Yararlı Mikroorganizmalar: Probiyotikler

Giriş

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ‘nün yapmış olduğu tanıma göre probiyotikler; yeterli miktarda alındığı zaman konakçı (insan) üzerinde sağlığa yararlı etkiler sağlayan canlı mikroorganizmalardır [1].

Probiyotikler Hangi Mikroorganizmalardan Oluşur?

• Mayalar,
• Lactobacilllus türleri,
• Escherichia türleri,
• Küfler,
• Bifidobacterium türleri [5].

Hangi Besinlerde Bulunur?

Yoğurt, kefir, peynir, süt, lahana turşusu, salatalık turşusu, boza, tarhana, şalgam…

Faydaları Nelerdir?

Probiyotiklerin başta bağırsak olmak üzere, kanser, yüksek kolesterol, bağışıklık sistemi, sindirim sistemi, laktoz intolersansı, gıdaların sindirilebilirliği, kan kolesterol seviyesi, beyin üzerinde olumlu etkileri vardır [2,3]. Probiyotikler ayrıca gıdalarda biyokoruyucu olarak da işlev görür [4]. Yararlar bunlarla sınırlı kalmamakla beraber, gelin probiyotiklerin yukarıda adı geçen bazı etkilerine daha yakından bakalım.

Probiyotiklerin Bağırsak Florası Üzerine Etkisi

Antibiyotik kullanımı ile patojen (hastalık yapan) bakteriler ve virüsler, bağırsak mikroflorasının değişmesine neden olup, kişide ishale sebebiyet verebilir [7]. Probiyotik ürünlerinin tüketimi ile bu sorun ortadan kaldırılabilir.

Laktoz İntolerası Üzerine Etkisi

Laktoz intoleransı, sütün içeriğinde bulunan laktozu sindiremeyen kişilerde görülen bir sindirim sistemi hastalığıdır. Yapılan çalışmalar sonucunda bu kişilerin probiyotik ürünleri tüketimi ile beraber laktoz intoleransı semptomlarını azalttığı ve hatta tamamen ortadan kaldırdığı görülmüştür [6].

Bağırsak – Beyin Aksına Etkisi

Son zamanlarda yapılan başka bir önemli çalışma ise bağırsak sağlığının direkt olarak beyin ile bağlantılı olduğunu ortaya koymaktadır [8]. Gelişme çağındaki çocuklarda daha sık rastlanılan obezite ve buna bağlı olarak gelişen sindirim problemleri; dikkat dağınıklığı, hiperaktivite ve anksiyeteyi de beraberinde getirir [9]. Düzenli olarak probiyotik ürün tüketimi ile bağırsak mikrobiyotası düzene girer. Buna bağlı olarak da beyin aktivitelerinde pozitif yönde bir ilerleme görülür.

Gıdalarda Biyokoruyucu Etkisi

Biyokoruma, gıdaların raf ömrünü uzatarak daha uzun süre bozulmadan kalabilmeleri için gıdalara doğal mikroflora ve antimikrobiyal ürünlerin ilave edilmesi anlamına gelir. Probiyotik bakteriler, doğal antimikrobiyal madde olan bakteriyosini üretirler. Üretilen bakteriyosinler, istenmeyen veya patojen özellik gösteren mikroorganizmalarla yarışabilme, bağırsaklarda koloni oluşturabilme ve ortamda canlı kalabilme hususunda gıdalarda koruyucu ve güvenlik sağlayıcı olarak iş görür [4].

Son yıllarda probiyotik özellikte olan bakteriler kapsül, tablet, dondurarak kurutma yöntemiyle marketlerde satılmaktadır [3]. Ancak bu probiyotik bakterileri doğal ürünlerle almak çok daha sağlıklı olacaktır. Sağlıklı günler…

Kaynaklar:

1. E.M. Çomak Göçer, F. Ergin, A. Küçükçetin. Sindirim Sistemi Modellerinde Probiyotik Mikroorganizmaların Canlılığı. Akademik Gıda 14(2) (2016) 158-165.
2. F.Erem , Probiyotik Fırın Ürünleri Üretim Yöntemleri. GIDA (2019) 44 (3): 430-441.
3. A. Gülin SEZEN, Prebiyotik, Probiyotik ve Sinbiyotiklerin İnsan ve Hayvan Sağlığı Üzerine Etkileri. Atatürk Üniversitesi Vet. Bil. Derg. 2013; 8(3): 248-258.
4. F.Yangılar, Probiyotik Mikroorganizmaların Biyokoruyucu Özelliği. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, Cilt 20, Sayı 1, 2015.
5. A.A.ÖZGÜL, C.BOZAT, M. SEZİŞ , Y.BADUR, Ö.Ö.ÖZCAN, E.T.SARIYER, E. ÇEVİK, H.ÇOLAK, Mesut KARAHAN, Çalışma Hayatındaki Bireylerin Probiyotik Besinler Hakkındaki Bilgi Düzeyi ve Tüketim Durumlarının Belirlenmesi. IGUSABDER, 12 (2020): 365-378.
6. C.Akal, A. Yetişemiyen, Probiyotik ve Prebiyotik Tüketiminin Laktoz İntoleransı Üzerine Etkileri. GIDA (2020) 45(2) 380-389.
7. D.D. Akpınar, B.K. Türköz, Probiyotik – İnsan Bağışıklık Sistemi Etkileşimleri. Food and Health 5(4), 265-280 (2019).
8. Mayer, E.A. (2011). Gut feelings: the emerging biology of gut-brain communication. Nature Reviews Neuroscience, 12(8), 453-466.
9. M.Özer, G.Özyurt,  Ş.Tellioğlu Harsa,  Probiyotik ve Prebiyotiklerin Bağırsak-Beyin Aksına Etkisi. Akademik Gıda 17(2) (2019) 269-280.

Görsel Kaynak: https://www.kissunclinics.com/fermented-foods-vs-probiotics/

Editör: Berfin Sucu