in

Romatoid Artrit

Romatoid Artrit: Açıklama, Sıklık, Nedenler, Kalıtım Modeli ve Hastalığın Diğer İsimleri

İçindekiler

Tanım

Romatoid artrit, kronik abnormal iltihaba neden olan ve başlıca eklemleri etkileyen bir rahatsızlıktır. En yaygın görülen belirti ve semptomlar arasında ağrı, eklemlerin şişmesi ve sertliği vardır. El ve ayaklardaki küçük eklemler çoğunlukla tutulurken, daha büyük eklemler (omuzlar, kalçalar, dizler gibi) hastalığın daha sonraki evrelerinde dahil olabilir.

Eklemler simetrik bir modelde tipik olarak etkilenebilir, örneğin eğer bir eldeki eklemler etkilenirse, ikinci elin eklemleri de etkilenmeye eğilimli olur. Romatoid artrite sahip bireylerde çoğunlukla sabah yataktan kalkıldığında ya da uzun bir istirahatten sonra bu eklem ağrılarının ve sertliklerinin daha şiddetli olduğu görülür.

Ayrıca romatoid artrit gözler, akciğerler ve kan damarları gibi diğer doku ve organlarda da iltihaba yol açabilir. Bunlara ilave belirti ve semptomlarda ise enerji kaybı, düşük ateş, kilo kaybı ve kırmızı kan hücrelerinin azalması (anemi) bulunabilir. Etkilenen bazı bireylerde romatoid artrit modülleri oluşabilir. Bu modüller, derinin altında ve vücudun başka yerlerinde büyüyebilen, kansersiz dokuların sert topaklarıdır.

Durumun belirti ve semptomları genel olarak orta ve geç yetişkinlikte ortaya çıkabilir. Etkilenen çoğu insan, hayatlarının geri kalanında semptomların (alevlenmeler) ve daha sonralarda ortaya çıkan  semptomların (remisyonların) azaldığı yahut görülmediği zamanlar geçirir. Şiddetli vakalarda ise  etkilenmiş bireyler uzun seneler boyunca hastalıkla ilgili devamlı olarak sağlık sorunları yaşarlar. Abnormal inflamasyon, hareketi kısıtlayan ve önemli bir derecede sakatlığa sebep olabilen ciddi eklem hasarlarına yol açabilir.

Sıklık 

Romatoid artrit, Amerika Birleşik Devletleri’nde hemen hemen 1,3 milyon yetişkin bireyi etkilemektedir. Dünya genelinde ise bu durumun nüfusun yüzde 1’i kadar kısmını etkilediği tahmin edilmektedir. Bu durum, kadınlarda erkeklere oranla 2 ila 3 kat daha yaygın görülmekle beraber, oran hormonal faktörlere bağlı olabilir.

Nedenler 

Romatoid artrit muhtemel olarak çoğu henüz bilinmeyen genetik ve çevresel faktörlerin kombinasyonu sonucu ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Romatoid artrit, vücudun kendi doku ve organlarına saldırdığında ortaya çıkan büyük bir grup durumdan biri olan otoimmün bir hastalık olarak sınıflandırılabilir. Etkilenmiş bireylerde, immün sistem, eklemleri saran zarda (sinovyum) abnormal inflamasyonu etkiler ve sinovyum iltihaplanması eklemlerde ağrı, şişlik ve sertlikle sonuçlanır. Ağır vakalarda inflamasyon eklem içindeki kemiği, kıkırdağı ve diğer dokuları da etkileyerek vücutta daha şiddetli bir hasara sebep olur. Anormal bağışıklık tepkileri, ayrıca vücudun diğer kısımlarını etkileyen romatoid artritin altta yatan sebebini açıklar.

Düzinelerce gende meydana gelen varyasyonlar, romatoid artrit durumu için risk faktörleri olarak araştırılmıştır. Bu genler genelde bağışıklık sisteminde rolü olan genlerdir ya da rolü olduğu düşünülmektedir. Bu durum için oldukça önemli genetik risk faktörleri, insan lökosit antijen (HLA) genlerindeki ve özellikle HLA-DRB1 genindeki nükleotid değişimleridir. HLA genlerinin üretilmesini sağladığı proteinler, bağışıklık sisteminin gelişimine kendi proteinini yabancı organizmalardan (bakteri, virüs gibi istilacılardan) ayırt etmesini sağlayarak destek olur. Bu genler dışındaki gen varyasyonlarının, bireyin hastalığı geliştirmesi için küçük bir etkiye sahip olduğu görülmektedir.

Diğer genetik olmayan faktörlerin de durumun gelişmesinde bir rolü olduğu düşünülmektedir. Bu faktörler risk altında olan bir bireyi hastalığı geliştirmesi için daha yatkın hale getirebilir fakat mekanizması anlaşılır değildir. Potansiyel tetikleyiciler arasında özellikle kadınlarda cinsiyet hormonlarının değişimi, belirli türden toz veya liflere mesleki olarak maruz kalmak ve viral veya bakteriyel enfeksiyonlar vardır. Ayrıca sigara içmek de bu durum için iyi bilinen bir risk faktörü olmakla beraber, hastalığı olan kişilerde daha şiddetli belirti ve semptomlar görülmesiyle ilişkilidir.

Kalıtım Modeli

Romatoid artritin kalıtım modeli net değildir çünkü birçok genetik ve çevresel faktörün hastalığın gelişmesinde katkısı olduğu bilinmektedir. Fakat bununla birlikte, ailede ya da yakın akrabalarda romatoid artrit hastalığına sahip olan bir bireyin bulunması, bu  durumun diğer bireyler için de gelişme riskini artıracaktır.

Hastalığın Diğer İsimleri

  • Artrit, Romatoid
  • RA

Kaynak: https://medlineplus.gov/genetics/condition/rheumatoid-arthritis/#synonyms

Görsel Kaynak: https://www.serdalugurlu.com/?link=vid

Editör: Züleyha Demirci

Ne düşünüyorsunuz?

4 Points
+ Oy - Oy

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir