Rahim Ağzı Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?

Tanım

Doktorlarınızın önerdiği kanser tedavileri, kanserin evresine, yaşınıza, genel sağlık durumunuza ve gelecekte çocuk yapmak isteyip istemeyeceğinize bağlı olacaktır. Bu durumda birden fazla tedaviniz olabilir ve bu tedaviler farklı kombinasyonlarla uygulanabilir.

• Erken veya lokalize kanser (evre1): Tedavisinde genelde kanser, ameliyatla çıkartılır. Ameliyattan sonra radyoterapi tedavisi uygulanabilir.
• Lokal ilerlemiş kanser (evre2 veya 3): Tedavisinde genelde 2 tür radyoterapi tekniği kullanılır. Bunlar kemoradyoterapi ve onu takip eden brakiterapidir. Ameliyat yapılmayabilir.
• İleri evre kanser (evre4): Tedavisinde radyoterapi, kemoterapi, hedeflenmiş tedavi uygulanabilir ve/veya ameliyat yapılır.

Çocuk sahibi olmak sizin için önemliyse, tedavinize başlamadan önce doktorunuzdan sizi bir jinekoloğa yönlendirmesini isteyin.

Ameliyat Nedir?

Ameliyat olmak bazı kişiler için gerekli olan tek tedavi yöntemi olabilir. Genelde tümör sadece servikste ise önerilen bir yöntemdir. Kanserin servikste ne kadar yayıldığına bağlı olarak, olacağınız ameliyat türü değişir. Ameliyatı gerçekleştiren cerrah bu sırada bazı lenf düğümlerini de alabilir.

Bu ameliyattan sonra, mesaneniz normalde çalıştığı gibi çalışmayabilir, kabızlık çekebilir, lenfödem olabilirsiniz. Ayrıca ameliyatın erken menopoz, adezyon formasyonu ve cinsellik üzerinde etkisi gibi yan etkileri olabilir.

Ameliyat Türleri Nelerdir?

Kanserin vücudunuzda ne kadar yayıldığına ve yaşınıza bağlı olarak aşağıdaki tedavi veya tedaviler uygulanabilir:

• Konizasyon: Sağlıklı dokunun bir kısmıyla birlikte kanserin etrafından koni şeklinde bir doku çıkarılır. Genç yaşta olan ve ilerde çocuk sahibi olmak isteyen kadınlar için evre1 serviks kanseri tedavisinde kullanılır.
• Radikal Vajinal Trakelektomi (RVT): Bu tedavide vajinanın bir kısmı veya tamamıyla, serviksin bir kısmı veya tamamı çıkarılır. Rahim, fallop tüpleri ve yumurtalıklar çıkartılmaz. Bu tedavi yaygın değildir, daha çok hamile kalmak isteyen evre1 hastaları için uygulanır.
• Total histerektomi: Bu tedavide hastanın rahmi ve serviksi tamamen alınır. Evre1 kanserler için uygulanabilir. Genelde fallop tüpleri alınır fakat bazı premenopoz dönemindeki kadınlar yumurtalıklarını tutabilirler.
• Radikal histerektomi: Bu tedavide hastanın rahmi, serviksi, çevresindeki dokular ve vajinanın üst kısmı çıkarılır. Ameliyatla tedavi edilebilen çoğu serviks kanseri için standart bir ameliyattır. Genelde fallop tüpleri alınır fakat bazı premenopoz dönemindeki kadınlar yumurtalıklarını tutabilirler.
• Bilateral salpenjektomi: Bu tedavide iki fallop tüpü de çıkarılır. Genelde histerektomi yapılan kadınlara önerilir.
• Bilateral Salpingo-Ooferektomi (BSO): İki fallop tüpünün ve yumurtalıkların çıkarılma işlemidir. Bu tedavi yöntemi, kanserin yumurtalıklara yayılmış olabileceğinden şüphelenildiğinde histerektomi geçirmiş kadınlara veya menopoza yaklaşan veya geçirmiş olan kadınlar için düşünülür.

Ameliyat Nasıl Gerçekleştirilir?

Ameliyatınızı yapacak olan cerrah sizinle ameliyatın riskleri ve olası komplikasyonlar hakkında konuşacaktır.

Ameliyatınız genel anestezi altında yapılacaktır. Yapılan araştırmalarda görülmüştür ki, rahim ağzı kanseri ameliyatlarının sonuçları laparotomi ile daha iyidir. Laparotomi açık cerrahi demektir ve ameliyat karın içinden yapılır. Genelde kasıktan göbek deliğine kadar bir kesim yapılır. Bazen bu kesim, bikini çizgisi boyunca yapılır. Rahim ve diğer organlar daha sonra çıkarılır.

Anahtar deliği cerrahisi yani laparoskopi veya robotik cerrahi, rahim ağzı kanseri tedavisi için çok fazla önerilmez.

Ameliyatla Lenf Düğümlerini Çıkarmak Nasıldır?

Kanserin rahim ağzından pelviste bulunan lenf düğümlerine sıçrayıp sıçramadığını aşağıdaki prosedürlerle öğrenebilirsiniz:

• Sentinel Lenf Bezi Biyopsisi: Evre 1 rahim ağzı kanseri olan bazı kadınlar için kullanılabilen bir yöntemdir. İlk olarak sentinel lenf nodunu yani kanserin ilk önce sıçrama olasılığının en yüksek olduğu lenf bezi tanımlanır daha sonra ise test için çıkartılır. Eğer bu örnekte kanserli hücre varsa, ameliyatla kalan lenf bezleri çıkarılabilir ya da başka tedavilerle devam edilebilir. Sentinel lenf bezi biyopsisi, ameliyatı yapan cerrahın gereğinden fazla lenf bezi almamasını sağlar ve lenfödem gibi yan etkiler en aza indirilir.
• Lenfadenektomi (lenf bezi diseksiyonu): Kanserin servikse sıçrayıp sıçramadığını öğrenmek için pelvik ve/veya abdominal bölgelerden lenf bezi örneği alınır. Bu örnekte kanserli hücre varsa, doktorlar ek tedavi önerebilir.

Ameliyattan Sonra Beklenenler Nelerdir?

Ameliyat olduktan sonra genelde 2-3 gün hastanede kalırsınız. İyileşme süreniz ameliyatın türüne, genel sağlık durumunuza ve bir komplikasyonunuzun olup olmadığına göre değişir.

Muhtemelen intravenöz (IV) bir damlayı size sıvı ve ilaç vermek için elinize, ameliyatlı bölgeden sıvı boşaltmak için karnınıza bir tüp ve idrarı boşaltmak içinse mesanenize bir kateter yani plastik bir tüp takılmış olacaktır.

Büyük bir ameliyattan sonra biraz ağrı hissetmek doğaldır ve rahatlamanız için size ilaç verilecektir. Genellikle kan sulandırıcı bir enjeksiyon verilir. Kan pıhtılaşma riskinden dolayı bacağınıza kompresyon çorabı giymeniz önerilir.

Histerektomi ameliyatı sonrası iyileşme süreniz ameliyatın türüne, genel sağlık durumunuza ve yaşınıza bağlı olarak değişir. Hastalar genelde 6 hafta içinde daha iyi hisseder. Vajinadaki yaranın iyice iyileşmesi adına cinsel ilişkiden kaçınmalısınız ve bu sürede çalışmayı bırakmalısınız. Ameliyattan sonra kendinize çok yüklenmemeli, hafif egzersizleri denemeli ve ağır bir şey kaldırmamalısınız.

Kemoradyoterapi Nedir?

Radyoterapi ve kemoterapi tedavileri birleştirildiğinde kemoradyoterapi olarak adlandırılır. Kemoterapi ilaçları, kanser hücrelerini radyoterapiye daha duyarlı hale getirir. Eğer kemoradyoterapi alıyorsanız, genelde radyoterapiden birkaç saat önce kemoterapi alacaksınız.

Kemoradyoterapinin yorgunluk, ishal, daha sık idrara çıkma ihtiyacı, sistit, kuru ve kaşıntılı cilt ve mide bulantısı gibi yan etkileri vardır. Bu terapi yöntemi ayrıca kanı etkileyerek anemi, enfeksiyon ve kanama sorunları gibi sorunları ortaya çıkarabilir. Bu yan etkileri en iyi şekilde yönetme yöntemlerini doktorunuzla konuşunuz.

Radyoterapi Nedir?

Radyoterapide amaç kontrollü bir radyasyon dozu kullanılarak kanser hücrelerini öldürmektir. Sağlıklı hücrelere en az zararı verecek şekilde plan yapılmalıdır. Radyoterapiyi şu şekilde alabilirsiniz:

• Rahim ağzı kanserinin temel tedavisi olarak kemoterapi ile birlikte (kemoradyoterapi)
• Ameliyat olduktan sonra kalan kanserli hücreleri öldürmek ve kanserin nüksetme riskini azaltmak (adjuvan tedavi)

Radyoterapinin iki türü vardır: İnternal radyoterapi ve eksternal radyoterapi. Rahim ağzı kanserini tedavi etmek için ikiside kullanılabilir, bu oldukça yaygındır. İkisininde kullanımı kişiyi radyoaktif hale getirmez. Tedavi seanslarından sonra hem yetişkinlerin hem çocukların yanında olmanız bir sıkıntı teşkil etmez.

• Eksternal ışın radyoterapi: Rahim ağzına, lenf bezlerine ve tedavi edilmesi gereken organlara vücudun dışından radyasyon ışınları verilir. Bu ışınların nereye yönlendirilmesi gerektiği CT taramasıyla ve diğer taramalarla belirlenecektir. Bu tedavi her seans için birkaç dakika sürer ve ağrısızdır. Muhtemel tedavi 4-6 hafta pazartesiden cumaya her gün olacaktır.
• İnternal radyoterapi: Brakiterapi olarakta bilinir. Bu tedavi vücut içinde doğrudan tümöre radyasyon uygulanmasını sağlar. Bağırsak ve mesane gibi organlara giden radyasyon miktarını azaltır. Genelde eksternal ışın radyoterapisinden sonra verilir. Rahim ağzı tedavisinde başlıca kullanılan internal radyoterapi türü, yüksek doz hızlı brakiterapidir (HDR). Bu tedavide önceden tanımlanmış radyasyon dozunu birkaç seansta alabilirsiniz. Genelde haftada bir gün 2-4 hafta boyunca gelmeniz ve toplam 3-4 seans almanız gerekmektedir.

Aplikatörler servikse yerleştirilir ve ışınlar tümöre bu şekilde iletilir. Aplikatörleri sabit tutmak adına vajinaya gazlı bez konabilir. Ayrıca bu tedavi sırasında mesanenizden idrar boşaltmak için size bir kateter takılacaktır.

Belirlenen ışın dozu verildikten sonra aplikatörler çıkarılır. Tedavi için birkaç seans gerekli olduğundan aplikatörler her seans vajinanıza yerleştirilir. Bazı durumlarda tedavinin seansları daha kısa zaman aralıklarında uygulanması gerekir bu yüzden aplikatörler vajinanızda takılı iken hastanede yatabilirsiniz (bu durumda size her an radyasyon verilmez).

Brakiterapi sonrasında vajinanızda rahatsızlık hissedebilirsiniz veya az miktarda kanamanız olabilir. Ağrı kesici ilaçlar yardımcı olabilir.

Ameliyattan Sonra Uygulanan Radyoterapi Nedir?

Eğer histerektomi ameliyatı geçirdiyseniz, doktorunuz size radyoterapi önerebilir. Genelde ameliyatınızdan sonraki 4-6 hafta içinde kemoterapiye ve eksternal ışın radyoterapisine başlarsınız. Brakiterapi, radyasyonu vajinanın üst kısmına iletmek için ara sıra olmak üzere uygulanabilir.

Radyoterapinin Yan Etkileri Nelerdir?

Ortaya çıkacak yan etkiler terapide verilen radyasyon dozuna ve tedavinin uzunluğuna bağlı olarak değişecektir.

Bu yan etkilerin birçoğu tedavi sırasında veya tedavi bittikten birkaç hafta sonra ortaya çıkan kısa vadeli yan etkilerdir. Yan etkilerin içinde yorgunluk hali, dışkılama ve idrara çıkma alışkanlığınızda değişim, cilt kızarıklığı, ağrı ve şişlik, kasık kılı kaybı ve vajinal akıntı vardır.

Bazı yan etkiler daha uzun süreler devam edebilir veya tedaviden aylar hatta yıllar sonrasına kadar çıkmayabilir. Bu yan etkilere geç etkiler denir. Bu yan etkiler arasında lenfödem, dışkılama ve idrara çıkma alışkanlığında değişim, menopoz ve nadirde olsa pelvis kırığı vardır.

Kemoterapi Nedir?

Bu terapi yönteminde sağlıklı hücrelere en az zararı vermek amaçlanırken kanser hücrelerini öldürmek veya büyümelerini yavaşlatmak için hastaya ilaçlar verilir. Şunlar kullanılabilir:

• Rahim ağzı kanserinin ana tedavisi olarak radyoterapi ile uygulanabilir. (kemoradyoterapi)
• Eğer kanser pelvis dışına yayılmışsa veya tedaviden sonra tekrar ortaya çıkmışsa tek başına radyoterapi veya hedeflenmiş tedaviyle birlikte uygulanır.

Bu tedavide hastalar genelde hastanede yatmaz, ayakta tedavi görürler. İlaçlar hastaya damar yoluyla verilir. Uygulanacak kemoterapi seansları sayısı rahim ağzı kanseri türüne ve uygulanan diğer tedavilere bağlı olarak değişecektir. Radyoterapi uygulanmadan sadece kemoterapi uygulanıyorsa, kemoterapi daha uzun sürmesine rağmen her 3-4 haftada bir 6 seansa kadar uygulanması olasıdır.

Mide bulantısı, yorgunluk, saç dökülmesi, enfeksiyon riskinde artış veya geçici ve kalıcı menopoz yaşayabilirsiniz. Bu tedavinin çoğu yan etkisi geçicidir ve doktorunuz bu yan etkileri önlemenize veya azaltmanıza yardımcı olabilir.

Hedeflenmiş Tedavi Nedir?

Bu tedavide kanser hücrelerinin belirli özelliklerine saldıran ve kanserin büyümesini ve yayılması durduran ilaçlar kullanılır. Vücudun başka bölgelerine sıçramış veya nükseden ve ameliyatla veya radyoterapiyle tedavi edilemeyen rahim ağzı kanseri tedavisinde kullanılır.

Kanser hücreleri büyümek için kendi kan damarlarını geliştirirler. Buna anjiyogenez adı verilir. Anjiyogenezi durdurmak için anjiyogenez inhibitörleri adı verilen ilaçlar kullanılır.

Bevacizumab ilacı bunlardan biridir. Damar içine damlatılarak üç haftada bir kemoterapi ile uygulanır. Alacağınız toplam infüzyon sayısı, ilaca verdiğiniz tepkiye bağlı olarak değişecektir.

Bevacizumab ilacının yaygın görülen yan etkileri arasında yüksek tansiyon, yorgunluk ve iştahsızlık vardır. Seyrek görülen yan etkiler arasında da kanama, kan pıhtıları ve yara iyileşmesi ile ilgili sorunlar vardır. Nadiren görülen yan etkilerde ise bağırsakta hasar veya fistül yani vajinayla vücudun başka bir bölgesi arasında bir kanal açılması vardır. Doktorunuz olası yan etkileri size anlatacaktır.

Bazı ilaçlar nükseden veya tedaviye yanıt vermeyen rahim ağzı kanseri olan kişiler için klinik deneylerde test edilir. Rahim ağzı kanseri tedavisinde kullanılan ilaçlar hakkındaki son gelişmeleri doktorunuza sorun ve klinik deneyin sizin için bir seçenek olup olmadığını sorun.

Palyatif Bakım-Destek Tedavi Nedir?

Palyatif bakım hastalığı iyileştirmeye çalışmadan kanserin semptomlarını yöneterek hastaların yaşam kalitesini optimize etmeyi amaçlayan bir tedavidir. Bu konudaki genel önyargı bu tedavinin sadece hayatının sonundaki insanlar için olduğudur. Oysaki ileri evre rahim ağzı kanserinin herhangi bir aşamasında da hastaya yardımcı olabilir. Bu tedavi hastaların mümkün olan en iyi şartlarda yaşamalarıyla ilgilidir.

Bu tedavi kanserin sıçramasını yavaşlatmakla birlikte hastaların ağrılarını hafifletebilir ve diğer semptomların kontrol altına alınmasında yardımcı olur. Bu tedaviyi sağlık profesyonellerinden oluşan bir ekip yönetir ve hastanın fiziksel, duygusal, pratik, kültürel, sosyal ve ruhsal ihtiyaçlarını karşılamaya çalışırlar. Ayrıca bu ekip ailelere ve bakıcılara da destek olur.

Kaynak: https://www.cancervic.org.au/cancer-information/types-of-cancer/cervical_cancer/treatment_for_cervical_cancer.html

Görsel Kaynak: https://expertchikitsa.com/listing/hospitals/turkey/cervical-cancer-treatment-in-turkey-find-best-hospitals-cost-estimate-and-book-appointment/

Editör: Selin Su GÜNDÜZ