Tavşanlarda Epifora Nedir?

Tanım

Epifora göz kapağının işlevini tam olarak yerine getirememesinden; burun ve göz kanallarının tıkanmasından; diş apselerinden veya diş iltihaplarından kaynaklanan göz enfeksiyonu ve iltihabı sonucu gözlerde meydana gelen anormal gözyaşı akışıdır. Tavşanlarda bir adet gözyaşı kanalı bulunmaktadır ve bu kanal dişlere ve diş etlerine çok yakın bir yerde konumlanmıştır. Bundan dolayı yaşanan herhangi bir oral hastalıkta kanal kolayca tıkanabilir. Epifora, uzun zamandır devam eden ve burun yollarını kapayan solunum yolu rahatsızlıklarından da kaynaklanabilir.

Genç tavşanlar arasında doğum öncesinde gerçekleşen göz kapağı ve diş eti kapalılığı gibi sıkıntılar oldukça yaygındır. Orta yaşlı tavşanlar arasında ise yanakta diş uzaması ve sonrasında Epifora hastalıkları gözlenir. Cüce ve lop ırkları arasında ise diş maloklüzyonu ve buna bağlı olarak gözyaşı kanallarının tıkanması durumu gözlenir. Cüce ve Himalaya Tavşan ırkları Glokom Hastalığı’ndan etkilenmektedirler. Daha nadir gözlemlense de Rex ve Yeni Zelanda Beyaz Tüy ırklarında da Glokom Hastalığı gözlemlenmiştir.

Semptomlar ve Çeşitler

Epifora yaşayan çoğu tavşanın geçmişinde diş hastalıkları, solunum yolu enfeksiyonları bulunmaktadır. Epifora ile ilişkilendirilen diğer belirtiler ise aşağıda verilmiştir:

• Çok derin uyumak ve sürekli uyku halinde bulunmak
• Depresyon
• Duruşta bozukluk, kambur duruş
• Sürekli saklanma hali ve hareket etmeye isteksizlik
• Ağızlarında yemek tutamamak (İstemsiz şekilde yemek düşürülmesi)
• Yüz çevresinde yaşanan tüy kaybı
• Kızarmış gözler ve kalın göz çapakları
• Göz bebeklerinde ve yüzün belli bölgelerinde şişlik (Özellikle diş kökünden kaynaklı olan rahatsızlıklarda ortaya çıkar.)

Nedenler

Epifora’ya sebebiyet veren ağız ve göz hastalıklarının sebeplerinden birkaçı aşağıda verilmiştir:

• Solunum kanallarının ve göz yapısının anormal oluşması
• Sinüzit ve burunda meydana gelen iltihaplanmalar
• Lakrimal veya maksiller (Göz yaşı kanallarına ve göz yörüngelerine yakın konumlandırılmış kemikler ve üst çene kemiği) kemiklerin darbe sonucu yaralanması veya kırılmasında
• Merkeze yakın göz kapakları, konjonktivadaki tümörler, sinüslerin dolması
• Göze kaçan yabancı cisimler (saman çöp, ip, kıl)
• Ev ve kafes temizliğinde yoğun miktarda kimyasala maruz kalınması
• Glukom (Gözde bulunan sıvının basıncının yükselmesi)
• Yüzde bulunan sinirlerde meydana gelen felç

Tanı

Veteriner hekiminiz tavşanınıza muayene uygulayacaktır. Muayene sırasında tavşanınızın geçmişte bu semptomun yayılmasına sebebiyet verebilecek kazaları ve hastalıkları belirtmenizi isteyecektir. Tavşanınızın gözünden ve göz kanallarından alınacak sıvı örneği alınarak vücut içindeki bakterilerin taraması yapılır. Bu tarama hastalığa sebebiyet veren etkenlerin elenmesinde oldukça önemlidir.

Görsel tanı için veteriner hekiminiz tavşanınızın kafasında meydana gelebilecek tümörleri ve kemik doku yaralanmalarını anlamak için kafatasının röntgenini çekebilir. Fakat tümörlerin veya tıkanıklığın bölgesinin kesin olarak belirlenmesinde bilgisayarlı tomografi oldukça önemlidir. Yapılan testler sonucunda burun kanallarında bir tıkanıklık gözlenirse kanallar yıkanarak burundaki yabancı maddenin çıkması amaçlanır. Göz içinde girmiş olabilecek yabacı cisimlerin veya göze alınan darbelerin gözlenmesi için ise mavi ışık altında gözün detaylarını gösteren zararsız floresan bir boya kullanılır.

Tedavi

Hastalığa sebep olan ana hastalığın tedavisine ek olarak veteriner hekiminiz tarafından ağrı kesici ve antibiyotik tedavisi uygulanabilir.

Tedavi Sonrası Yaşam ve Yönetim

Sinüs ve gözyaşı kanallarının tıkanıklığı kendini tekrarlayan bir hastalıktır. Fakat erken teşhis, müdahale ve tedavi ile daha uzun süreli sağlıklı yaşam sağlar. Tavşanınızın yüzünü kuru ve temiz tutmak da bu hastalıkların önüne geçmek için alınabilecek önlemler arasındadır.

Zorlu diş hastalığı yaşamış olan tavşanların ise iyileşmesi daha zordur. Bazı vakalarda sinüs ve gözyaşı kanallarının tamamen kapandığı gözlenmiştir. Nedenin önemine göre Epifora’nın tedavisi için yüksek meblağda para ve zaman harcamaları gerekmektedir. Bazı vakalarda Epifora yaşam boyu devam etmektedir.

Kaynak: https://www.petmd.com/rabbit/conditions/eyes/c_rb_epiphora

Görsel kaynak: https://www.a3haber.com/wp-content/uploads/2020/06/unnamed-1-680x365_c.jpg

Editör: Meryem Melisa KAR