sinyal salar. APC, separazın etkisini durduran inhibitör bir molekül olan sekürini bozar. Separaz serbest bırakıldığında kohezinler üzerinde etkili olur. Kohezinler, kromatitleri bir arada tutan makromoleküllerdir. Bu makromoleküller ayrıştırıldığında kromatitler parçalanır. Mayoz I’ de homolog kromozomlar, anafaz I sırasında parçalanan kohezinler tarafından bir arada tutulur.
Mikrotübüller, kohezinler parçalandıktan sonra kinetokora bağlı durumda kalır. Ardından kinetokor mikrotübülleri sentorozomlara doğru kısalır ve bu da kromozomları birbirinden ayırır. Kromozomlar tamamen ayrıldıktan sonra hücre bölünmesinin son aşamalarında nükleer bir zarf oluşur ve sitoplazma bölünmesi gerçekleşir.
Kaynak: https://biologydictionary.net/anaphase/