3-Beta (β)-Hidroksisteroid Dehidrojenaz (HSD) Eksikliği

İçindekiler

Tanım

3-beta (β)-hidroksisteroid dehidrojenaz (HSD) eksikliği hastalığı, eşeysel bezleri (yumurtalıklar ve testisler) ve adrenal bezleri bünyesinde barındıran, hormon üreten bezleri etkileyebilen ve kalıtsal olan bir rahatsızlıktır. Eşeysel bezler, doğum öncesi ve ergenlik döneminde cinsel gelişimi etkileyip, yönlendirmektedir. Böbreklerin üst kısmında konumlandırılmış olan adrenal bezler, belirgin hormonların üretimini düzenlemekte ve vücutta bulunan tuz seviyelerini kontrol etmektedir. 3β-HSD eksikliği hastalığı olan bireyler, eşeysel ve adrenal bezlerde üretilmekte olan çoğu hormona sahip değildir. 3-beta (β)-hidroksisteroid dehidrojenaz (HSD) eksikliği hastalığı, hormon üretimini azaltan, cinsel gelişim ve olgunlaşmayı bozarak tetikleyen Konjenital Adrenal Hiperplaziler olarak bilinen bir grup rahatsızlıktan biridir.

3-beta (β)-hidroksisteroid dehidrojenaz (HSD) eksikliği hastalığı üç tipte bulunmaktadır; bunlar, tuz israfı olan 3β-HSD eksikliği hastalığı, tuz israfı olmayan 3β-HSD eksikliği hastalığı ve klasik olmayan 3β-HSD eksikliği hastalığı’dır. Tuz israfı olan 3-beta (β)-hidroksisteroid dehidrojenaz (HSD) eksikliği hastalığında, hormon üretimi son derece düşük seviyelerdedir. Hastalığın bu tipine sahip olan kişiler, idrar yoluyla yaşamlarını tehdit edebilecek kadar aşırı miktarda sodyum kaybetmektedirler. Tuz israfı olan 3β-HSD eksikliği hastalığından etkilenen kişilere, genel olarak dehidrasyon, zayıf beslenme ve kusma dahil olmak üzere tuzun yeniden emilmesinin yetersizliği ile ilgili problemler sebebiyle doğumdan hemen sonra doktorlar tarafından teşhis konulabilir.

Tuz israfı olmayan 3β-HSD eksikliği hastalığına sahip olan kişiler, böbreklerde sodyum üretimini sağlayabilmek için yeterli miktarda hormon üretebilirler. Klasik olmayan 3β-HSD eksikliği hastalığına sahip olan kişiler, en hafif semptomlara sahip olan kişilerdir ve tuz israfı yaşamazlar.

Herhangi bir 3β-HSD eksikliği hastalığına sahip olan erkek bireylerde, erkek cinsiyet hormonları ile ilgili yaşanan sorunlar, dış genital organlarda anormal problemlere sebep olur. Yaşanan bu anormal problemler, penisin alt kısmında bulunan üretranın açılmasından (hipospadias) dolayı net bir şekilde tanımlanamayan erkek veya dişi dış genital bölgeye sahip olmakla karakterize edilir. Genital bölgede oluşan anormal problemlerin ciddiyeti, 3-beta (β)-hidroksisteroid dehidrojenaz (HSD) eksikliği hastalığının türüne bağlı değildir. Testislerde oluşan hormon işlev bozukluğu sebebiyle, 3-beta (β)-hidroksisteroid dehidrojenaz (HSD) eksikliği hastalığına sahip olan erkek bireyler genel olarak kısırdırlar ve biyolojik çocukları olamaz.

3-beta (β)-hidroksisteroid dehidrojenaz (HSD) eksikliği hastalığına sahip olan dişi bireyler, doğum sırasında oluşan dış genital organda hafif anormal problemlere sahip olabilirler. Tuz israfı olmayan 3β-HSD eksikliği hastalığı veya klasik olmayan 3β-HSD eksikliği hastalığından etkilenen dişi bireylerde, genel olarak düzensiz regl döngüsü, kasık bölgesinde bulunan kılların erken uzaması ve vücutta bulunan kılların aşırı uzaması (hirsutizm) gibi durumlar yaşanabilir, fakat bu durum çocukluğun orta dönemlerine veya ergenlik dönemine kadar teşhis edilemez. 3β-HSD eksikliği hastalığına sahip olan dişi bireyler, bir çocuğa hamile kalmakta zorluk yaşarlar, bu duruma doğurganlık yetersizliği denilmektedir.

Sıklık

3-beta (β)-hidroksisteroid dehidrojenaz (HSD) eksikliği hastalığının tam olarak yaygınlığı bilinmemektedir. Literatürde, 3β-HSD eksikliği hastalığından etkilenen en az 60 kişi bildirilmiştir..

Nedenler

3-beta (β)-hidroksisteroid dehidrojenaz (HSD) eksikliği hastalığına, HSD3B2 geninde bulunan mutasyonlar sebep olmaktadır. HSD3B2 geni, 3β-HSD enziminin üretilmesi emrini verir. 3β-HSD enzimi, eşeysel ve adrenal bezlerde bulunmaktadır. Bu enzim, kortizol, aldosteron, androjenler ve östrojen gibi birçok hormonun üretilmesini tetikler. Kortizol hormonu, enerji ve kan şekeri seviyelerini korumak, vücudu aşırı stresten korumak ve enflamasyonu (iltihaplanmayı) baskılamak gibi sayısız işleve sahiptir. Aldosteron hormonu, genel olarak tuz tutma hormonu olarak isimlendirilir çünkü aldosteron hormonu, böbrek tarafından tutulan tuz miktarını düzenler. Vücutta bulunan tuz seviyesi, sıvı seviyesini ve kan basıncını etkilemektedir. Androjen ve östrojen hormonları, cinsel gelişim ve üreme için gereklidir olan hormonlardır.

3-beta (β)-hidroksisteroid dehidrojenaz (HSD) eksikliği hastalığı, 3β-HSD enziminin eksik olmasından dolayı meydana gelmektedir. Fonksiyonel olarak 3β-HSD enzim miktarı, bir kişinin rahatsızlığının, tuz israfı olan 3β-HSD eksikliği hastalığı ya da tuz israfı olmayan 3β-HSD eksikliği hastalığı olup olmayacağını belirler. Tuz israfı olan 3β-HSD eksikliği hastalığı’na sahip olan bireyler, vücutlarında çok az enzim üretilmesine veya hiç enzim üretilmemesine neden olan HSD3B2 gen mutasyonlarına sahip olabilirler. Tuz israfı olmayan 3β-HSD eksikliği hastalığına sahip bireyler, azaltılmış miktarlarda olmasına rağmen, bazı fonksiyonel olan enzimlerin üretilmesine izin veren HSD3B2 gen mutasyonlarına sahiptir.

Kalıtım Modeli

3-beta (β)-hidroksisteroid dehidrojenaz (HSD) eksikliği hastalığı otozomal çekinik bir bir şekilde aktarılır. Bu durum, her bir hücrede bulunan genin her iki kopyasının da mutasyonlara sahip olduğu anlamına gelir. Otozomal çekinik hastalığı olan bir kişinin aile üyelerinin her biri mutasyona uğramış genin bir kopyasını taşımaktadır ama bu kişiler, genel olarak 3β-HSD eksikliği hastalığının belirtilerini ve semptomlarını göstermezler.