Thomas Burnet Kimdir?

Tanım

Thomas Burnet, evrenin nasıl yaratıldığına dair bilimsel teoriler üreten İngiliz bir yazardı. Kendini “Kozmogoni” teorisi üzerine kayda değer eserler üretmiştir.

Thomas Burnet, bir yazar olmasının yanında ayrıca bir kabine memuru ve İngiltere Kralı William III’ün kraliyet papazıydı..

Kendisinin en ünlü eseri “Telluris Theoria Sacra’dır ve Dünya’nın Kutsal Teorisi’dir.”

Thomas Burnet, maddi dünyayı tarihsel gelişime dayalı olarak ilk gören insanlardan biriydi. Başka bir çalışması ise “Archaeologiae Philosophicae sive Doctrina Antiqua de Rerum Originibus” adlı eseridir. Bu eser, o dönemler oldukça tartışma yaratmıştır.

Kişisel Yaşam ve Eğitim

Thomas Burnet, 1635 yılında İngiltere, Yorkshire’daki Croft’ta doğdu. Thomas Burnet’in bilimsel çabalarından etkilenen Thomas Smelt, Burnet’i yanına dilbilgisi eğitimi vermek için çağırdı ve böylelikle Thomas Burnet, dilbilgisi okumak için Northallerton’a gitti. Bu eğitimden sonra Thomas Burnet, 1651 yılında Cambridge bulunan Clare Hall’a katıldı ve 1654 yılında Ralph Cudworh’un önerisiyle Christ’s Koleji’ne geçiş yaptı.

Thomas Burnet, mezun olduktan sonra Christ’s Koleji’nde kaldı ve 1667 yılında bu okulda kıdemli bir gözetmen oldu. .

Kariyer Süreci

• Thomas Burnet, Cambridge geçirdiği sürenin hemen arından Londra’ya taşındı.
• 1685 yılında, Londra’da bulunan Charterhouse Okulu’na yönetici olarak atandı.
• Thomas Burnet, İngiltere Kilisesi’ne atanarak oranın otoritesini savundu.
• Thomas Burnet, 1961 yılında William III’ün vaizi ve katibi oldu. 1695 yılında ise buradan emekli oldu ve hayatının geri kalanını Londra’da bulunan Charterhouse’da geçirdi.

Eserler

Thomas Burnet, apmış olduğu seyahatler sayesinde dünya hakkındaki olan görüşlerini ve teorilerini formüle etti. Elde etmiş olduğu çalışmalar kendisi kayda değer ve önemli bir insanı yaparken aynı zaman tartışmalı bir figüran haline de getirmiştir.

1681 yılında TELLURIS Theoria Sacra (Dünya Kutsal Teorisi), 1692 yılında Archaeologiae Philosophicae (Şeylerin Kökeni Dair Antik Doktrini) ve 1727 yılında ise De Statu Mortuorum et Resurgentium (Ölüm ve Devlet üzerine Diriliş) isimli eserleri yayınlandı.

Bilime Dair Katkıları

Thomas Burnet, 1861 yılında yayınlanmış olan popüler eseri olan Telluris Theoria Sacra’nın (Dünya’nın Kutsal Teorisi) ilk iki bölümünü yayınladı. Dünyanın yapısıyla ilgili bir teori içeren kitap çok büyük bir ilgi gördü ve kitap kısa süre içerisinde İngilizce’ye çevrildi. Üçüncü ve dördüncü bölümler 1689 yılında yayınlandı.

Kitabın ilk iki bölümü, dünyanın nasıl oluştuğunu açıklar. Burnet, Yaratılış selinden önce dünyanın oval bir şekle sahip olduğunu, nemli, yağlı ve bereketli olduğunu, pürüzsüz ve tek biçimli olduğunu ve bir cenneti andırdığını öne sürmüştür. Dünyanın ekseni günümüze göre farklı bir şekilde hizalanmış, bu da sürekli bir yay oluşmasına neden olmuştur. Su buharı daha sıcak bölgelerden yoğunlaşarak kutuplara yağmur olarak düşer ve nehirler tarafından daha sıcak bölgelere geri taşınır, bu süreç böyle işlemeye sürekli devam eder. Nuh zamanında Tufan’ın gelmesiyle, yeryüzünün yüzeyi parçalandığından okyanuslar ve dağlar oluştu ve altındaki sular serbest bırakıldı. Zamanla modern “yozlaşmış” dünya daha sonra yaratıldı.

Burnet, İncil tarzı bir sele neden olmak için dünya yüzeyindeki su hacminin sekiz katının gerekli olacağını hesapladı ve bu nedenle suyun yeraltı mağaralarında “gizlenmesi” gerektiğini önerdi.

Burnet, 1644 yılında “Principia philosophiae’yi” yazan Rene Descartes’tan da etkilenmişti.

Kitabının son iki bölümü ise kıyamet gününde dünyanın son biçiminin güneş gibi bir yıldız olacağı önerisini içeriyordu.

1692 yılında yayınlanan ikinci büyük eseri “Archaeologiae Philosophicae (Şeylerin Kökeni İle İlgili Antik Doktrin)”, dünya teorisinin aynı zamanda eski yaratılış hesaplarıyla uyumlu olduğunu gösterme girişimiydi. Ayrıca Nuh ve Musa da dahil olmak üzere İncil’deki ilahi ahlaki öğretilerin tarihini yeniden inşa etti.

1685 yılında, Herbert Croft tarafından, Burnet’i “Genesis Kitabı’nı” takip etmemekle suçlayan bir eleştiri yayınlandı, Burnet eleştirmenlere karşı görüşlerini savundu.

Eleştirilere rağmen, Isaac Newton, Burnet’in jeolojik süreçlerle olan bağlantısına teolojik görüşler konusundaki yaklaşımına ilgi duymaya devam etti. Bunun için Newton, Burnet’e Dünya’nın yaratılış olasılığını öneren bir mektup gönderdi. Tanrı Dünya’yı yarattığında günlerin daha uzun göründüğünü öne sürdü. Bununla birlikte, Newton’un önerisi, Burnet tarafından Dünya’nın yaratılışı hakkındaki görüşlerini toplayacak kadar bilimsel olarak değerlendirilmedi. Günlerin süresini uzatmayı zaten Tanrı’nın müdahalesinin bir parçası olarak gördü. Bilim ve teolojinin yaygarasına rağmen, Burnet, Tanrı’nın dünyayı, süreçleriyle birlikte tam ve uygun bir şekilde en başından beri yarattığı inancına sıkı sıkıya bağlıydı.

Thomas Burnet’in yapmış olduğu çalışmalar tartışmalıydı, fakat birçok kişi için oldukça dikkat çekici çalışmalardı. Yayına sunduğu eserleri birçok insanı etkilemişti.

Thomas Burnet, 27 Eylül 1715 yılında 80 yaşında vefat etti ve Charterhouse Kilisesi’ne defnedildi.

Kaynak: https://www.famousscientists.org/thomas-burnet/

Görsel Kaynak: https://artuk.org/discover/artists/hoadly-sarah-curtis-167617421743

Editör: Meryem GÖKOĞLU