17q12 Delesyon Sendromu

İçindekiler

Tanım

17q12 Delesyon Sendromu, her hücrede kromozom 17’nin küçük bir parçasının silinmesinden kaynaklanan bir durumdur. Delesyon, kromozomun uzun (q) kolunda q12 ile belirtilen pozisyonda gerçekleşir.

Sendromunun belirti ve semptomları, aynı ailenin etkilenen üyeleri arasında bile geniş bir çeşitlilik gösterir. Bu kromozomal değişim ile ilişkili daha yaygın özellikler arasında, böbreklerin ve idrar sisteminin gelişimi veya fonksiyonu ile ilgili problemler vardır. Bu anormallikler doğumdan önce böbrek yetmezliğine yol açan çok ciddi malformasyonlar ile böbrek ve idrar yolu fonksiyonlarında hafif veya hiç problem olmaması arasında değişiklikler göstermektedir. Özellikle böbreklerde sıvı dolu keseler (kistler) yaygındır. Etkilenen birçok birey, aynı zamanda, pankreastaki bazı hücrelerin işlev bozukluğundan kaynaklanan, olgunluk-başlangıçlı diyabeti genç tip 5 (MODY5) olarak adlandırılan bir diyabet şekli de geliştirmektedir. MODY5 genellikle ergenlik döneminde veya erken yetişkinlik döneminde, çoğunlukla 25 yaşından önce ortaya çıkar. Böbrek kistleri ve MODY5’in kombinasyonu bazen böbrek kistleri ve diyabet (RCAD) sendromu olarak adlandırılır.

Bu sendromu olan kişilerin yaklaşık yarısının gelişimi gecikmiştir (özellikle konuşma ve dil gecikmeleri), zihinsel engelli veya davranışsal veya psikiyatrik bozukluklar oluşmuştur. Sendromlu kişilerde bildirilen davranışsal ve psikiyatrik durumlar, otizm spektrum bozukluğu (sosyal etkileşimi ve iletişimi etkileyen), şizofreni, kaygı ve bipolar bozukluğu içerir.

Daha az yaygın olarak, 17q12 delesyon sendromu ayrıca gözler, karaciğer, beyin, genital organlar ve diğer vücut sistemlerinde anormalliklere neden olur. Bu kromozomal değişimi olan bazı kadınlarda, vajina ve uterusun az gelişmesi veya yokluğu ile karakterize Mayer-Rokitansky-Küster-Hauser sendromu vardır. 17q12 delesyon sendromu bazen yüz özelliklerinde ince farklılıklar ile de ilişkilidir

Sıklık

Hastalık nadir görülen gibi görünsede, dünya çapında bu sendromun prevalansı bilinmemektedir. Bir çalışmada sendromun İzlanda’daki 14.500 kişiden 1’inde gerçekleştiği tahmin edilmektedir.

Nedenleri-

Sendromlu kişilerin çoğu, kromozom 17 üzerindeki q12 pozisyonunda 1.4 megabaz (Mb) olarak da yazılan yaklaşık 1.4 milyon DNA yapı bloğunu (baz çiftleri) kaybetmektedirler. Bu delesyon, her hücrede kromozom 17’nin iki kopyasından birini etkiler.

Silinen bölüm, hücre bölünmesi sırasında yeniden düzenlemeye meyilli bölümü yapan kısa, tekrarlanan DNA dizileri ile çevrilidir. Yeniden düzenleme, 17q12’de eksik veya ekstra DNA kopyalarına yol açabilir. (Bu bölümün fazladan bir kopyasının varlığına 17q12 dublikasyonu denir.)

Bu sendromu olan kişilerde en sık silinen kromozom bölümü 15 gen içerir. Özellikle iki genin; HNF1B ve LHX1 kaybının, bu sendromun bazı özelliklerinin altını çizdiği düşünülmektedir. Çalışmalar, her hücrede HNF1B geninin bir kopyasının kaybının, böbrek ve idrar yolu anormallikleri ile diyabetin altında yatan pankreas anormalliklerine neden olduğunu göstermektedir. LHX1’in bir kopyasının kaybının zihinsel engellilik, davranışsal ve psikiyatrik koşullara ve Mayer-Rokitansky-Küster-Hauser sendromuna katkıda bulunduğu düşünülmektedir. Silinen bölgedeki diğer genlerin kaybı da bu sendromda oluşabilecek belirti ve semptomları etkileyebilir.

Kalıtım Modeli

Bu durum otozomal dominant paternde kalıtsaldır; bu, her hücrede kromozomal silinmenin bir kopyasının bozukluğa neden olması için yeterli olduğu anlamına gelir.

Bu sendromun vakalarının çoğu yeni (de novo) bir kromozomal delesyondan kaynaklanır ve ailelerinde bozukluk öyküsü olmayan kişilerde ortaya çıkar. Daha az yaygın olarak, etkilenen bir kişi, etkilenen bir ebeveynden delesyonu miras alır.